Bizmut – działanie, postaci leku, skutki uboczne, przeciwwskazania
Bizmut jest składnikiem wielu leków stosowanych doustnie (tabletki), miejscowo (proszek) i doodbytniczo (czopki). Ich zadaniem jest leczenie wrzodów żołądka (i jednoczesne zwalczanie bakterii Helicobacter pylori), łagodzenie stanów zapalnych skóry, regeneracja owrzodzeń, a także terapia hemoroidów.
Czym jest bizmut?
Bizmut jest pierwiastkiem chemicznym oznaczonym symbolem Bi. Należy do grupy metali. Charakteryzuje się srebrnym połyskiem z delikatnie różowawymi refleksami i dużą kruchliwością. Wraz z obniżaniem się temperatury maleje też jego gęstość. W skorupie ziemskiej występuje naturalnie w postaci rud będących formą zanieczyszczenia rud ołowiu i miedzi.
Do produkcji leków wykorzystuje się związki bizmutu, które potocznie nazywane są również bizmutem. Pierwiastek ma wówczas trójwartościową postać i zasadowy odczyn – są to sole bizmutu.
Kiedy stosuje się bizmut?
Bizmut znajduje zastosowanie zarówno w farmakologii, jak i kosmetologii. Ponadto dodawany do niektórych preparatów, pełni funkcje mikroelementu.[1]
Najpowszechniejszym jednak zastosowaniem bizmutu jest produkcja leków doustnych, doodbytniczych i przeznaczonych do stosowania miejscowego:
- do zwalczania bakterii Helicobater pylori,[2]
- w celu zapobiegania nawrotom wrzodów żołądka,[2]
- działających ściągająco i hamujących niewielkie krwawienia,[3]
- odkażających stany zapalne skóry, rany i owrzodzenia,[3]
- usuwających podrażnienia i stany zapalne okolic odbytu,[4]
- łagodzących dolegliwości związane z żylakami odbytu (hemoroidami),[4]
- ściągających i wygładzających błonę śluzową okolic odbytu (poprawia to jej elastyczność).[4]
Jak stosuje się bizmut?
Sposób stosowania bizmutu zależy do przeznaczenia leku, który zawiera go w swoim składzie i samej jego formy. Preparat doustny, którego substancją czynną jest bizmut potasu cytrynianu zasadowego wykorzystywany jest do zwalczania Helicobakter pylori oraz leczeniu choroby wrzodowej. Aby terapia była skuteczna, należy przyjmować kapsułki w ilości zaleconej przez lekarza po posiłku, popijając w razie potrzeby niewielką ilością wodą. W razie pominięcia, którejkolwiek z dawek nie należy przyjmować dwóch na raz, ponieważ grozi to poważnymi skutkami ubocznymi.
Preparat do stosowania miejscowego na skórę z substancją czynną w postaci zasadowego galusanu bizmutu ma postać proszku, którym posypuje się rany, owrzodzenia i otarcia. Terapia powinna przebiegać wedle instrukcji lekarza.
Preparat doodbytniczy ma postać czopków, których substancją czynną jest zasadowy galusan bizmutu, tlenek bizmutu i bizmutu oksyjodogalusan. Globulkę należy wsunąć do odbytu przed snem. Dzięki temu substancje aktywne mają kontakt z błonami śluzowymi przez długi czas, a przez to leczenie staje się skuteczniejsze. Zastosowanie czopka w ciągu dnia może skutkować szybkim wydobycie się z odbytu upłynnionej jego postaci. Niemniej w bardzo trudnych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie czopków zarówno rano, jak i wieczorem.
Skutki uboczne stosowania bizmutu
Bizmut przyjmowany doustnie w niewielkich dawkach nie jest szkodliwy dla organizmu. Jednak jeśli preparaty, które go zawierają w swoim składzie stosowane, są w nadmiarze i przez dłuższy niż zalecono czas – mogą wywołać zatrucie.
Stosowanie doustne leku, którego substancją czynną jest bizmut, wywołuje często: dolegliwości gastryczne (nudności, biegunka, czarny stolec) i metaliczny posmak w ustach. Nieco rzadziej występują:
- zakażenia (w tym grzybicze) jamy ustnej i pochwy u kobiet;
- utratę lub wyraźny spadek łaknienia;
- bóle i zawroty głowy;
- zaburzenia snu (nadmierna senność lub bezsenność);
- bóle brzucha, zaparcia, wzdęcia, odbijanie;
- suchość w jamie ustnej;
- zmiany skórne (wysypka grudkowa, świąd skóry, pokrzywka);
- ciemne zabarwienie moczu;
- niepokój, stany depresyjne;
- drżenie ciała;
- zaburzenia pamięci;
- pogorszenie widzenia;
- obrzęk języka;
- bóle w klatce piersiowej.
Warto mieć na uwadze, że długotrwałe stosowanie doustne dużych dawek bizmutu może (choć nieczęsto) doprowadzić do encefalopatii, czyli uszkodzenie struktur mózgu. O ile jednak typowa encefalopatia ma charakter trwałych zmian, o tyle objawy wywołane bizmutem ustępują po zaprzestaniu stosowania leku zawierającego tę substancję czynną.
Po zaobserwowaniu niepokojących skutków ubocznych należy skonsultować się z lekarzem. Może on nakazać natychmiastowe przerwanie stosowanie leku i zalecić alternatywne formy terapii zaburzeń, na które preparat został przepisany.
W przypadku leków, których substancją czynną jest bizmut do stosowania miejscowego, nie zaobserwowano wyraźnych skutków ubocznych. Wnikanie substancji przez skórę w głąb organizmu jest bowiem ograniczone. Może jednak wystąpić skórna reakcja uczuleniowa.[3]
Przy stosowaniu czopków doodbytniczych może wystąpić krwawienie, które powinno skutkować natychmiastowym przerwaniem terapii. Ponadto mogą pojawić się reakcje alergiczne (pieczenie i obrzęk) i podrażnienia, które także należy skonsultować z lekarzem, aby dobrać inny preparat leczniczy.[4]
Przeciwwskazania do stosowania bizmutu
Doustne leki, których substancją czynną jest bizmut, nie mogą być stosowane przez każdego pacjenta. Przeciwwskazaniem do tego są:
- zaburzenia czynności nerek lub wątroby,
- wiek do 18 lat,
- ciąża i okres karmienia piersią,
- nadwrażliwość na związki bizmutu.[2]
Ponadto szczególną ostrożność należy zachować, zalecając terapię preparatami z bizmutem jako substancją czynną osobom starszym, ze względu na podwyższone ryzyko występowania w tej grupie chorób nerek, wątroby oraz serca.[2] Ostrożność należy zachować u osób z chorobami ośrodkowego układu nerwowego. Bizmut może bowiem wywołać objawy neurologiczne.
W przypadku leków, których substancją czynna jest bizmut do stosowania miejscowego lub doodbytniczego przeciwwskazaniem do terapii, są wyłącznie nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, a także ciąża i okres karmienia piersią. Preparat nie jest również zalecany do stosowana u dzieci.
Źródła:
- M. Kondracki, J. Gawroński i in., Własności technologiczne bezołowiowych mosiądzów armaturowych, „Archiwum Odlewnictwa”, 2003, rocznik 3, nr 9, s. 287–292.
- Charakterystyka produktu leczniczego Pylera.
- Charakterystyka produktu leczniczego Bizmutu Galusan Zasadowy Hasco.
- Ulotka dla pacjenta, Hemorectal.
Podoba Ci się ten artykuł?
Polecamy
„Rak prostaty to bat na twardzieli. Jak się spojrzy na PESEL-e, to dotyka ludzi, którzy łzy nie uronią, tacy panowie świata, tak wychowani. A tutaj, proszę, zwyczajne badanie”
Fizjoterapeuta Tomasz Sobieraj: „Nerw błędny to klucz do zdrowia. Tylko trzeba go lepiej poznać i wiedzieć, co mu służy”
„Badanie jąder nie jest wstydliwe. Ono przełamuje tylko pewną intymność” – mówi urolog Tomasz Wiatr
„Wiek pierwszego kontaktu drastycznie się obniżył i dziś dotyczy nawet dzieci 7-, 8-letnich”. Z seksuolożką Aleksandrą Żyłkowską rozmawiamy o pornografii
się ten artykuł?