Muchomor sromotnikowy – objawy zatrucia i leczenie

Muchomor sromotnikowy należy do gatunku grzybów silnie trujących. Bardzo często nawet zaawansowane leczenie może zakończyć się śmiercią osoby, która go zjadła. Jak wygląda? Gdzie występuje? Jak działa?

Muchomor sromotnikowy — informacje ogólne

Muchomor sromotnikowy, inaczej muchomor zielonawy (Amanita phalloides) należy do rodziny muchomorowatych.

Po raz pierwszy gatunek tego grzyba został opisany przez S. Vaillanta w 1727 roku. Kolejną osobą, która wspomniała o muchomorze, był E. Fries – szwedzki botanik i mykolog. Jednak to niemiecki przyrodnik Johann Heinrich Friedrich Link odpowiedzialny jest za nadanie mu obecnej nazwy w 1833 roku.

Kapelusz muchomora sromotnikowego liczy od 5 do 15 cm średnicy. Ma gładką, nieprążkowaną powłokę przy brzegu. Jego trzon może osiągać wysokość do 15 cm, a grubość wynosi ok. 2 cm. Przy przełamaniu nie zmienia koloru. U młodych okazów miąższ ma łagodny zapach. Blaszki są gęste i białe, czasem z lekkim odcieniem żółto-zielonkawym. Cechą charakterystyczną ułatwiającą rozpoznanie jest pierścień na trzonie niedaleko kapelusza przypominający kołnierz.

Należy uważać, ponieważ muchomor sromotnikowy ma przyjemny smak, który może zmylić niedoświadczonego grzybiarza.

Muchomor zielonawy jest okazem szeroko rozpowszechnionym w Ameryce Północnej i w Europie. Można go również spotkać na Hawajach, w Azji, Ameryce Południowej i Środkowej, Nowej Zelandii, Australii.

Występuje w lasach liściastych i mieszanych. Rośnie pojedynczo lub w małych grupach. Owocniki grzyba wyrastają od czerwca do listopada.

Toksyny zawarte w muchomorze sromotnikowym doprowadzają do uszkodzenia organów miąższowych, czyli:

• serca,
• nerek,
• wątroby.

W muchomorach znajdują się trzy grupy substancji toksycznych:

• amatoksyny,
• wirotoksyny,
• falotoksyny.

Największą ilość zatruć takimi grzybami notuje się w porze jesiennej. Aczkolwiek ze względu na tworzenie przetworów i suszenie, do zatrucia może dojść przez cały rok.

Muchomor sromotnikowy — objawy zatrucia

Objawy zatrucia występują od 8 do 12 godzin po zjedzeniu grzyba. Mogą one jednak pojawić się również później, nawet do 24 godzin.

Do głównych objawów zatrucia należy:

• obfita i wodnista biegunka,
• bóle brzucha,
• wymioty.

Zdarza się, że następuje chwilowa poprawa w stanie zdrowia, która trwa średnio jeden dzień. Kolejne objawy zatrucia są już jednak silniejsze, a zalicza się do nich:

• żółtaczka świadcząca o uszkodzeniu wątroby,
• zaburzenia świadomości, a nawet zapadnięcie w śpiączkę,
• krwawienia z przewodu pokarmowego.

Po czterech dniach dochodzi do uszkodzenia nerek i zaburzeń krążenia. W przypadku ciężkich zatruć po 4 do 16 dni następuje zgon osoby, która zatruła się muchomorem sromotnikowym.

Należy pamiętać o tym, że substancje toksyczne zawarte w grzybie nie rozkładają się nawet w czasie gotowania. Nigdy nie usuniemy ich z wody. Toksyny nie ulegną również zniszczeniu podczas standardowego suszenia grzybów.

Zjedzenie muchomora zielonawego najczęściej równa się śmierci. Według najnowszych badań śmiertelność wśród osób zatrutych muchomorem sromotnikowym waha się od 12 do nawet ponad 50 procent. Najwięcej substancji trujących znajduje się w kapeluszu muchomora. Obliczono, że jeden grzyb zawiera dawkę trucizny śmiertelnej dla dwóch, a nawet trzech osób.

Muchomor sromotnikowy — leczenie zatrucia

Po zgłoszeniu się do szpitala lekarze wykonują badanie resztek pokarmu i zjedzonych grzybów. Analizowane są również wymiociny i popłuczyny jelitowe, które pomagają ustalić, czym konkretnie zatruł się pacjent.

Przez pierwsze 36 godzin lekarze podają pacjentom duże dawki węgla aktywnego, który ma za zadanie wychwycić amanitynę. W następnej kolejności podawane są leki regenerujące komórki wątroby oraz przywracające równowagę organizmu naruszoną przez działanie toksyn. Uzupełniane są elektrolity, a także podawane płyny izotoniczne.

Jeśli podejrzewa się uszkodzenie nerek, wykonywana jest dializa. Zatrucie może spowodować też znacznie uszkodzenie wątroby, dlatego pacjentowi może być potrzebny przeszczep tego organu.