Kwercetyna – ważny składnik diety

Flawonoidy to jedne z najcenniejszych związków roślinnych, których nie powinno zabraknąć w codziennej diecie. Jednym z najczęściej występujących flawonoidów jest kwercetyna, która wykazuje szereg pożądanych właściwości zdrowotnych. Mowa m. in. o aktywności przeciwzapalnej, antyoksydacyjnej, immunomodulacyjnej, a nawet – przeciwnowotworowej. Kwercetyna jest powszechnie dostępna w diecie obfitującej w warzywa i owoce, ponadto stanowi składnik suplementów diety, zwłaszcza o działaniu przeciwalergicznym, wspomagającym wzrok czy ułatwiającym redukcję masy ciała. 

Kwercetyna – co to jest?

Kwercetyna to związek z grupy flawonoidów, czyli jednych z najbardziej aktywnych związków roślinnych. Kwercetyna zaliczana jest do flawonoli, czyli jednej z podgrup flawonoidów, wyodrębnionej na podstawie budowy chemicznej oraz właściwości biologicznych. Jest to pigment występujący w tkankach roślinnych, który najliczniej występuje w zewnętrznych częściach łodyg, korzeni i liści roślin. Powszechne występowanie kwercetyny w przyrodzie wynika z faktu, iż związek ten jest niezwykle istotny dla prawidłowego funkcjonowania organizmów roślinnych. Chroni eksponowane na słońce części roślin przed negatywnym oddziaływaniem promieni UV, wykazuje aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą, a także wabi owady, umożliwiając proces zapylenia roślin. Ale kwercetyna to związek odgrywający niemałą rolę nie tylko w organizmach roślinnych – jest to związek potrzebny także organizmowi człowieka. Podobnie jak wszystkie flawonoidy, także kwercetyna wykazuje aktywność antyoksydacyjną (czytaj: jak działają antyoksydanty?), skutecznie neutralizując wolne rodniki. Regularne dostarczanie kwercetyny wraz z dietą oraz suplementami diety może okazać się istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Kwercetyna – źródła w diecie

Kwercetyna jest związkiem dobrze dostępnym w diecie – o ile obfituje ona w warzywa i owoce. Zawartość kwercetyny w poszczególnych gatunkach roślin zależy od oddziaływania takich czynników środowiskowych jak czas nasłonecznienia, opadów, sposobu uprawy, przechowywania warzyw i owoców oraz stopnia ich dojrzałości. Istotne znaczenie ma także stopień obróbki termicznej żywności – kwercetyna jest wrażliwa na działanie wysokiej temperatury. Warto ponadto pamiętać, że najwięcej kwercetyny znajduje się w zewnętrznych częściach warzyw i owoców, dlatego – w miarę możliwości – należy spożywać je nieobrane.

Odpowiednio zbilansowana dieta powinna zawierać optymalne ilości flawonoidów, takich jak kwercetyna. Występowanie tego związku w produktach roślinnych jest powszechne, a warzywa i owoce wyróżniające się największą zawartością tego związku to:

• jabłka
• borówki
• czarna porzeczka
• pomarańcze
• żurawina
• głóg
• czarny bez
• brokuły
• cebula
• kapusta
• szpinak

Ponadto naturalnymi źródłami kwercetyny mogą być takie zioła jak skrzyp, dziurawiec, rumianek, a także zielona herbata, czerwone wino, miód czy pyłek kwiatowy. Kwercetyna może być ponadto dostarczana wraz z suplementami diety; zazwyczaj są to preparaty o działaniu przeciwalergicznym, takie jak wapno z kwercetyną (calcium z kwercetyną), a także wapno z kwercetyną i cynkiem.

Kwercetyna – właściwości prozdrowotne

Kwercetyna wykazuje właściwości antyoksydacyjne, co oznacza, że okazuje się być nieoceniona w procesach neutralizowania wolnych rodników. Żyjemy w dobie nasilonego oddziaływania wolnych rodników pochodzących z rozmaitych źródeł, a generowany przez nie stres oksydacyjny sprzyja uszkodzeniu licznych struktur białkowych i lipidowych organizmu. Kwercetyna wychwytuje wolne rodniki, chroniąc strukturę komórek i narządów. Ma to szczególne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu sercowo – naczyniowego, który jest w szczególny sposób narażony na działanie wolnych rodników, co skutkuje m. in. rozwojem zmian miażdżycowych. Wysoki potencjał antyoksydacyjny kwercetyny przekłada się ponadto na jej właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Kwercetyna może minimalizować powstanie pod wpływem wolnych rodników mutacji w DNA, ponadto przyczynia się do hamowania namnażania komórek nowotworowych.

Jakie jeszcze właściwości ma kwercetyna? Działanie przeciwalergiczne tego związku sprowadza się do blokowania działania alergenów, a także zahamowania wydzielania histaminy, czyli substancji odpowiedzialnych za pojawienie się charakterystycznych objawów alergii. Ponadto wykazano, że kwercetyna wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, może także wspomagać odchudzanie na drodze ograniczenia procesów lipogenezy, czyli kumulowania tkanki tłuszczowej.

Kwercetyna wywiera bardzo korzystny wpływ na zdrowie, jednak należy pamiętać, że podczas suplementowania tego związku należy zachować ostrożność. W jaki sposób może zaszkodzić kwercetyna? Skutki uboczne to m. in. zaburzenia rytmu serca, ograniczenie wchłaniania wapnia i antybiotyków, a także wzrost ciśnienia krwi.

Bibliografia:

Yao L. i in., Quercetin, inflammation and immunity; Nutrients, 2016, Mar, 8 (3), 167

Shuang Ch. i in., Therapeutic effects of quercetin on inflammation, obesity and type 2 diabetes; Mediators Inflamm., 2016