Miażdżyca kończyn dolnych – objawy, przyczyny i leczenie

Miażdżyca kończyn dolnych jest przewlekłą chorobą układu naczyniowego, która może prowadzić do poważnych powikłań. W jej wyniku dochodzi do niedokrwienia nóg, powodującego ich ból i problemy z chodzeniem. Szybkie rozpoznanie objawów miażdżycy kończyn dolnych pozwala na dobranie odpowiedniego leczenia.

Miażdżyca jest przewlekłą chorobą tętnic. W jej wyniku dochodzi do zmian w błonie środkowej i wewnętrznej naczyń krwionośnych. Mechanizm schorzenia polega na odkładaniu się w świetle tętnic cholesterolu i lipidów, które razem tworzą tzw. blaszkę miażdżycową. Ten wieloetapowy proces prowadzi do zwapnienia naczyń krwionośnych, zmniejsza ich elastyczność i powoduje niedrożność. Najczęściej miażdżyca dotyczy tętnic kończyn dolnych, aorty oraz naczyń wieńcowych i mózgowych. W konsekwencji dochodzi do udaru mózgu, zawału serca, tętniaka aorty oraz martwicy kończyn dolnych. W zapobieganiu miażdżycy ważne są profilaktyka, regularne badania i prowadzenie zdrowego stylu życia oraz wczesne rozpoznanie objawów.

Przyczyny miażdżycy tętnic kończyn dolnych

Czynnikami predysponującymi do rozwoju miażdżycy kończyn dolnych są: płeć męska, wiek, brak aktywności fizycznej, otyłość, palenie tytoniu, przewlekły stres, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zbyt wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów w organizmie. Tym samym za chorobę odpowiedzialna jest także nieodpowiednia dieta, która polega na spożywaniu dużej ilości węglowodanów i utwardzonych tłuszczów oraz potraw sprzyjających wzrostowi cholesterolu we krwi: smażonych, tłustych, mięsnych. Potencjalnie zagrożona rozwojem miażdżycy nóg jest osoba, w której rodzinie wystąpiły zawał, udar lub choroba niedokrwienna serca.

Miażdżyca kończyn dolnych – objawy

Miażdżyca kończyn dolnych nie jest chorobą, która rozwija się nagle. Przez bardzo długi czas nie daje ona żadnych objawów, a osoba chora nie odczuwa żadnych dolegliwości. Na tym etapie miażdżyca może zostać wykryta podczas profilaktycznych podstawowych badań krwi lub ultrasonografii (USG) tętnic. Kiedy odkładanie się cholesterolu i zwapnienie naczyń krwionośnych postępują, choroba zaczyna dawać o sobie znać.

Objawy miażdżycy nóg to:

• uczucie osłabienia w nogach,
• bolesne skurcze łydek,
• drętwienie kończyn dolnych,
• ból nóg, który nasila się podczas wchodzenia po schodach,
• chromanie przestankowe, czyli ból nóg podczas chodzenia, który prowadzi do utykania i wymaga od chorego wykonania przerwy podczas spaceru,
• utrata włosów na kończynach dolnych,
• wolniejsze rośnięcie paznokci stóp,
• obniżenie temperatury nóg,
• zasinienie kończyn dolnych,
• wolniejsze gojenie się ran,
• w późniejszym etapie ból, który nie ustępuje nawet podczas odpoczynku,
• jeżeli zmiany miażdżycowe umiejscowione są wysoko u mężczyzn, może dojść do zaburzeń erekcji.

Miażdżyca kończyn dolnych – diagnostyka i rozpoznanie

W przypadku pojawienia się dolegliwości należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi szczegółowy wywiad i badanie fizykalne. Polega ono na sprawdzeniu tętna palpacyjnie oraz za pomocą stetoskopu. Jeżeli występuje miażdżyca nóg, wyczuwalne tętno poniżej zmian miażdżycowych jest osłabione i słyszalny jest charakterystyczny szmer. Lekarz może wystawić skierowanie na badania laboratoryjne w celu oznaczenia lipidogramu oraz na USG tętnic, czyli USG Dopplera.

Podczas USG możliwa jest obserwacja przepływu krwi przez naczynia żylne i tętnicze kończyn dolnych. Ocenia się go pod kątem kierunku i prędkości płynięcia krwi. Widoczny jest także przekrój tętnicy, co pozwala wyznaczyć jej szerokość.

W celach diagnostycznych miażdżycy kończyn dolnych określa się wskaźnik kostka–ramię. Za pomocą głowicy USG lekarz mierzy ciśnienie skurczowe w kończynach dolnych i dzieli otrzymaną wartość przez ciśnienie skurczowe zmierzone na ramieniu tradycyjnie za pomocą ciśnieniomierza. Wynik mniejszy niż 0.9 świadczy o niedokrwieniu.

Leczenie miażdżycy kończyn dolnych

Leczenie miażdżycy nóg ma na celu zahamowanie jej rozwoju, niedopuszczenie do powstania powikłań i łagodzenie dolegliwości bólowych, które uniemożliwiają prawidłowe codzienne funkcjonowanie. Najczęściej stosuje się farmakoterapię: leki obniżające poziom cholesterolu we krwi oraz leki o działaniu antyagregacyjnym, które zapobiegają tworzeniu się skrzepów w naczyniach krwionośnych.

W przypadku zaawansowanej miażdżycy kończyn dolnych leczenie polega na wykonaniu zabiegu operacyjnego. Jednym z nich jest angioplastyka, która polega na wprowadzeniu do światła zwężonej tętnicy balonika, który rozszerzy naczynie. Możliwe jest również wykonanie bypassów, czyli ominięcia chorej tętnicy dzięki połączeniu ze sobą innych naczyń krwionośnych. Obecnie wykorzystuje się także leczenie trombolityczne, czyli rozpuszczenie powstałego w tętnicy skrzepu.

Miażdżyca kończyn dolnych – leczenie naturalne

W leczeniu miażdżycy kończyn dolnych duże znaczenie mają: zmiana stylu życia, rozpoczęcie codziennej aktywności fizycznej i poprawa nawyków żywieniowych oraz zrezygnowanie z palenia tytoniu i spożywania alkoholu. W diecie należy wprowadzić spożywanie dużej ilości ryb, olejów roślinnych, owoców i warzyw, produktów zawierających witaminę C.