Ferrytyna – norma, niedobór, badanie

Ferrytyna jest ważnym białkiem występującym w organizmie człowieka. Jaka jest jego rola? Jak wykonywane są badania poziomu ferrytyny?

Co to jest ferrytyna?

Ferrytyna to “białko kompleksujące jony żelaza Fe3+ i przechowujące je w wątrobie .“ Jest to białko pełniące funkcję magazynu żelaza.

Badanie na poziom ferrytyny wykonywane jest w przypadku pacjentów podejrzanych o występowanie anemii lub hemochromatozy (przeładowania żelazem).

Jest to ważne białko dla organizmów żywych, pozwalające na utrzymanie żelaza na dobrym poziomie (największe jego ilości spotyka się w szpiku kostnym, śledzionie, wątrobie).

Żelazo wspiera liczne procesy zachodzące w organizmie (pobieranie tlenu w płucach, wspomaga pracę układu nerwowego i odpornościowego, znaleźć je można w hemoglobinie). Niedobór niekorzystnie wpływa na organizm i samopoczucie człowieka.

Ferrytyna jest najlepszym markerem niedoborów żelaza.

Normy ferrytyny

Prawidłowe wartości dla poszczególnych grup wynoszą:

• kobiety:
  • 10-200 μg/l
  • 15-200 μg/l
• mężczyźni:
  • 15-400 μg/l
  • 12-150 μg/l.

Poziom ferrytyny w osoczu wyznacza się metodami immunochemicznymi. Wynik takiego badania pozwoli ocenić zapas lub niedobór tego białka w naszym organizmie.

Niedobór ferrytyny w organizmie

Wyniki poniżej normy są oznaką niedoboru żelaza w organizmie. Do przyczyn występowania zalicza się:

• Długie i obfite miesiączki w przypadku kobiet;
• Przy wrzodach żołądka i dwunastnicy krwawienie z przewodu pokarmowego;
• Krwawienie z powodu mięśniaków macicy;
• Anoreksję;
• Bulimię;
• Niedobór B12;
• Niedobór kwasu foliowego;
• Dietę bogatą w substancje upośledzające wchłanianie żelaza;
• Dietę ubogobiałkową;
• Przerzuty nowotworów do szpiku kości.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza może być wynikiem rozwijającego się nowotworu. Badaniem, które powinno zostać wykonane jest kolonoskopia (wyklucza nowotwory jelita, żylaki odbytu i polipy jelita grubego).

Nadmiar ferrytyny w organizmie

Czynniki wpływające na “zafałszowanie” (podwyższające poziom ferrytyny) poziomu białka w naszym organizmie to:

• Ciężki trening fizyczny (wynik może być wyższy, nawet jeżeli trening odbywał się kilka dni przed badaniem);
• Intensywna praca fizyczna;
• Infekcja ze stanem zapalnym może wpływać na wyższy poziom ferrytyny nawet miesiąc po przebytej chorobie.

Wiarygodny, podwyższony poziom ferrytyny może wskazywać na:

• Przewlekłe zakażenia;
• Choroby autoimmunologiczne;
• Reumatoidalne zapalenie stawów;
• Uszkodzenie wątroby;
• Marskość wątroby;
• Nowotwory;
• Niedokrwistość megaloblastyczną, hemolityczną lub aplastyczną;
• Hemochromatozę pierwotną lub potransfuzyjną.

Utrzymujący się dłuższy czas wysoki poziom ferrytyny w organizmie może spowodować obciążenie żelazem organów (m.in.wątroby). Należy w takim wypadku wykonać USG jamy brzusznej i próby wątrobowe.

Kiedy należy zbadać poziom ferrytyny?

Pierwszym objawem, że w organizmie zaczyna coś się dziać są złe wyniki badań morfologicznych (niski poziom hemoglobiny, niski hematokryt, ilość czerwonych krwinek mniejsza niż normalnie).

Należy wykonać badanie poziomu transferyny (białka nośnikowego jonów żelaza w surowicy). Lekarz powinien zalecić wykonanie badanie zdolność organizmu do wiązania żelaza  (TIBC).

Do innych objawów niedoboru żelaza zaliczyć można:

• Trudności w nauce u dzieci;
• Ból w klatce piersiowej;
• Bóle nóg;
• Bóle głowy;
• Szumy uszne;
• Zadyszka;
• Zaburzenia koncentracji;
• Obniżona odporność;
• Pęknięcia kącików ust.

Objawy nadmiaru żelaza to:

• Zaparcia;
• Wzdęcia;
• Osłabione libido;
• Osłabienia;
• Bóle stawów;
• Zaburzona praca serca.

Badanie na poziom ferrytyny można wykonać samodzielnie. Cena takiego badania (uzależniona od danego laboratorium) waha się w granicach 20 – 40 zł.

UWAGA: Na takie badanie nie można przyjść po nieprzespanej nocy  (może to zafałszować wynik poziomu białka).