Nadciśnienie tętnicze – komu najbardziej zagraża?

Nadciśnienie tętnicze to obecnie bardzo powszechna choroba, która może dotyczyć osób w każdym wieku. Ma ona wiele różnych objawów, których nasilenie może mieć różny stopień. W przebiegu choroby może dochodzić do wielu powikłań prowadzących nawet do zgonu.

Nadciśnienie (hipertensja) zyskało miano choroby cywilizacyjnej. Oznacza to, że występuje globalnie niezależnie od wieku, płci czy rasy ludzi, a jej pośrednią przyczyną jest rozwój cywilizacji. Nadciśnienie tętnicze występuje u kobiet i u mężczyzn, niestety coraz częściej dotyka osób młodych. Istotą choroby jest pojawienie się zbyt wysokiego ciśnienia przepływu krwi w tętnicach. Przebieg choroby bywa różny, czasami przez wiele lat nie daje widocznych objawów, innym razem może pojawić się nagle, i to w ciężkiej postaci. Zbyt wysokie parametry ciśnienia mają niekorzystny wpływ na większość narządów, jednakże niektóre z nich są bardziej podatne na uszkodzenia. Istotne jest wczesne postawienie diagnozy, co umożliwia włączenie leczenia i ochronę organizmu przed negatywnymi skutkami hipertensji.

Jak definiujemy nadciśnienie tętnicze?

“Lekarz powiedział, że mam wysokie ciśnienie” – takie zdanie słyszymy dość często. Jednak o podwyższeniu czy obniżeniu ciśnienia możemy mówić jedynie wtedy, gdy znamy jego wartości prawidłowe. Wynik badania ciśnienia zapisuje się w postaci dwóch liczb, oddzielonych ukośnikiem (np. 120/70, 130/85, 185/110). Pierwsza wartość to ciśnienie skurczowe, a druga ciśnienie rozkurczowe. Podwyższone mogą być obydwie wartości lub tylko jedna. Za normę pomiaru wartości RR uważa się wynik niższy niż 140/90 mmHg. Ważne dla określenia rzeczywistego ciśnienia jest sposób jego pomiaru. Ciśnienie nie może być mierzone po wysiłku. W trakcie pomiaru należy być spokojnym, miarowo oddychać i nie ruszać się. Pomiarów ciśnienia możemy dokonywać samodzielnie. Dostępnych jest wiele rodzajów ciśnieniomierzy, które najczęściej są automatyczne i ich stosowanie nie sprawia żadnych trudności.

Nadciśnienie tętnicze ‒ przyczyny

Ogólnie rzecz biorąc, nadciśnienie tętnicze dzieli się na pierwotne i wtórne. Zdecydowana większość chorych (około 95% całej populacji chorujących osób) cierpi na nadciśnienie pierwotne. Przy tej postaci istotą choroby jest podwyższenie ciśnienia, któremu nie towarzyszą zaburzenia ze strony innych narządów. Nie zbadano do końca etiologii nadciśnienia pierwotnego. Na pewno znaczenie ma podłoże genetyczne, o czym świadczy skłonność do jego rodzinnego występowania. Wpływ ma też nieprawidłowa dieta (bogata w pokarmy tłuste, smażone), siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej. Dodatkową przyczyną jest narażenie na przewlekły, długotrwały stres. Pozostałe przypadki to tzw. nadciśnienie wtórne. W tej postaci u chorego rozwija się choroba innego narządu lub narządów, w przebiegu której dochodzi do podwyższenia ciśnienia. Najczęstsze schorzenia to zaburzenia miąższu nerek, zwężenia lub nieprawidłowości budowy naczyń nerkowych, wady serca, nieprawidłowości hormonalne. Wyróżniamy także tak zwane nadciśnienie oporne. Takim terminem określamy utrzymywanie się podwyższonych wartości RR pomimo stosowania trzech leków hipotensyjnych pochodzących z różnych grup. Można również spotkać określenie nadciśnienie złośliwe, które przebiega gwałtownie i w krótkim czasie może prowadzić do groźnych powikłań.

Specyficznym rodzajem choroby jest nadciśnienie w ciąży. Może ono wystąpić u każdej kobiety ciężarnej, niezależnie od tego, czy przed ciążą chorowała, czy też jej RR było prawidłowe.

Nadciśnienie tętnicze ‒ objawy

Czasami zdarza się, że nieprawidłowe wartości ciśnienia utrzymują się latami, jednak objawy z tym związane są tak nikłe i niecharakterystyczne, że nie zwracają uwagi chorego. Z kolei u innych osób nadciśnienie może w bardzo krótkim czasie wywoływać wiele objawów uprzykrzających życie choremu. Najczęściej nadciśnieniu towarzyszy uczucie osłabienia, kołatanie serca, bóle i zawroty głowy, szumy uszne. Czasem pojawiają się zaburzenia widzenia, takie jak mroczki przed oczami i zamglenie obrazu. Mogą wystąpić kłucia w klatce piersiowej, czasami sugerujące zawał serca. Zdarzają się także krwawienia z nosa, za które najczęściej odpowiada pęknięcie naczynia w okolicy zwoju Kisselbacha przegrody nosa. W skrajnych przypadkach wysokie wartości RR są przyczyną dolegliwości bólowych w klatce piersiowej i duszności.

Nadciśnienie tętnicze ‒ leczenie

Przy nadciśnieniu tętniczym skutki choroby mogą być bardzo poważne, dlatego bardzo istotne jest szybkie włączenie leczenia. Jeżeli wartości ciśnienia są nieznacznie podwyższone wystarczająca może się okazać sama zmiana trybu życia ‒ zmniejszenie masy ciała, ograniczenie tłuszczów w diecie, spożywanie dużej ilości warzyw, zaprzestanie palenia papierosów czy zmniejszenie ilości wypijanego alkoholu. Istotne jest wprowadzenie aktywności fizycznej dopasowanej do wieku i stylu życia. Jeżeli mimo zastosowania się do takich sposobów leczenia utrzymują się podwyższone wartości RR, lekarz decyduje o wdrożeniu leczenia farmakologicznego.