Czym zajmuje się foniatra? Jak wygląda badanie?

Foniatra zajmuje się badaniem i leczeniem patologii głosu i mowy u dzieci i dorosłych. Zazwyczaj lekarz foniatra jest jednocześnie otolaryngologiem albo audiologiem – foniatria stanowi dział nauk medycznych w ramach otorynolaryngologii.

Lekarz foniatra zajmuje się zarówno wrodzonymi zaburzeniami głosu i mowy, jak też nabytymi chorobami lub schorzeniami. Te z kolei mogą być wynikiem m.in. niegroźnych infekcji, ale również poważnych chorób, w tym nowotworowych. W przypadku podejrzenia tych ostatnich foniatra może zlecić szczegółową diagnostykę.

Audiolog foniatra – czym się zajmuje?

Audiolog foniatra jest lekarzem zajmującym się diagnozowaniem i leczeniem wielu chorób w obrębie gardła, krtani, języka i nosa, które stanowią podłoże problemów z mową lub słuchem. Pacjenci są zazwyczaj kierowani do tego specjalisty przez lekarza pierwszego kontaktu albo laryngologa. Jeśli chodzi o konkretne dolegliwości, z którymi najczęściej zgłaszają się pacjenci do audiologa foniatry, to należą do nich:

• przewlekła chrypka,
• niedosłuch,
• głuchota,
• zanikanie głosu,
• widoczne zmiany na języku,
• dysleksja,
• zaburzenia połykania,
• zaburzenia mowy (m.in. jąkanie),
• zawroty głowy,
• zaburzenia równowagi,
• uczucie zatkanego ucha,
• zapalenie ucha,
• szumy uszne.

Lekarz audiolog foniatra może wykonywać w swoim gabinecie proste zabiegi, np. punkcję czy usunięcie czopu woskowinowego z ucha. Jeżeli problemy zdrowotne pacjenta nie są bardzo poważne, to najczęściej stosuje się tzw. leczenie zachowawcze. Pacjent może otrzymać zalecenie przyjmowania środków farmakologicznych albo korzystania z różnego rodzaju zabiegów rehabilitacyjnych. W poważniejszych przypadkach audiolog foniatra może skierować chorego na zabieg operacyjny, taki jak np.:

• zabieg udrażniający trąbkę słuchową (Eustachiusza),
• usunięcie polipów nosa lub zatok przynosowych,
• wycięcie migdałków – podniebiennych i gardłowego,
• intubacja dotchawicza,
• założenie rurki wentylacyjnej,
• nakłucie błony bębenkowej,
• tracheotomia,
• założenie rurki odrobaczającej w błonie bębenkowej,
• zabiegi laserowe krtani,
• zabiegi laserowe głośni,
• plastyka błony bębenkowej,
• zabieg wycięcia krtani,
• wszczepienie implantów ślimakowych,
• operacje podniebienia,
• operacje ucha.

Lekarz foniatra jest również w stanie pomóc w dopasowaniu i prawidłowym założeniu aparatów słuchowych.

Jak wygląda badanie u foniatry i jak się do niego przygotować?

Podczas wizyty u lekarza foniatry należy spodziewać się podstawowych badań, które mają na celu określenie problemów zdrowotnych pacjenta. Zanim to jednak nastąpi, foniatra powinien przeprowadzić dokładny wywiad z chorym – zapytać o przebyte choroby, ogólny stan zdrowia i niepokojące objawy, a także ewentualne przebyte podobne choroby w rodzinie. Aby lekarz miał jak najszerszą wiedzę na temat stanu zdrowia pacjenta, warto mieć ze sobą wszystkie badania, które były wykonane w związku z występującymi dolegliwościami.

Po zebraniu wywiadu lekarz foniatra przystępuje do badania fizykalnego jamy nosowo-gardłowej i krtani. Powinien dokładnie obejrzeć gardło, krtań, język, uszy i nos. Badanie nie jest dla pacjenta zbyt przyjemne, ale jest konieczne dla określenia przyczyn problemów zdrowotnych. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, to pacjent może zostać również poddany dodatkowym, bardziej specjalistycznym badaniom, np. audiometrii totalnej czy audiometrii impedancyjnej.

Samo przygotowanie pacjenta do podstawowych badań u foniatry nie wymaga żadnych specjalnych zabiegów. Jak przed każdą wizytą lekarską, tak i w przypadku wizyty u laryngologa foniatry warto zadbać o higienę osobistą. Lekarzowi ułatwi to pracę, a pacjenta uchroni przed wstydliwymi sytuacjami z tym związanymi.

Jeśli chodzi o małe dzieci, to dobrze jest przygotować je do tego, czego mogą się spodziewać podczas wizyty i samego badania u foniatry. Najlepiej zrobić to możliwie delikatnie, aby nie przestraszyć dziecka już przed wizytą. Warto podkreślić rolę doktora w leczeniu chorób i pomaganiu ludziom w powrocie do zdrowia. Powinno to na tyle zaciekawić dziecko, że z ciekawości samo chętnie będzie chciało poznać lekarza i zobaczyć, jak wygląda jego gabinet. Niektórzy rodzice obiecują dziecku nagrodę za dzielną postawę podczas badania. Wówczas dzieci nawet podczas mało przyjemnych badań starają się je dzielnie znosić.

W przypadku niemowlęcia warto zadbać przede wszystkim o to, by przed wyjściem do lekarza było ono najedzone. Rodzice powinni zabrać ze sobą wszystkie rzeczy przydatne podczas wyjścia z maluchem (pieluchy na zmianę, mokre chusteczki czy pokarm, jeśli dziecko jest karmione butelką).