się ten artykuł?
Z pewnością słyszałaś kiedyś powiedzenie „jesteś tym, co jesz”. I chociaż wydaje się ono dość abstrakcyjne, a także daje szerokie pole do interpretacji, znajduje się w nim ziarno prawdy. Jelita bowiem nie tylko trawią pokarm – zamieszkują je niezliczone kolonie mikroorganizmów, które wpływają na układ odpornościowy, a także na twój nastrój. Grzybica jelit może więc prowadzić nie tylko do problemów gastrycznych. Zobaczysz jej skutki także w osłabieniu organizmu czy pogorszonym samopoczuciu.
Co mieszka w twoich jelitach? To między innymi grzyby
Jak wspomniano, jelita są domem dla wielu mikroorganizmów, a wśród nich znajdują się nie tylko bakterie, ale także wirusy i grzyby – w tej ostatniej grupie przeważają drobnoustroje Candida. Fizjologicznie mikrobiom jest niezbędny, aby organizm mógł poprawnie funkcjonować, ponieważ m.in.:
- stymuluje układ odpornościowy do pracy,
- pośrednio wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, kontrolujący funkcje mózgu,
- wspomaga trawienie pokarmów,
- u niemowląt pomaga trawić mleko matki.
Abyś mogła zrozumieć to, jak ogromny wpływ na twoje zdrowie mają te drobne, niewidoczne gołym okiem organizmy, zapamiętaj, że szacunkowo, według niektórych badań jest ich ok. 10 razy więcej niż komórek ludzkich. Na tej podstawie można więc powiedzieć, że w większej liczbie składasz się… z drobnoustrojów. Przy takiej liczbie od razu widać, że stan dysbiozy wywołany grzybicą jelit może mieć fatalne skutki.
Jednym z kluczowych zadań, jakie wykonuje mikrobiom jelitowy, jest trawienie błonnika z pożywienia, ponieważ organizm nie może robić tego samodzielnie. Twoje drobnoustroje zamieniają błonnik w cząsteczki lub metabolity, takie jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA). Te metabolity są ważne dla wielu procesów, w tym dla zdrowia jelit, kontroli poziomu cukru i tłuszczu we krwi, kontroli apetytu i układu odpornościowego. Mikroorganizmy jelitowe mogą również trawić białko i wytwarzać witaminy z grupy B oraz witaminę K. Badania na myszach wykazały, że zwierzęta pozbawione mikrobiomu nie rozwijają normalnego układu odpornościowego, co podkreśla, jak ważne są mikroorganizmy jelitowe.
W jakich sytuacjach jest diagnozowana grzybica jelit?
Jak wspomniano, grzyby naturalnie zasiedlają ciało człowieka, również jego jelita. Kiedy jednak na organizm działają czynniki zaburzające harmonię mikrobiomu, może dojść do rozwoju grzybicy jelit – w artykule skupiono się na kandydozie, czyli problemie wywoływanym przez rodzaj Candida, ponieważ to właśnie on jest diagnozowany najczęściej. A zatem co sprawia, że twoi mikro-sojusznicy zamieniają się w patogeny?
Stany zapalne przyczyniają się do rozwoju grzybicy jelit
Jeżeli cierpisz na schorzenia związane z nieswoistym zapaleniem jelit, takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy chorobę Leśniowskiego-Crohna, w twoim brzuchu rozwijają się stany zapalne, które sprawiają, że grzyby Candida rozwijają się szybciej, zajmując miejsce pozostałych mikroorganizmów.
Antybiotyki zaburzają mikrobiom
Antybiotykoterapia działa co prawda na patogeny, ale często też zaburza florę bakteryjną jelit. Substancje czynne osłabiają pożyteczne bakterie, tworząc więcej miejsca dla grzybów, a te rozwijają się szybciej, zajmując wszystkie wolne przestrzenie i wywołując kandydozę jelita. Dlatego tak ważne jest stosowanie wraz z antybiotykami probiotyków osłonowych.
Masz słabą odporność? Grzybica jelit rozwinie się u ciebie szybciej
Grzybica jelita, czy ogólnoustrojowa kandydoza, zdecydowanie częściej rozwija się u osób z upośledzoną odpornością niż u tych zdrowych. W naturalnym środowisku mikrobiom stymuluje układ immunologiczny – pobudza jego czujność i przyspiesza zdolność reakcji. Działa to oczywiście w obie strony, bo białe krwinki będą atakować bakterie czy grzyby, które zaczną się nadmiernie rozwijać. Jednak kiedy odporność jest słaba lub upośledzona (np. u osób zakażonych wirusem HIV czy chorujących na białaczkę), nic nie blokuje Candida przed zajmowaniem kolejnych przestrzeni jelita.
Podejrzewasz u siebie grzybicę jelit? Objawy nie są swoiste
Objawy grzybicy jelita tak naprawdę niewiele różnią się od tych, które można zaobserwować podczas niestrawności czy zespołu jelita drażliwego. Wśród nich najczęściej występują takie symptomy jak:
- ból brzucha,
- uczucie wzdęcia i gazy,
- zaparcia i biegunki,
- widoczny w stolcu śluz,
- nudności.
Co jeszcze wywołuje grzybica jelit? Objawy skórne. Pojawiają się one na skutek uszkodzenia nabłonka jelitowego przez działalność grzybów Candida, który m.in. chroni organizm przed przedostawaniem się do niego toksyn powstających na skutek przemiany materii. Wtedy obserwuje się reakcje alergiczne na skórze, takie jak wypryski, krosty czy zmiany przypominające atopowe zapalenie skóry albo łuszczycę. Mogą też pojawić się inne objawy alergii, np.:
- kichanie, katar,
- kaszel,
- duszności.
Jak zatem diagnozuje się grzybicę jelit? Kiedy skontaktujesz się z lekarzem, z pewnością przeprowadzi z tobą szczegółowy wywiad. Będzie miał na uwadze, że pewne czynniki takie jak nieodpowiednia dieta czy niektóre choroby mogą zaburzać mikrobiom jelitowy. Może też zlecić dodatkowe badania, np. mikroskopowe badanie kału, posiew próbki czy endoskopię, prawda jest jednak taka, że żadne z nich nie jest wystarczająco dokładne, aby potwierdzić kandydozę jelit.
Grzybica jelit – leczenie ziołami, dietą, a może lekami?
Nieleczona grzybica jelit może rozwinąć się do postaci ogólnoustrojowej, która będzie objawiać się nie tylko w obrębie układu pokarmowego, ale też w pochwie czy na skórze. Aby jednak faktycznie poprawić stan jelit, a także uniknąć nawracających zakażeń grzybiczych, poza lekami na bazie substancji przeciwgrzybiczych należy zadbać o odpowiednią dietę – to ona jest kluczowa. Oto co należy uwzględnić w codziennej diecie:
- kiszone warzywa i owoce – bakterie fermentacyjne uzupełniają ubytki naturalnej flory bakteryjnej,
- naturalny nabiał w postaci jogurtów, serów czy kefirów – te produkty także są bogate w bakterie jelitowe, dzięki czemu działają jak naturalne probiotyki,
- owoce zamiast słodyczy – grzyby do rozwoju potrzebują cukru, dlatego szybciej namnażają się w słodkim środowisku. Jedzenie słodyczy nie jest wskazane. Lepszą alternatywą będą owoce,
- zioła na grzybicę – rośliny powstrzymujące rozwój Candida to m.in. liście oregano i oliwek, liście i łupiny orzecha włoskiego, ziele szałwii czy kłącze i ziele glistnika.
Jeżeli za kandydozę jelit odpowiedzialne są choroby osłabiające odporność czy wywołujące stan zapalny, konieczne będzie także wdrożenie ich leczenia, jednak lekka modyfikacja diety z pewnością dobroczynnie wpłynie na twoje jelita, a więc także na zdrowie i samopoczucie.
Bibliografia:
- Clapp M., Aurora N., Herrera L., Bhatia M., Wilen E., Wakefield S., Gut micrbiota’s effect on mental health: The gut-brain axis, Clinics and Practice 2017, 7(4): 987.
- Dogra S.K., Kwong C. C., Wang D., Sakwinska O., Mottaz S. C., Sprenger N., Nurturing the Early Life Gut Microbiomeand Immune Maturation for Long Term Health, Microorganism 2021, 9(10): 2110.
- https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/gut-health [dostęp 12.08.2023].
- https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/consumer-health/expert-answers/candida-cleanse/faq-20058174 [dostęp 12.08.2023].
- Kaneko Y., Oinuma K., Terachi T., Arimura Y., Niki M., Yamada K., Kakeya H., Mizutani T., Successful Treatment of Intenstinal Mycosis Caused by a Simultaneous Infection with Lichtemia ramosa and Aspergillus calidoustus, Internal Medicine 2018, 57(16): 2421-2424.
- Pezzani M. D., di Cristo V., Parravicini C., Sonzogni A., Tonello C., Franzetti M., Sollima S., Corbellino M., Galli M., Milazzo L., Antinori S., Gastrointestinal basidiobolomycosis: An emerging mycosis difficult to diagnose but curable. Case report and review of the literature, Travel Medicine and Infectious Disease 2019, vol. 31.
