Przejdź do treści

Radioterapia – ile trwa i na czym polega ta metoda leczenia? Skutki uboczne

kobieta podczas radioterapii
Fot. pololia / stock.adobe.com
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Radioterapia jest metodą leczenia przy użyciu promieniowania jonizującego. Obok leczenia chirurgicznego i chemioterapii stanowi jeden z podstawowych sposobów walki z nowotworami złośliwymi. Zastosowanie radioterapii u pacjentów wymaga współpracy całego sztabu specjalistów, jakimi są chirurdzy, onkolodzy oraz interniści.

lek. Marta Dąbrowska

Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

Marta Dąbrowska

lekarz

Radioterapia onkologiczna może przynieść zadowalające efekty, ale zawsze wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Z tego względu wdrożenie tej metody leczenia musi być dokładnie przeanalizowane przez specjalistów.

Radioterapia: rodzaje i charakterystyka

Radioterapia jest wykonywana przy użyciu specjalnego aparatu wysyłającego promienie jonizujące. Znajduje się on w specjalnym bunkrze, gdzie w czasie działania aparatu przebywa wyłącznie pacjent. Cały czas ma on jednak kontakt z personelem i jest stale monitorowany. Jeśli chodzi o wytyczne dla pacjenta, który ma przechodzić radioterapię, to szczegóły zawsze przekazuje personel medyczny. Niezależnie od lokalizacji zmian nowotworowych chory musi leżeć nieruchomo w jednej pozycji, aby promieniowanie docierało do określonego obszaru ciała.

Radioterapia jest bardzo rozległą dziedziną i dlatego można ją podzielić na kilka rodzajów. Ze względu na sposób napromieniowania radioterapię dzieli się na:

  • brachyterapię – nazywana również terapią kontaktową; polega na bezpośrednim napromieniowaniu zmian nowotworowych. Źródło promieniowania jest umieszczone na guzie lub w jego bezpośredniej okolicy;
  • teleradioterapię – w tym przypadku źródło promieniowania nie jest umieszczone bezpośrednio w miejscu guza, ale w pewnej odległości od tkanek; objętość tkanek, które mają być napromieniowane, jest wcześniej określana przez lekarzy.

Poza tym podziałem istnieją jeszcze inne rodzaje tej formy leczenia. Ze względu na stan zdrowia pacjenta można wyróżnić ponadto takie rodzaje radioterapii, jak:

  • radioterapia paliatywna – jej celem jest złagodzenie dolegliwości bólowych spowodowanych chorobą nowotworową; ten rodzaj radioterapii jest stosowany w przypadku pacjentów, u których nie ma już możliwości wyleczenia choroby;
  • radioterapia radykalna – jest stosowana w celu napromieniowania guza lub jego okolicy, aby go zniszczyć;
  • radioterapia protonowa – jest stosowana w przypadkach, kiedy u pacjenta jest zdiagnozowany nowotwór, a jego miejsce jest dokładnie określone; to jedna z najnowocześniejszych metod leczenia radioterapią, która polega na wykorzystaniu wiązki protonów, którymi naświetla się nowotwór. Dzięki dużej dokładności guz jest niszczony, a okoliczne tkanki pozostają praktycznie nienaruszone. Dużą zaletą takiego rozwiązania jest to, że ryzyko powikłań jest znacznie mniejsze niż w przypadku terapii konwencjonalnej.

Ile trwa radioterapia i czy może być stosowana w ciąży?

Radioterapia a ciąża to temat budzący wiele wątpliwości. Kobiety w ciąży chorujące na nowotwory zazwyczaj nie mają wdrażanego leczenia radioterapią. Uważa się jednak, że w niektórych, uzasadnionych przypadkach, możliwe jest zastosowanie takiej metody. Zdarza się, że ciężarne kobiety mają naświetlane okolice szyi lub śródpiersia. W takich przypadkach szczególną uwagę zwraca się jednak na dokładne zasłonięcie brzucha, aby promienie z aparatu do radioterapii do niego nie docierały.

Częstotliwość i długość leczenia jest uzależniona od rodzaju radioterapii oraz stanu zdrowia pacjenta. Najczęściej leczenie jest prowadzone przez okres około 5–7 tygodni. W tym czasie naświetlania odbywają się regularnie, pięć razy w tygodniu. Znacznie krócej trwa zazwyczaj leczenie radioterapią paliatywną, ponieważ w tym przypadku naświetlania są prowadzone od 1 do 3 tygodni.

Zobacz także

Skutki uboczne radioterapii

Radioterapia może pomóc w wyleczeniu choroby nowotworowej, ale każdy pacjent decydujący się na taką formę leczenia powinien zdawać sobie sprawę z możliwości wystąpienia skutków ubocznych. Można je podzielić na powikłania wczesne i powikłania późne. Jeśli chodzi o tę pierwszą grupę, to są to m.in.:

  • ogólne osłabienie organizmu,
  • wypadanie włosów,
  • senność i apatia,
  • brak apetytu,
  • odczyny skórne,
  • odczyny ze strony odbytnicy, pochwy i sromu,
  • reakcje ze strony układu oddechowego,
  • reakcje ze strony układu trawiennego,
  • odczyny śluzówkowe w jamie ustnej i nosie.

Należy wiedzieć, że po kilku miesiącach, a czasami nawet latach, u pacjentów, u których stosowano radioterapię, mogą wystąpić tzw. późne powikłania. Mimo że obecnie dawki promieniowania podczas leczenia są dostosowywane w taki sposób, by zminimalizować ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, to w niektórych przypadkach nie da się ich uniknąć. W przypadku późnych powikłań mogą pojawić się m.in. rozległe owrzodzenia, zwłóknienia i martwica niektórych narządów.

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.