Angioplastyka – na czym polega zabieg? Czy jest niebezpieczny?

Angioplastyka nie jest nową techniką plastyki zwężonych tętnic, jako pierwszy opisał ją Kreber już w 1980 r. Metoda ta przez wszystkie późniejsze lata była udoskonalana. Obecnie ryzyko powikłań, choć wciąż występuje, jest niewielkie. Znacznie więcej zagrożeń niesie za sobą pozostawienie zwężonych tętnic samym sobie. Na czym polega angioplastyka? Jakie powikłania mogą wystąpić po zabiegu?

Co to jest angioplastyka? 

Angioplastyka jest metodą rozszerzania zwężonych tętnic. Dzięki zabiegowi przywrócony zostaje prawidłowy przepływ krwi w naczyniach, ponieważ istniejące dotąd zwężenie zostaje częściowo lub całkowicie zlikwidowane. Najczęściej wykonywane są: 

• angioplastyka tętnic szyjnych, 
• angioplastyka tętnic udowych, 
• angioplastyka tętnic wieńcowych. 

Szczególną uwagę specjalistów skupia angioplastyka wieńcowa, która jest nowoczesnym i mało inwazyjnym zabiegiem wykorzystywanym w terapii zespołów wieńcowych. Nie ma tu jednak potrzeby otwierania klatki piersiowej. Przezskórna angioplastyka pozwala na plastykę tętnic wieńcowych w sposób, który rodzi możliwie niewiele skutków ubocznych. Dzięki zabiegowi poprawiony zostaje przepływ krwi w naczyniach, co natomiast redukuje lub usuwa objawy niedokrwienia i zapobiega powstaniu miejscowej martwicy w mięśniu sercowym. 

Angioplastyka uznawana jest przez lekarzy za bardzo skuteczną metodę. U aż 90 proc. pacjentów poddawanych zabiegi udaje się przywrócić przepływ krwi. Śmiertelność po zabiegu wynosi natomiast 4-5 proc. Może Ci się wydawać, że to dużo. Weź jednak pod uwagę, że angioplastyka jest metodą ratującą życie osobom po zawale. Z tego punktu widzenia można powiedzieć, że tylko 4-5 proc. pacjentów nie udaje się pomóc.

Wskazania do wykonania angioplastyki naczyń wieńcowych 

Angioplastyka jest metodą leczenia wielu chorób, w których przebiegu dochodzi do zwężenia światła tętnic. Najczęściej ma to miejsce u osób zmagających się z miażdżycą. Zabieg przeprowadzany jest często u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. Okazuje się, że jego skuteczność jest podobna, jak w przypadku operacji wszczepienia by-passów. Angioplastyka nie jest jednak aż tak inwazyjna, a pacjent po jej wykonaniu może opuścić szpital już po dwóch lub trzech dniach. 

Zabieg jest też przeprowadzany u pacjentów z niedokrwiennym udarem mózgu. Metodą z wyboru jest zwykle endartektomia szyjna, czyli operacyjne usunięcie blaszek miażdżycowych z tętnicy. Nie zawsze jednak można ją przeprowadzić (np. u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca). Wówczas alternatywą staje się właśnie angioplastyka tętnic szyjnych. Angioplastykę tętnic udowych lekarze wykonują natomiast u pacjentów z zaawansowanymi zmianami miażdżycowymi.

Na czym polega zabieg angioplastyki? 

Zabieg angioplastyki poprzedzany jest koronografią. Pozwala ona na wprowadzenie cewnika do tętnicy, aby zobrazować jej wygląd po zaaplikowaniu środka cieniującego i zastosowaniu diagnostyki RTG. Nie obawiaj się bólu. Cały zabieg wykonywany jest w znieczuleniu, jednak podczas podawania kontrastu możesz poczuć uderzenie gorąca i duży dyskomfort w klatce piersiowej. Jest to całkowicie naturalna reakcja, o czym poinformuje cię lekarz przed zabiegiem i w trakcie jego wykonywania. 

Po dotarciu cewnikiem do miejsca zwężenia światła tętnicy rozpoczyna się właściwa angioplastyka, polegająca na wsunięciu w to miejsce balonika lub stentu (a czasami obu akcesoriów) po specjalnej metalowej prowadnicy. Jeśli zostanie zastosowany balonik, wówczas napełniony zostaje on płynem pod ciśnieniem, co poszerza tętnicę i usprawnia tym samym przepływ krwi.  

Obecnie najczęściej stosowaną metodą angioplastyki jest połączenie implantacji balonika i stentu. Dlatego też lekarz może zadecydować o wszczepieniu w miejscu zwężenia tętnicy metalowej siatki, czyli właśnie stentu. Jest on podporą dla ścian naczynia krwionośnego i znacząco redukuje ryzyko ponownego zwężenia jego światła w tym miejscu.  

Im cieńszy materiał, z którego wykonany został stent, tym mniejsze ryzyko nawrotu nieprawidłowości w obrębie tętnicy. Występują one u 28,5 proc. pacjentów ze stentem o grubości mniejszej niż 100 µm i u 36,6 proc. pacjentów ze stentem o grubości ponad 100 µm.

Zalecenia po angioplastyce 

Po angioplastyce konieczne przyjmuj przepisane przez lekarza środki rozrzedzające krew (najczęściej heparynę) w zaleconych dawkach. Ponieważ środki te mogą wzmagać krwawienia i nasilać tendencję do powstawania siniaków i podbiegnięć krwawych, przez to na czas terapii zrezygnuj z czynności mogących doprowadzić do urazów. Zmień też termin planowanych zabiegów, jak np. usunięcia zęba. Kilka dni po angioplastyce zrezygnuj dodatkowo z aktywności ruchowej.

Angioplastyka – powikłania po zabiegu 

Angioplastyka jest niewątpliwie przełomową metodą zabiegową w terapii usuwania zwężenia światła tętnic, zwłaszcza przy chorobie niedokrwiennej serca. Niestety nie jest to zabieg doskonały. Okazuje się, że u 20-30 proc. pacjentów poddanych angioplastyce ma miejsce zbyt duża proliferacja neointimy przy stencie, czyli powstawania tkanki bliznowatej. Z tego względu najlepszym wyborem wszczepianego stentu wydaje się akcesorium uwalniające substancje antymitotyczne, czyli zapobiegające powstawaniu nowych tkanek. 

Nie sposób też nie wspomnieć o śmiertelności okołozabiegowej (wewnątrzszpitalnej). Takie powikłanie po angioplastyce może wynikać m.in. z udaru niedokrwiennego mózgu, pęknięcia i rozwarstwienia tętnicy lub zawału mięśnia sercowego. Innymi powikłaniami zabiegowymi są niewydolność nerek i zaburzenia rytmu pracy serca. Ponadto w czasie wykonywania zabiegu mogą powstać krwiaki, przetoki tętniczo-żylne czy tętniaki rzekome.  

Bibliografia: 

1. https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/44100/31473 [dostęp 18.05.2023]. 
2. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/243190/kwiecinski_golebiewski_endarterektomia_i_angioplastyka_w_leczeniu_zwezen_tetnicy_2007.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp 18.05.2023]. 
3. Sukiennik A., Białoszyński T., Kubica J., Jabłońsk M.i, Rychter M., Radomski M., Koziński M., Angioplastyka tętnicy wieńcowej z wykorzystaniem aterektomii rotacyjnej jako metody leczenia w „trudnych przypadkach”, Folia Cardiologica Excerpta 2007, t. 2, nr 3, s. 124-129.