Jaka dieta w chorobach autoimmunologicznych?

Choroby autoimmunologiczne stanowią niejednorodną grupę schorzeń, które mogą dotyczyć wielu narządów. Ich diagnostyka jest trudna. Nie ma sposobu pozwalającego na ich całkowite wyleczenie, jednak istotną rolę w terapii odgrywa dieta.

Choroby autoimmunologiczne stanowią grupę schorzeń, które mogą dotykać różnych narządów w organizmie człowieka. Istnieją dwie główne przyczyny tych chorób: genetyczne i środowiskowe. Te drugie stanowią aż 60%. Co istotne czynniki środowiskowe (zewnętrzne), takie jak dieta, środowisko pracy czy stosowane kosmetyki, są modyfikowalne, a ich zmiana lub wykluczenie może przyczynić się do zmniejszenia lub ustąpienia dolegliwości. W zależności od tego, z jaką chorobą autoimmunologiczną mamy do czynienia, różne produkty spożywcze mogą być zalecane i zakazane. Dieta w chorobach autoimmunologicznych powinna być właściwie zbilansowana.

Dlaczego rozwija się choroba autoimmunologiczna?

Etiologia chorób autoimmunologicznych nie jest do końca poznana. Wiadomo, że warunkują ją między innymi czynniki genetyczne, których przyczyną są mutacje genowe. Drugą grupę przyczyn stanowią czynniki środowiskowe, czyli wszystko to, co, pochodząc z zewnątrz, wywiera wpływ na nasz organizm. Mechanizm powstawania chorób autoimmunologicznych, niezależnie od ich lokalizacji, jest taki sam, a polega na produkowaniu przez organizm przeciwciał przeciwko własnym komórkom. Specyficzne przeciwciała atakują komórki narządów, powodując ich niszczenie, a to prowadzi do zaburzeń funkcjonowania, których przejawem są dolegliwości wskazujące na nieprawidłową pracę danego organu.

Według najnowszych teorii do powstania chorób autoimmunologicznych potrzebne są trzy czynniki: predyspozycja genetyczna, czynnik środowiskowy oraz tzw. zespół jelita nieszczelnego, polegający na przerwaniu szczelności bariery jelitowej.

Jakie schorzenia zaliczamy do autoimmunologicznych?

Istnieje kilkaset chorób autoimmunologicznych i mogą one dotyczyć prawie każdego narządu. Są to m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, reaktywne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, toczeń rumieniowaty układowy, twardzina, układowe zapalenie naczyń, cukrzyca typu I, choroba Addisona, celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, zaburzenia tarczycy (w tym choroba Hashimoto i Gravesa-Basedowa), miastenia, stwardnienie rozsiane, atopowe zapalenie skóry i wiele innych.

Choroby autoimmunologiczne ‒ dieta

Dieta w chorobach autoimmunologicznych odgrywa dużą rolę. Eliminacja niektórych pokarmów przy chorobie autoimmunologicznej może przynieść wiele korzyści. Włączenie tzw. protokołu autoimmunologicznego, czyli zalecanej diety przy chorobach autoimmunologicznych, może znacząco zmniejszyć lub całkowicie usunąć dolegliwości.

Dieta w chorobie autoimmunologicznej wyklucza sporą część współczesnego pożywienia, ale dostarcza wystarczająco dużo składników odżywczych i nie powoduje żadnych niedoborów. Podstawą w protokole autoimmunologicznym jest restrykcyjna i ścisła dieta paleo. Polega ona na wykluczeniu zbóż (pszenica, żyto, jęczmień, ryż, kukurydza), pseudozbóż (gryka, komosa ryżowa/quinoa), roślin strączkowych i nabiału. Jeśli dieta w takiej postaci nie łagodzi objawów, to warto zastosować jej zaostrzoną formę, czyli dodatkowo unikać jajek, orzechów, pomidorów, papryki, papryki chilli, ostrych przypraw, nasion (w tym kawy i kakao) oraz alkoholu.

Dieta przy chorobie autoimmunologicznej – co jeść?

W związku ze znaczną ilością produktów, które należy wykluczyć, pozostaje pytanie, co jeść i jak przyrządzać pokarmy, aby działanie diety było jak najlepsze.

Lista produktów zalecanych obejmuje ryby, podroby (np. wątróbka), dobre jakościowo mięso, zwłaszcza z ekologicznych hodowli, duże ilości warzyw w każdej postaci (surowe, gotowane, soki, musy, przeciery), oliwę z oliwek, awokado, olej kokosowy, owoce.

Polecane jest także stosowanie probiotyków w postaci gotowych preparatów bądź jogurtów i  kefirów, które regulują florę jelitową. Aby dodatkowo wspomóc organizm, można stosować suplementy diety z kwasami omega-3, magnezem i witaminami.

Dieta autoimmunologiczna – przepisy

Chcąc włączyć odpowiedni jadłospis np. przy autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy, dieta może być oparta na gotowych przepisach. Istnieje wiele dostępnych jadłospisów na forach internetowych. Najbezpieczniej zaopatrzyć się jednak w fachową publikację z przepisami ułożonymi przez dietetyków, dzięki czemu odżywianie będzie bezpieczne i nie pozbawi naszego organizmu niezbędnych składników. Można również po konsultacji z dietetykiem zamówić dietę w postaci gotowych zestawów potraw zgodnych z dietą autoimmunologiczną, które są dostarczane do domu.