Przyczyny, objawy i sposoby leczenia torbieli Bakera. Dlaczego dolegliwość najczęściej dotyka sportowców?

Torbiel Bakera, niekiedy również nazywana cystą Bakera, umiejscowiona jest pod kolanem. Mimo że uważana jest za chorobę niegroźną, może uszkadzać sploty naczyń krwionośnych oraz nerwy. Jest ona łatwo wykrywalna podczas badania palpacyjnego. Wymaga obejrzenia przez lekarza, który podejmuje decyzję o dalszym postępowaniu.

Torbiel Bakera najczęściej dotyczy sportowców, jednak w grupie zwiększonego ryzyka znajdują się również osoby z nadwagą lub otyłością oraz cierpiące na zaburzenia czy choroby stawów, takich jak dna moczanowa. Torbiel czy też cysta Bakera ma kształt guzka, który tworzy się z tyłu nogi pod kolanem. Klasyfikuje się do ganglionów, czyli małych i łagodnych guzków nowotworowych.

Torbiel Bakera – przyczyny

Etiologia torbieli Bakera nie jest dokładnie poznana. Natomiast znane są czynniki zwiększające prawdopodobieństwo jej wystąpienia – często diagnozowana jest u sportowców, u których regularnie są przeciążone stawy czy mają miejsce urazy stawu kolanowego. Do innych czynników wpływających na tworzenie się torbieli Bakera należą:

• nadwaga lub otyłość,
• stany zapalne stawu kolanowego,
• dna moczanowa,
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• przepuklina torebki stawu kolanowego.

Jak objawia się torbiel Bakera?

Objawy torbieli (cysty) Bakera są dość charakterystyczne i należą do nich:

• okrągły, różnej wielkości guzek, znajdujący się z tyłu nogi w okolicy podkolanowej,
• cechy stanu zapalnego, czyli zaczerwienienie oraz podwyższona temperatura w okolicy wystąpienia guzka,
• zaburzenia w ruchomości stawu kolanowego, tj. jego ograniczenie,
• uogólniony obrzęk stawu kolanowego,
• ból w okolicy kolana, nasilający się po dłuższym chodzeniu,
• uczucie drętwienia łydki – gdy guzek jest duży i uciska sąsiadujące naczynia krwionośne oraz nerwy.

Od czego uzależnione jest leczenie?

Po rozpoznaniu, które polega na badaniu palpacyjnym, podczas którego stwierdza się obecność guzka pod kolanem z tyłu nogi, oraz badaniu ultrasonograficznym (USG), które wykonuje się w celu dokładnego określenia charakteru zmian, lekarz podejmuje decyzję o metodzie leczenia, optymalnej dla pacjenta.

Leczenie torbieli Bakera uzależnione jest od stopnia zaawansowania guzka i przede wszystkim jego rozmiarów. Zdarza się, że torbiel wchłania się samoistnie, wówczas leczenie jest zbędne. Jeśli jednak do tego nie dojdzie, a torbiel będzie powodowała dyskomfort bólowy, zalecane jest stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, których celem, oprócz minimalizacji bólu, jest również zmniejszenie stanu zapalnego oraz obrzęku.

Leczenie domowe torbieli Bakera opiera się głównie na stosowaniu okładów na obolałe, nabrzmiałe kolano, stosowanie kul odciążających staw kolanowy oraz zakładanie pończoch uciskowych, które zmniejszają obrzęk. Jeśli torbiel powstała z przeciążenia stawu, konieczne jest ograniczenie wysiłku fizycznego, jeśli jednak przyczyną jest nadmierna masa ciała, należy wdrożyć odpowiednią dietę odchudzającą.

Rehabilitacja przy torbieli Bakera polega na: ćwiczeniach wzmacniających mięśnie, krioterapii (leczeniu zimnem), laseroterapii, leczeniu polem magnetycznym, jonoforezie oraz leczeniu ultradźwiękami.

Rzadziej stosuje się ostrzykiwanie torbieli kortyzolem i zakładanie drenażu. Jednak po takich zabiegach bardzo często zdarza się, że zmiana znowu odrasta.

Operacja torbieli Bakera jest skuteczną metodą usunięcia zmiany. Najczęściej wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, a pacjent opuszcza placówkę medyczną w dniu zabiegu. Pielęgnacja operowanego miejsca polega na dezynfekowaniu rany i regularnej zmianie opatrunku. Zazwyczaj lekarz wykonujący zabieg bandażuje kolano, niekiedy zakłada również szynę. W celu zamknięcia rany zakłada się najczęściej szwy samowchłanialne, niewchłanialne zaś są zdejmowane po około dwóch tygodniach.

W przypadku poważnej choroby, która przyczynia się do powstania torbieli, np. reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), w pierwszej kolejności należy leczyć przyczynę, a później usuwać zmianę. Inne postępowanie może doprowadzić do poważnych powikłań. Leczenie RZS jest wieloetapowe i długotrwałe. Jest to jedna z chorób autoimmunologicznych. Podobnie jak w przypadku niedoczynności tarczycy, możliwe jest zahamowanie jej rozwoju i stabilizacja, niemożliwe jest jednak pełne wyleczenie.

Możliwe powikłania

Powikłania w przypadku torbieli Bakera występują bardzo rzadko, ponieważ zazwyczaj jest ona małych rozmiarów. Jeśli jednak osoba z taką zmianą zauważy u siebie nasilający się ból, odrętwienie lub osłabienie w kończynie dolnej, rosnący obrzęk czy zaburzenia w oddychaniu, powinna jak najszybciej zgłosić się do lekarza, ponieważ mogło dojść do uszkodzenia naczyń krwionośnych oraz nerwów zlokalizowanych pod kolanem. Takie same objawy mogą pojawić się po zabiegu operacyjnym usunięcia torbieli Bakera.