Przejdź do treści

Łatwo zasypiasz w dzień i nie śpisz w nocy? To może być narkolepsja. Sprawdź, jakie objawy ma to zaburzenie

Łatwo zasypiasz w dzień i nie śpisz w nocy? To może być narkolepsja. Sprawdź, jakie objawy ma to zaburzenie / Pexels.com
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Narkolepsja to rodzaj zaburzenia snu. W przeciwieństwie do bezsenności narkolepsja polega na niekontrolowanej senności w ciągu dnia, która jest niezwykle trudna, a czasami wręcz niemożliwa do opanowania. Zaburzenie to dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Sprawdź, jakie są objawy oraz możliwe przyczyny narkolepsji.

Narkolepsja pojawia się najczęściej w okresie dojrzewania, choć jej objawy mogą zostać zauważone również po 20. roku życia. Co ciekawe, narkolepsja w zadziwiający sposób łączy się z bezsennością. O ile bowiem w ciągu dnia pacjenci nie są w stanie walczyć ze snem, o tyle w nocy często mają problemy z zaśnięciem.

Kobieta w ciemnych włosach i w ciemnych okularach zasnęła nad stosem książek na biurku.

Narkolepsja – co to?

Narkolepsja to rodzaj nieuleczalnego zaburzenia snu, które powoduje, że pacjent w ciągu dnia nieustannie walczy z sennością. U chorego pojawia się trudna do opanowania potrzeba snu. Nocą natomiast spora część osób zmagających się z narkolepsją boryka się z problemami z zaśnięciem.

Zasada działania narkolepsji powoduje, że jest to schorzenie wyjątkowo uciążliwe. Często uniemożliwiające nawet normalne funkcjonowanie w grupie społecznej. Wiele osób nie wie, co to jest narkolepsja, i nietypowe zachowania chorego przypisuje zupełnie innym przyczynom. W przypadku narkolepsji trudno więc mówić o normalnym funkcjonowaniu w szkole lub efektywnej pracy w tradycyjnym wymiarze godzin.

Przyczyny narkolepsji

Narkolepsja w wielu aspektach pozostaje nierozwiązaną zagadką. Przyczyny tego zaburzenia nie zostały do końca wyjaśnione przez naukowców. Najsilniejszym przypuszczeniem jest natomiast założenie o mutacji genu kodującego antygen HLA, który zlokalizowany jest w chromosomie 6. Według naukowców u osób, u których pojawia się ta mutacja, ryzyko wystąpienia narkolepsji wzrasta.

Za „inicjatora” narkolepsji uznaje się natomiast układ odpornościowy i generowaną przez niego reakcję autoimmunologiczną sprowokowaną przez wirus lub inny czynnik infekcyjny. Chodzi o infekcje, w wyniku których zaatakowane zostają komórki nerwowe produkujące hipokretynę (białko odpowiadające za regulację faz snu). To właśnie zniszczenie komórek odpowiedzialnych za produkcję hipokretyny miałoby odpowiadać za zaburzenia snu.

Narkolepsja – objawy

Narkolepsja jest co prawda nieuleczalna, natomiast można ograniczyć jej objawy i zmniejszać ich wpływ na codzienne funkcjonowanie. Wiele zależy od stopnia nasilenia zaburzenia. Wyróżnia się trzy stopnie natężenia narkolepsji:

  • słaby – związany z niewielką sennością w ciągu dnia, katapleksja pojawia się rzadziej niż raz w tygodniu,
  • średni – senność towarzyszy pacjentowi przez większość czasu, a katalepsja pojawia się rzadziej niż raz dziennie,
  • silny – potrzeba snu jest bardzo silna i trudna do opanowania, a katalepsja pojawia się częściej niż raz dziennie.

Objawy narkolepsji występują dziesięciokrotnie częściej u osób, w których rodzinie już pojawiło się to zaburzenie. Zasada dziedziczenia, podobnie jak ostateczne przyczyny narkolepsji, nie została jednak do końca poznana.

Do głównych objawów narkolepsji, które ujawniają się najczęściej w okresie dojrzewania, zalicza się:

  • katapleksję – nagłe rozluźnienie mięśni; atak katapleksji sprawia, że osoba nie jest w stanie ustać na własnych nogach i automatycznie traci napięcie w mięśniach,
  • paraliż senny – podczas ataku katapleksji chory nie jest w stanie się poruszyć ani wypowiedzieć,
  • ciągłą senność – poprzedza atak i na jakiś czas po nim znika,
  • halucynacje – omamy hipnagogiczne.

Tym podstawowym objawom narkolepsji mogą towarzyszyć także:

  • problemy ze snem w nocy, bezsenność, częste wybudzanie się,
  • automatyczne wykonywanie czynności bez udziału świadomości (pacjent potem o nich nie pamięta),
  • utrata ostrości widzenia.

Leczenie narkolepsji

Leczenie narkolepsji rozpoczyna się od szerokiego wywiadu oraz badania fizykalnego. Narkolepsję diagnozuje i leczy lekarz neurolog. W trakcie wywiadu korzysta się ze skali senności Epworth (10 punktów oznacza nadmierną senność, 15 to już senność patologiczna). W ramach diagnostyki narkolepsji wykonuje się:

  • badania krwi,
  • badania obrazowe głowy
  • badania neurofizjologiczne.

Cennych informacji dostarcza również badanie płynu mózgowo-rdzeniowego pod kątem wartości hipokretyny-oreksyny. Leczenie narkolepsji poprzedza:

  • całonocne badanie polisomnograficzne,
  • wielokrotny test latencji snu,
  • test utrzymania czuwania.

Lek na narkolepsję to przede wszystkim preparaty z modafinilem. Składnik ten podtrzymuje stan czuwania i zmniejsza senność w ciągu dnia. Sięga się również po leki z amfetaminą (działanie pobudzające) i chlorowodorkiem metyltfenidatu (stymulacja organizmu). Nie ma mowy o tego typu lekach na narkolepsję bez recepty.

Dawkowanie każdego z nich musi kontrolować lekarz. Same napady katalepsji ogranicza się dzięki leczeniu narkolepsji inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny oraz trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi (hamowanie snu).

lek. Marta Dąbrowska

Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

Marta Dąbrowska

lekarz

Zobacz także

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.