Zatrucie grzybami – jakie są jego objawy? Jak przeprowadzić pierwszą pomoc?

Zatrucie grzybami może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w organizmie, a nawet do śmierci. Niestety, często niełatwo jest je rozpoznać, a pierwsze objawy nie pojawiają się od razu. Jeśli jednak kilka lub kilkanaście godzin po zjedzeniu grzybów zauważysz, że coś jest nie tak, koniecznie zadzwoń po karetkę lub udaj się na SOR.

Zatrucie grzybami może spowodować trwałe uszkodzenie wątroby i nerek, a ich toksyny atakują również układ nerwowy. Istnieją również takie grzyby, jak olszówka, która doprowadza nawet do rozpadu czerwonych ciałek krwi. Jak wyglądają objawy zatrucia? I jak się przed nimi uchronić?

Objawy zatrucia grzybami

Zastanawiasz się, jakie są objawy zatrucia grzybami? Poniżej podajemy te, które najczęściej się wówczas pojawiają:

• nudności i wymioty,
• bóle brzucha i głowy,
• zły nastrój,
• biegunka,
• gorączka lub stan podgorączkowy,
• zaczerwienienie na twarzy,
• poty i uczucie gorąca,
• pobudzenie ruchowe,
• zaburzenia widzenia,
• ślinotok,
• łzawienie,
• spadek ciśnienia,
• halucynacje,
• żółtaczka,
• śpiączka wątrobowa.

Pierwsze objawy przypominają nieraz grypę żołądkową, dlatego trudno o właściwą diagnozę. Warto zaznaczyć, że nie wszystkie objawy muszą występować ze sobą naraz i nie wszystkie pojawiają się u jednego pacjenta.

Zatrucie grzybami – po jakim czasie pojawiają się objawy?

Czas pojawienia się pierwszych symptomów zależy od grzyba, który spowodował zatrucie. Najczęściej pierwsze objawy można zaobserwować:

• po 3-5 godzinach – w przypadku spożycia olszówki lub borowika szatańskiego,
• po kilkunastu godzinach – po zjedzeniu muchomora sromotnikowego, po jakimś czasie następuje również krótki okres poprawy, który może uśpić czujność,
• po 2 tygodniach – po spożyciu zasłonaka rudego oraz piestrzenicy kasztanowatej.

Zatrucie grzybami – pierwsza pomoc

Po zaobserwowaniu u danej osoby objawów zatrucia, należy zadzwonić po karetkę, a więc na numer 999 lub 112. Jeśli istnieją ku temu warunki, można również pojechać na SOR. W oczekiwaniu na pogotowie warto prowokować wymioty. Jeśli dana osoba jest nieprzytomna, należy podjąć jak najszybciej resuscytację.

Nie wolno w tym czasie pić również mleka ani alkoholu, ponieważ może to spowodować szybsze przenikanie szkodliwych związków do krwi. Jeśli pozostały ci jeszcze jakieś grzyby, które wykorzystane zostały do przygotowania danej potrawy, należy je zabezpieczyć, a następnie – przekazać do badań diagnostycznych. Jeśli jest to możliwe, warto również zabezpieczyć wymiociny i kał.

Zatrucie grzybami jadalnymi

Na szczęście, znacznie szybciej zdarzają się zatrucia grzybami jadalnymi niż niejadalnymi. Przyczyną intoksykacji może być niewłaściwe ich przyrządzenie lub przechowywanie w nieodpowiednich warunkach. Zdarza się również, że przygotowywane do jedzenia grzyby są – po prostu – zbyt stare. Warto pamiętać o tym, że nie należy popijać grzybów alkoholem.

Niektórzy podają grzyby dzieciom poniżej 8. roku życia, co jest niewskazane i może być przyczyną problemów. Nie powinni jeść ich także seniorzy ani osoby z problemami układu pokarmowego, a więc z nieżytem żołądka i jelit oraz chorobami dróg żółciowych i wątroby. Objawy zatrucia grzybem jadalnym są bardzo podobne do tych, które występują przy grzybach niejadalnych, dlatego – gdy tylko się pojawią – koniecznie należy się zgłosić do lekarza.

Jak uniknąć zatrucia grzybami?

Istnieje kilka sposobów, które pomogą uniknąć zatrucia grzybami. Przede wszystkim należy zbierać jedynie te grzyby, które dobrze się zna. Osoby, które dopiero rozpoczynają przygodę z grzybami, powinny omijać grzyby blaszkowe, ponieważ to właśnie one zawierają najwięcej toksycznych substancji. Bezpieczniej jest zbierać grzyby rurkowe, jednak nie gwarantują one stuprocentowego bezpieczeństwa – borowik szatański i borowik purpurowy również powodują poważne zatrucia.

Pamiętaj, że osoby nie znające się na grzybach, w ogóle nie powinny zajmować się samodzielnie ich zbieraniem. W takich sytuacjach należy chodzić do lasu z wprawionym grzybiarzem. Jeśli masz już spore doświadczenie pamiętaj, że możesz  na wszelki wypadek brać ze sobą atlas, dzięki któremu w każdej chwili zweryfikujesz, czy dany grzyb jest trujący, czy też nie.

Zatrucie grzybami – leczenie i diagnostyka

Lekarz szybciej poradzi sobie z problemem, jeśli pacjent dostarczy mu zabezpieczone przez pacjenta materiały (resztki grzybów, wymiociny, kał). Na tej podstawie może on przeprowadzić diagnostykę mikologiczną. Ważny jest także sam wywiad z pacjentem, który powinien udzielić lekarzowi jak najdokładniejszych informacji na temat spożytych grzybów.

Leczenie pacjenta przebiega w podany poniżej sposób.

1. Na początku usuwane są resztki grzybów z układu pokarmowego – poprzez wywoływanie wymiotów i płukanie żołądka (w przypadku osób nieprzytomnych).
2. Później neutralizowane są toksyczne substancje – poprzez podanie węgla aktywnego lub hemodializy.
3. Następnie konieczne jest odpowiednie nawodnienie organizmu.
4. Jeśli doszło do poważnego zatrucia, konieczny może być przeszczep wątroby.

Badaniom lekarskim powinny się poddać również te osoby, które zjadły tę samą potrawę z grzybów – nawet jeśli nie pojawiły się u nich żadne niepokojące objawy.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537111/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4923689/