Rak języka – objawy, leczenie, przerzuty. Jak rozpoznać nowotwór języka?

Rak języka to nowotwór złośliwy. Najczęściej występuje u mężczyzn po 60. roku życia, którzy palą papierosy i nadużywają wysokoprocentowego alkoholu. Pierwsze objawy zwykle są niespecyficzne, co sprawia, że choroba rozpoznawana jest późno, a to przyczynia się do pogorszenia rokowania chorych. Jakie są objawy raka języka? 

Rak języka

Rak języka to jeden z powszechnych nowotworów złośliwych jamy ustnej. Najczęstszym typem histopatologicznym jest rak płaskonabłonkowy.

Głównymi czynnikami ryzyka tego nowotworu jest:

• wieloletnie palenie papierosów,
• nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu (a zwłaszcza współwystępowanie tych dwóch czynników).

Przy raku języka pierwsze objawy są niespecyficzne, w związku z czym bywają lekceważone przez pacjentów lub leczone jako inne schorzenie. Niestety, rak języka, nawet we wczesnym zaawansowaniu, daje przerzuty do węzłów chłonnych szyi i przerzuty odległe (płuca, wątroba). Późne rozpoznanie nowotworu języka znacznie pogarsza rokowanie chorych.

Rak języka: przyczyny

Podstawowe czynniki, które odgrywają największą rolę w patogenezie raka języka, to palenie papierosów i innych wyrobów tytoniowych oraz spożywanie nadmiernej ilości wysokoprocentowego alkoholu.

Najgroźniejsze jest połączenie obu tych czynników, gdyż mikrouszkodzenia błony śluzowej spowodowane przez alkohol ułatwiają penetrację szkodliwych substancji zawartych w dymie papierosowym. W krajach, w których popularne jest żucie tabaki (głównie część krajów azjatyckich), ten czynnik także odgrywa znaczną rolę w rozwoju nowotworu języka.

Drugim bardzo istotnym czynnikiem ryzyka jest zakażenie wirusem HPV. Rak, który wykazuje korelację z tym wirusem, pojawia się częściej u osób młodszych, które nie palą i nie nadużywają alkoholu. Wirus brodawczaka ludzkiego jest szeroko rozpowszechniony i obecnie zwraca się dużą wagę do badań przesiewowych i szczepień w jego kierunku.

Pozostałe czynniki mają znaczenie drugorzędne. Należą do nich: niedbałość o higienę jamy ustnej, spożywanie bardzo ostrych potraw, używanie protez, które w wyniku złego dopasowana podrażniają śluzówkę.

W obrębie języka występują również zmiany śluzówkowe, które określane są mianem stanów przedrakowych. Ich obecność sprzyja rozwojowi nowotworu złośliwego, ale nie ma całkowitej pewności, że przy tego typu zmianach rak się rozwinie. Należą do nich: erytroplazja, leukoplakia, liszaj płaski i włóknienie podśluzówkowe.

Pierwsze objawy raka języka

Pierwsze objawy raka języka są dość niespecyficzne. Najczęściej zaobserwować można zmianę na języku, która może być zlokalizowana w jego dowolnej części. Może mieć postać czerwonej lub białej plamki, zgrubienia śluzówki, nadżerki, owrzodzenia.

Początkowo pacjenci nie kojarzą jej z chorobą nowotworową, a ze stanem zapalnym czy aftą. W związku z tym lekceważą ją lub podejmują nieadekwatne do stanu leczenie. Zdarza się również, że lekarze w pierwszej kolejności włączają antybiotyk lub lek przeciwgrzybiczy. To przedłuża właściwe rozpoznanie, a zatem pogarsza rokowanie.

Objawy raka języka

Zmianie na języku często towarzyszą dolegliwości bólowe. Mogą one występować podczas przełykania czy przy dotyku. Ból może promieniować do ucha.

Pozostałe objawy zależą od wielkości guza oraz od obecności przerzutów, najczęściej do węzłów chłonnych szyi. Mogą pojawić się trudności w jedzeniu i połykaniu, w związku z tym pacjenci tracą na wadze. Rozrastający się guz ogranicza ruchomość języka, zatem występują również problemy w mówieniu.

Czasem może pojawić się szczękościsk i ślinotok. Jeżeli guz obejmuje nasadę języka i schodzi do gardła dolnego, występuje chrypka, czasem nawet duszność. Owrzodziałe zmiany mają tendencję do podkrwawiania, zatem może dochodzić do krwioplucia. W przypadku obecności przerzutów do węzłów chłonnych szyi widoczny jest guz na szyi.

Jak wygląda leczenie nowotworu języka?

Leczenie raka języka zależy od stopnia zaawansowania choroby. O sposobie leczenia decyduje konsylium onkologiczne, w skład którego wchodzą: laryngolog, onkolog, radio- i chemioterapeuta. Podstawową metodą leczniczą jest wycięcie zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek oraz operacja węzłowa szyi.

Powstały ubytek języka zaopatruje się przez miejscową plastykę albo przeszczepiony z innej okolicy ciała płat skórno-mięśniowy. Po zabiegu często konieczna jest radioterapia. Dla niektórych osób radioterapia stanowi leczenie podstawowe. Chemioterapia wykorzystywana jest rzadko, ma większe znaczenie przy rakach związanych z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego.

Rak języka – przerzuty a rokowania

Przy raku języka rokowanie uzależnione jest od stopnia zaawansowania. Niestety, ponieważ nowotwory te wykrywane są późno i zwykle w stadium, kiedy występują już przerzuty do węzłów chłonnych szyi, rokowanie nie jest zbyt pomyślne. Szacuje się, że pięcioletnie przeżycie wynosi około 50 proc.