Litotrypsja – czym jest i jak się do niej przygotować?

Litotrypsja to zabieg, który jest stosowany przy leczeniu kamicy moczowej. Jak wygląda taki zabieg? Jakie niesie ze sobą skutki?

Litotrypsja – co to jest?

Litotrypsja (extracorporeal shock wave lithotripsy), zwana inaczej ESWL,  to zabieg urologiczny polegający na pozaustrojowym skruszeniu kamienia w pęcherzu moczowym, moczowodzie lub nerce (wykorzystywany także do kruszenia kamieni w innych układach w organizmie).

Najczęściej stosowana jest litotrypsja pozaustrojowa (litotrypsja falą uderzeniową generowaną pozaustrojowo) wykonywana litoryptem. Polega na zastosowaniu fal dźwiękowych, które w formie fali uderzeniowej „rozbijają się” na złogach. Powoduje to ich rozkruszenie do ziarenek wielkości piasku (wydalany jest z moczem w ciągu kilku tygodni po zabiegu). Jest to zabieg nieinwazyjny, obarczony niskim ryzykiem powikłań. Nie wymaga przyjęcia pacjenta na oddział szpitalny (bardzo szybko pozwala na powrót do pełnej sprawności fizycznej).

ESWL charakteryzuje się bardzo dużą skutecznością (czasem wskazane jest kilkukrotne wykonanie takiego zabiegu).

Litotrypsja i kamienie moczowe

U zdrowych osób skład moczu, jego ilość, właściwości fizyczne i szybkość przepływu kontrolowane są przez wiele mechanizmów. Zapewniają one utrzymanie prawidłowego składu chemicznego i gęstości krwi oraz przestrzeni pozakomórkowej (aby tak się mogło stać do moczu musi zostać wydalonych wiele substancji, w tym kryształów – kamieni).

Odkładanie się kamieni w nadmiernych ilościach prowadzi do powstania kamicy moczowej (może zagnieździć się w nerkach, pęcherzu moczowym, moczowodach).

Przyczyną wytrącania się złogów są:

• Odwodnienie;
• Niektóre choroby niedotyczące pierwotnie układu moczowego;
• Niedobór w moczu substancji hamujących ich powstawanie;
• Zmiana kwasowości moczu;
• Zastój moczu w drogach moczowych.

Kamienie moczowe będą przesuwają się w dół – od miedniczki nerkowej do moczowodu, potem do pęcherza moczowego. Wywołany ból w organizmie osoby chorej objawiają się poprzez kolkę nerkową. Towarzyszyć temu nudności, wymioty, nasilone uczucie parcia na mocz i obecność krwi w moczu.

Szybko rozpoznana kamica wymaga zastosowania środków farmakologicznych w postaci leków przeciwbólowych i rozkurczowych (nie można zapominać również o przyjmowaniu dużej ilości płynów).

W zaawansowanych przypadkach kamicy lekarz zaleca wykonanie litotrypsji.

Litotrypsja – wskazania do zabiegu

Litotrypsja pozaustrojowa wskazana jest u osób z:

• Z wielkością złogów 6-20 mm (kamica nerkowa);
• Przy złogach mniejszych niż 10 mm (kamica moczowodowa);
• Kamicą żółciową;
• Kamicą ślinianek;
• Chorobie Peyroniego (zwłóknienie osłonki ciał jamistych prącia);
• Leczeniu niektórych urazów ortopedycznych.

Litotrypsja – jak wygląda zabieg?

Pacjent musi poinformować lekarza o ewentualnych schorzeniach (problemy z krzepliwością krwi, przyjmowane leki – ze względu na bezpieczeństwo pacjenta może być konieczne odstawienie lub modyfikacja dawki niektórych z nich), ciąży.

UWAGA: Na zabieg należy stawić się na czczo.

Litotrypsja wykonywana jest bez znieczulenia lub w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym. Głowica litotryptora ustawiana jest w taki sposób, aby przylegała do ciała w miejscu optymalnym do rozkruszenia złogów. Uruchomiona zostaje emisja fali uderzeniowej, początkowo o niskiej mocy. W czasie trwania zabiegu moc jest systematycznie zwiększana. Zabieg jest bezbolesny (trwa ok. godziny). Po zakończeniu pacjent musi przez dwie godziny pozostać w placówce w celu wykluczenia ewentualnych skutków ubocznych.

Litotrypsja – przeciwwskazania do zabiegu:

Zabieg rozbijania złogów nie jest wskazany dla osób:

• Ciężarnych;
• Z zakażeniem układu moczowego;
• Z tętniakiem aorty brzusznej lub tętnicy nerkowej;
• Z deformacją szkieletu uniemożliwiającym prawidłowe ułożenie pacjenta na stole zabiegowym;
• Ze słabo kontrolowanym ciśnieniem;
• Otyłych;
• Z zaburzeniami krzepnięcia krwi;
• Stosujących leki przeciwkrzepliwe;
• Będących w stanie utrudniającym wydalenie pozostałości rozbitych złogów.