Regularne badania piersi – w jaki sposób je wykonywać? Jak badać piersi w domu?

Samodzielne badanie piersi pozwala na szybkie wykrycie wszelkich niepokojących zmian i guzków. Badanie takie może wykonać również lekarz ginekolog, u którego kontrolujemy swój stan zdrowia. Piersi powinny być poddawane badaniu raz w miesiącu – między 6. a 9. dniem cyklu, kiedy nie są bolesne.

Nowotwory piersi dotykają coraz młodszych kobiet, nawet przed 50. rokiem życia. W Polsce jest to najczęściej występujący wśród pań nowotwór złośliwy i drugi, jeśli chodzi o umieralność. Według danych z 2013 r. w Polsce na raka piersi zachorowało aż 17142 kobiety. 13 lat wcześniej, w 2000 r., było to 10385 zachorowań, a w 1990 na chorobę zapadło 6138 osób. Mamy więc do czynienia z tendencją wzrostową – zachorowań jest coraz więcej. Wcześnie wykryty rak piersi jest całkowicie wyleczalny, dlatego tak ważne jest regularne badanie piersi samodzielnie, szczególnie po 50. roku życia.

Badanie piersi w domu

Samobadanie piersi jest dość proste. Polega na oglądaniu piersi i ich badaniu palpacyjnym. Do jego wykonania nie są potrzebne żadne specjalistyczne sprzęty. Przyda się zwykłe lustro i łóżko. Jak wykonać domowe badanie piersi?

Część 1. Oglądanie piersi

1. Stań przed lustrem bez biustonosza. Unieś obie ręce do góry i dokładnie obejrzyj piersi. Zwróć uwagę, czy ich kształt jest taki sam, jak poprzednio i czy kolor skóry jest jednolity. Skóra na piersiach nie powinna się marszczyć, a brodawki nie powinny być wciągnięte. Obejrzyj doły pachowe – czy nie widać tam niepokojących zgrubień?
2. Oprzyj ręce na biodrach, ponownie obejrzyj piersi i powtórz te same obserwacje.
3. Ściśnij brodawki i sprawdź, czy nie wycieka z nich płyn.

Część 2. Badanie piersi na leżąco

1. Połóż się wygodnie na łóżku, na plecach, bez poduszki. Lewą rękę wsuń za głowę, a badanie wykonaj za pomocą prawej. Badaj lewą pierś za pomocą 3 środkowych palców wyprostowanej dłoni. Zataczaj nimi drobne kółeczka oraz ruchy liniowe wokół piersi, kierując się coraz bardziej w stronę sutków. Ważne, aby cała powierzchnia piersi była tak zbadana, łącznie z dołami pachowymi.
2. Włóż prawą rękę za głowę i rozpocznij badanie prawej piersi według powyższych wytycznych. Nie zapominaj o dole pachowym! Jeśli nie wykryjesz żadnych guzków ani zgrubień, oznacza to, że najprawdopodobniej  jesteś zdrowa.

Badanie palpacyjne można wykonywać na stojąco pod prysznicem. Wtedy również zakładamy rękę za głowę. Badamy namydlone piersi – poślizg, jaki się tworzy, pozwala na dokładniejsze i sprawniejsze badanie.

Badanie piersi w ciąży może być utrudnione przez ich bolesność i tkliwość. Ginekolodzy jednak często badają piersi ciężarnym w czasie wizyt kontrolnych.

Badanie piersi – kiedy wykonywać?

Regularne badania piersi u ginekologa lub samodzielnie należy zacząć wykonywać już od 20. roku życia, raz w miesiącu, najlepiej około tygodnia po zakończeniu miesiączki. W tym czasie piersi nie są bowiem obolałe. W młodym wieku nowotwór piersi zdarza się rzadko, jednak lepiej trzymać rękę na pulsie. Wszystkie panie, które ukończyły 50. rok życia, oraz te, które przechodzą menopauzę, powinny wykonywać samobadanie zawsze w tym samym dniu cyklu lub miesiąca. Badanie piersi przeprowadzamy zawsze w sposób powolny i dokładny.

Warto korzystać z różnego rodzaju akcji profilaktycznych, w czasie których można wykonać darmowe badanie piersi. W specjalnie wyposażonych mammobusach lub podczas akcji w miejscowych ośrodkach zdrowia można skonsultować się ze specjalistą, zrobić mammografię lub badanie piersi USG. Szczególnie polecane jest korzystanie z takich akcji dla Pań w okresie przekwitania oraz po 50. roku życia.

Samodzielne badanie piersi – kiedy zgłosić się do lekarza?

Każda niepokojąca zmiana wykryta w czasie samobadania piersi powinna być zgłoszona do lekarza ginekologa. Co szczególnie powinno zwrócić uwagę?

• powiększone żyły na piersi (w ciąży to normalny objaw);
• wyczuty guzek w piersi;
• wyciek płynu z brodawek – zabarwionego krwią, bezbarwnego lub mlecznobiałego (w czasie karmienia wyciek nie jest niepokojący, o ile nie jest podbarwiony krwią);
• otoczka sutkowa zmienia kształt;
• brodawka wydaje się bardziej niż zwykle sterczeć lub jest wciągnięta;
• pojawia się widoczny obrzęk pod pachą, w wewnętrznej stronie ramienia, powiększone węzły pod pachą;
• zaczerwienienie skóry, zgrubienia, przebarwienia, dziwne zmiany skórne przypominające nadżerki.

W gabinecie zostanie wykonane ponowne badanie piersi przez lekarza. Zaleci on pogłębioną diagnostykę (mammografię, USG, biopsję), aby ocenić charakter pojawiającej się zmiany. Kiedy wyczujemy lub zauważymy coś niepokojącego, nie należy się martwić. Nie każda zmiana jest niebezpieczna – często zdarzają się np. torbiele. Może zdarzyć się, że torbiel zostanie przebita w czasie biopsji, jednak nie jest to niebezpieczne.