Niewydolność wątroby – dieta oraz leczenie postaci ostrej i przewlekłej

Niewydolność wątroby to choroba, która może przebiegać w sposób ostry lub przewlekły. O przewlekłej niewydolności wątroby mówi się, gdy została ona wywołana marskością tego narządu, a najczęściej jest to spowodowane alkoholem. Objawy ostrej niewydolności wątroby rozwijają się bardzo szybko i są zwykle spowodowane zakażeniem lub zatruciem lekami.

Objawy niewydolności wątroby mogą mieć różną intensywność i obserwowane są w całym organizmie. W leczeniu niewydolności wątroby konieczna jest eliminacja czynników ją wywołujących oraz terapia powikłań – encefalopatii, zaburzeń krzepnięcia. Często konieczne jest znalezienie dawcy i przeszczep.

Niewydolność wątroby – objawy

Wątroba jest narządem podatnym na uszkodzenie pod wpływem czynników zewnętrznych. Dysfunkcję tego narządu można zaobserwować często dopiero po dłuższym czasie od narażenia jej miąższu na szkodliwe związki. Objawy w przewlekłej niewydolności wątroby mogą pojawiać się stopniowo i nasilać się w miarę trwania choroby. Zależą również od ilości pozostającego w czynności miąższu wątroby oraz od zastosowanego leczenia. Ostra niewydolność wątroby zazwyczaj daje nagłe dolegliwości, które wymagają szybkiej interwencji.

Objawy ogólne niewydolności wątroby obejmują osłabienie oraz łatwe męczenie się. Mogą pojawić się utrata łaknienia i masy ciała, stan podgorączkowy. Podczas powolnego przebiegu przewlekłej niewydolności wątroby dojść może do powstania charakterystycznej sylwetki „kasztanowego ludzika”, która charakteryzuje się szczupłymi kończynami oraz zwiększonym obwodem brzucha. Niewydolność wątroby doprowadza w konsekwencji do wodobrzusza, które jest wynikiem wielu mechanizmów, łącznie z zaburzeniami krążenia.

Zarówno dla ostrej, jak i przewlekłej postaci choroby wspólnym objawem jest żółtaczka. Jej umiejscowienie oraz intensywność zależą od poziomu bilirubiny we krwi. Wybroczyny pojawiające się na powierzchni ciała również mogą świadczyć o chorobie. Pozostałe objawy skórne niewydolności wątroby charakterystyczne są dla postaci przewlekłej i należą do nich:

• pajączki wątrobowe,
• kępki żółte,
• utrata owłosienia na klatce piersiowej oraz pod pachami u mężczyzn,
• pojawienie się owłosienia typu męskiego u kobiet,
• poszerzone naczynia krążenia obocznego (w szczególności w okolicy pępka).

W wyniku kumulacji szkodliwych składników przemiany materii w organizmie w konsekwencji niewydolności wątroby może dojść do zaburzeń funkcjonowania mózgu – encefalopatii. Objawia się ona zaburzeniami świadomości, drgawkami. Jest to bardzo groźne powikłanie, bezpośrednio zagrażające życiu. W przebiegu choroby może także dojść do niewydolności nerek – zatrzymania moczu oraz zwiększenia parametrów nerkowych, a także do pojawienia się krwawienia z przewodu pokarmowego, które jest konsekwencją zaburzeń krzepnięcia.

Niewydolność wątroby – dieta

Niewydolność wątroby wymaga zmiany stylu życia, a przede wszystkim diety. Konieczne jest odstawienie czynników ją nasilających – alkoholu, i to nie tylko w alkoholowej niewydolności wątroby.

Dieta przy niewydolności wątroby powinna być lekkostrawna oraz zawierać odpowiednią ilość białka – jego zawartość w pokarmie powinna wynosić ok. 1g/kg mc./d. Zaleca się także spożywanie późnego posiłku złożonego głównie z węglowodanów, który przeciwdziała niedożywieniu. U osób wyniszczonych może być konieczne włączenie suplementów płynnych – gotowych mieszanek odżywczych. Należy również ograniczyć podaż sodu. W niektórych przypadkach przeprowadza się kilkutygodniowe leczenie żywieniowe składnikami odżywczymi podawanymi dojelitowo lub dożylnie.

Leczenie niewydolności wątroby

Leczenie niewydolności wątroby polega na łagodzeniu powikłań oraz poszukiwaniu przyczyn i ich likwidacji. Zależy od stanu ogólnego pacjenta oraz wyników badań. Zaawansowana niewydolność wątroby, w tym ostra, wymaga terapii w warunkach szpitalnych. Leczenie przeprowadza się zwykle na oddziałach szpitala o profilu hepatologicznym. Postępowanie ogólne skupia się na wyrównywaniu zaburzeń wodno-elektrolitowych, metabolicznych i utrzymywaniu wydolności krążeniowo-oddechowej pacjenta.

W przypadku schyłkowej niewydolność wątroby konieczny jest przeszczep wątroby. Operację przeprowadza się u osób, które zostaną do niej zakwalifikowane. W alkoholowej niewydolności wątroby konieczna jest ocena zdolności pacjenta do porzucenia nałogu.

Rokowanie w przypadku niewydolnej wątroby

Ostra niewydolność wątroby to jeden z najbardziej niepewnych i dynamicznie rozwijających się stanów chorobowych. Rokowanie zależy od szybkości interwencji lekarskiej oraz od występowania powikłań. Po leczeniu w postaci przeszczepu wątroby w ostrej niewydolności wątroby przeżywa około 60% pacjentów.

W przypadku niewydolności wątroby będącej konsekwencją marskości rokowanie zależy od jej nasilenia, utrzymywania abstynencji alkoholowej przez pacjenta oraz nasilenia powikłań.