Na czym polega operacja haluksów? Jak wygląda rekonwalescencja po zabiegu?

Operacja na haluksy jest jedną z metod leczenia tego rodzaju deformacji stawów stóp. Jest konieczna, gdy dolegliwości są na tyle silne, że znacznie utrudniają poruszanie się. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, a czas gojenia się rany wynosi około miesiąca. W tym czasie bardzo ważna jest odpowiednia rehabilitacja po operacji haluksa.

Haluksy, fachowo określane jako paluch koślawy, to choroba zwyrodnieniowa, która polega na deformacji stawów stóp. Schorzenie częściej występuje u kobiet, ze względu na częste noszenie butów na wysokim obcasie oraz słabszą budowę mięśniowo-więzadłową stopy. Objawem jest charakterystyczna deformacja – paluch odgina się w kierunku pozostałych palców, a kość uwypukla się na zewnątrz. Towarzyszy jej ból, obrzęk i zaczerwienienie. Jedną z metod leczenia jest operacja haluksa.

Jakie są metody operacji haluksa?

Operacja na haluksy jest zalecana, kiedy inne metody leczenia oraz ćwiczenia nie przyniosą rezultatów lub w przypadku zaawansowanej deformacji oraz silnych dolegliwości bólowych, które znacznie utrudniają poruszanie się. Istnieje kilka metod leczenia operacyjnego. Wybór zależy od stopnia zaawansowania schorzenia. Najczęściej stosowane metody operacji haluksów to:

• metoda Chevrona (osteotomia Chevron) – polega na nacięciu w kształcie litery V głowy I kości śródstopia i jej przesunięciu w kierunku bocznym,
• metoda Scarf – głowa I kości śródstopia jest nacinana w kształt litery Z, a następnie przesuwa się bocznie jeden fragment i zespala kość śrubami,
• metoda Ludloff – skośne przecięcie kości i zespolenie jej za pomocą śrub,
• osteotomia klinowa i półkulista – obejmuje wycięcie klina kostnego i jego usunięcie lub przemieszczenie w inne miejsce,
• korekcja na tkankach miękkich – korekcja torebki stawowej i ścięgien.

Operacja haluksów bez gipsu to zabieg wykorzystujący metodę Scarf. Starsze metody wymagają unieruchomienia nogi w opatrunku gipsowym na kilka tygodni. Coraz częściej jednak korzysta się z technik bezgipsowych, dzięki czemu możliwe jest szybsze rozpoczęcie rehabilitacji.

Jak wygląda operacja haluksów?

Operacja haluksów polega na ścięciu fragmentu kości, który jest ułożony nieprawidłowo i korekcie stawu palucha. Najczęściej nacina się głowę pierwszej kości śródstopia i zespala ją za pomocą niewielkich tytanowych śrubek. Cięcie skórne ma długość około 5 cm. Niekiedy jednocześnie wykonuje się korekcję wad pozostałych palców. Zabieg trwa zwykle około 2 godziny i jest całkowicie bezbolesny dla pacjenta, ponieważ wykonuje się go w znieczuleniu. Dolegliwości bólowe mogą pojawić się w ciągu kilku kolejnych dni, jednak opuchlizna po operacji haluksów może utrzymywać się jeszcze przez kilka miesięcy. Pobyt w szpitalu trwa zwykle 2 dni. W zależności od wybranej metody, stosuje się gips lub specjalne obuwie ortopedyczne.

Kiedy można zacząć chodzić po operacji haluksów?

Rekonwalescencja po operacji haluksów zależy od zastosowanej metody zabiegu. Nowsze techniki umożliwiają rozpoczęcie chodzenia już po 3 dobach od zabiegu. W większości przypadków nie jest jednak wskazane obciążanie operowanej stopy jeszcze przez 6–8 tygodni, dlatego pacjent powinien poruszać się o kulach i zakładać specjalny but ortopedyczny. Pełny powrót do zdrowia ma miejsce zwykle po upływie 3 miesięcy, jednak jest to indywidualna kwestia. But po operacji haluksa ma na celu odciążenie przodostopia podczas chodzenia. Nie ma przedniej części podeszwy, dzięki czemu palce nie stykają się z podłożem i nie przenosi się na nie ciężar ciała podczas stąpania. Jest wykonany z miękkiej pianki i posiada zapięcia na rzep, dzięki czemu stopa jest w nim odpowiednio ustabilizowana.

Rehabilitacja po operacji na haluksy rozpoczyna się po kilku tygodniach. Obejmuje głównie ćwiczenia wzmacniające stawy i poprawiające zakres ruchów:

• podnoszenie przedmiotów palcami stopy,
• zwijanie ręcznika za pomocą palców stóp,
• zginanie podeszwowe i grzbietowe stopy,
• ćwiczenia równoważne,
• ćwiczenia na bieżni.

Powikłania po operacji haluksów

Jak każdy zabieg chirurgiczny, operacja haluksów obarczona jest ryzykiem powstania powikłań. Wynikają one głównie z nieprawidłowego postępowania rehabilitacyjnego lub nieprawidłowości w trakcie operowania. Są one stosunkowo rzadkie i dotyczą mniej niż 10% pacjentów. Należą do nich:

• niesatysfakcjonujący efekt kosmetyczny,
• możliwy nawrót haluksa,
• przewlekły ból,
• zaburzenia zrostu,
• nieprawidłowe gojenie się rany,
• uszkodzenie nerwu, co manifestuje się brakiem czucia w palcu.

Jak pozbyć się haluksów bez operacji?

Przed podjęciem decyzji o operacji haluksów, zwykle w pierwszej kolejności zaleca się wypróbowanie metod nieinwazyjnych. Najlepiej rozpocząć leczenie zaraz po zauważeniu pierwszych objawów deformacji stawu. Najczęściej wykorzystuje się:

• separatory międzypalcowe, które przywracają ich prawidłowe ułożenie,
• żelowe wkładki i osłony do butów,
• nakładki na haluksy (peloty),
• aparaty korekcyjne na noc,
• szyny korekcyjne,
• ćwiczenia rehabilitacyjne.