Kresa biała – anatomia. Rozstęp i przepuklina kresy białej

Kresa biała jest łącznotkankową strukturą biegnącą od dolnej części mostka do kości łonowej. Odpowiada m.in. za łączenie prawej i lewej strony mięśnia prostego brzucha (tworzącego „sześciopak”). Rozciągnięcie jej włókien, które następuje np. w czasie ciąży, może skutkować tzw. rozstępem kresy białej i rozejściem się mięśnia prostego na boki. Innym schorzeniem związanym ze zmianami w budowie tej struktury jest przepuklina kresy białej.

Co to jest kresa biała?

Kresa biała jest pasmem ścięgnistym, które ciągnie się od wyrostka mieczykowatego w mostku do spojenia łonowego. Oddziela mięśnie brzucha prawej i lewej strony.

Anatomia kresy białej

Kresa biała zbudowana jest ze splecionych ze sobą włókien rozcięgien mięśni przedniej ściany jamy brzusznej (mięśni skośnych wewnętrznych i zewnętrznych oraz mięśnia poprzecznego brzucha). Tworzy ją głównie tkanka łączna, która jest słabo unaczyniona i unerwiona – w związku z tym kresa biała stanowi jedno z typowych miejsc nacięcia chirurgicznego przy operacjach wymagających dostępu do jamy brzusznej.

Podstawową funkcją tej struktury anatomicznej jest utrzymywanie mięśni brzucha w określonej odległości od siebie. Jej grubość i szerokość stanowią cechy zmienne, zależne m.in. od wieku i masy ciała (kresa biała jest cieńsza i szersza u osób z nadwagą oraz po 50. roku życia). Pasmo kresy może się rozszerzać na skutek podwyższenia ciśnienia w jamie brzusznej.

Rozstęp kresy białej

Kresa biała fizjologicznie ma szerokość około 1,5-2,5 cm. Rozszerzanie się kresy białej może być przyczyną schorzenia nazywanego rozstępem kresy białej lub rozejściem mięśni prostych brzucha. Problem najczęściej występuje u kobiet w zaawansowanej ciąży i w okresie poporodowym.

Mięsień prosty brzucha rozciąga się symetrycznie po obu stronach linii pośrodkowej. Biegnie od mostka i środkowych żeber do kości łonowych, tworząc „sześciopak”. Kresa biała odpowiada za utrzymywanie go w prawidłowej pozycji. Gdy dochodzi do rozciągania się jej pasma, np. na skutek powiększenia brzucha w czasie ciąży, prawa i lewa część mięśnia prostego (które fizjologicznie prawie do siebie przylegają), mogą się rozejść na boki.

Schorzenie na ogół nie wiąże się z występowaniem dolegliwości bólowych. Główny objaw rozstępu kresy białej to uwypuklenie w linii środkowej ciała (widoczne szczególnie w okolicy, gdzie mięśnie są najbardziej od siebie oddalone). Jak sprawdzić rozstęp mięśni brzucha? U niektórych pacjentów zmian nie da się zauważyć na pierwszy rzut oka, ale można je zaobserwować przy napięciu mięśni brzucha (np. przy wstawaniu z leżenia do siadu bez użycia rąk).

Leczenie rozstępu kresy białej opiera się zazwyczaj na wykonywaniu ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha i dna miednicy. W przypadku wystąpienia schorzenia po porodzie, bardzo ważne jest odpowiednie dostosowanie ich rodzaju do okresu po połogu – nieprawidłowo dobrany wysiłek w tym czasie może utrudniać regenerację okolicy zmian i nasilać problem.

Przepuklina kresy białej

Przepuklina jest schorzeniem, w którym dochodzi do wysunięcia się narządu lub jego części poza powłokę ciała. Przepuklina kresy białej polega na uwypukleniu tłuszczu przedotrzewnowego lub rzadziej – worka przepuklinowego zawierającego fragment jelita, przez otwór (wrota) między włóknami tworzącymi kresę. Zaliczamy ją do przepuklin brzusznych.

Przepuklina w kresie białej jest schorzeniem częstym wśród mężczyzn w średnim wieku (występuje u 3-5 proc. z nich). Do głównych czynników ryzyka choroby zalicza się:

• osłabienie mięśni brzucha,
• wykonywanie intensywnego wysiłku (praca fizyczna, sport),
• choroby objawiające się silnym kaszlem,
• przebyte operacje jamy brzusznej,
• cukrzycę,
• otyłość.

Przepuklina kresy białej – objawy

U większości pacjentów głównym objawem przepukliny kresy białej jest występowanie małego guzka między wyrostkiem mieczykowatym mostka a pępkiem. Zwykle jego średnica nie przekracza jeden centymetr, choć zdarzają się także większe przepukliny (nawet powyżej czterech centymetrów).

Wśród innych objawów przepukliny kresy białej można wymienić bóle brzucha oraz uczucie ciągnięcia w nadbrzuszu przy pochylaniu się.

Czy przepuklina kresy białej jest groźna?

Głównym, groźnym dla zdrowia powikłaniem przepuklin brzusznych jest niedrożność jelit spowodowana ich „zakleszczeniem”. W związku z tym, że w przepuklinie kresy białej uwypukla się na ogół tłuszcz (a nie jelito), ryzyko niebezpiecznych komplikacji jest niskie, nadal mogą one jednak wystąpić.

Pojawienie się objawów, takich jak silny ból brzucha i wymioty u osoby z przepukliną kresy białej powinno skłonić do natychmiastowego zasięgnięcia porady lekarskiej.

Leczenie przepukliny kresy białej

Leczenie przepukliny kresy białej polega na jej operacyjnym usunięciu. Zabiegi wykonywane są najczęściej w przypadkach, gdy u pacjentów występują uciążliwe objawy schorzenia.

Bibliografia:

1. Sokołowska-Pituchowa J. (red.) (2011) Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
2. National Health Service (2020) Divarication of rectus abdominis muscles (DRAM) postpartum.
3. D. C., Rosen M., Chen W. (2020) Overview of abdominal wall hernias in adults, UpToDate.
4. National Health Service Epigastric Hernia Repair.