Ból śródstopia – przyczyny i sposoby leczenia dolegliwości bólowych spowodowanych chorobami lub urazami

Ból śródstopia to dokuczliwy objaw, często utrudniający komfortowe chodzenie i aktywność ruchową. Może być wywołany przez zaburzenia metaboliczne organizmu, schorzenia kręgosłupa lub bezpośrednie urazy w okolicach stopy. Ból śródstopia u dziecka może dowodzić nawet rozwijającej się wady postawy.

Przyczyny bólu śródstopia mają różny charakter, mogą promieniować z dystalnych odcinków organizmu, utrzymywać się miejscowo i występować w towarzystwie dodatkowych objawów, np. parestezji. Leczenie bólu śródstopia skupia się na postępowaniu przyczynowym, jednak można je uzupełniać o domowe sposoby zachowawcze, np. ćwiczenia i relaksujące kąpiele.

Czym jest ból śródstopia?

Ból śródstopia to swoisty sygnał ze strony struktur kostno-mięśniowo-więzadłowych środkowej części stopy o postępujących procesach uszkadzających tkanki w jej okolicy. Dolegliwości bólowe w śródstopiu mogą być wywołane przez zaburzenia miejscowe, np. ból śródstopia i dużego palca pojawia się w przebiegu choroby koślawego palucha, tzw. haluksa, z kolei przewlekły, piekący ból śródstopia w towarzystwie parestezji rozlanych do palców może być objawem choroby korzeniowej kręgosłupa lędźwiowego. Ból śródstopia może być uciążliwy i wpływać na jakość chodzenia, samopoczucia, a nawet wiązać się z powikłaniami. Leczenie bólu śródstopia należy rozpocząć od diagnostyki lekarskiej i w zależności od przyczyn systematycznie realizować kompleksowy program usprawniania miejscowego bądź ogólnoustrojowego.

Ból śródstopia – przyczyny

Ból śródstopia może pojawić się niespodziewanie bądź nasilać się stopniowo i utrzymywać przewlekle. W zależności od przyczyny w przebiegu dolegliwości często obserwuje się również dodatkowe objawy jak mrowienia, skurcze mięśni podeszwy i palców, stany zapalne, siniaki grzbietowej powierzchni stopy czy ograniczenia ruchomości stawu skokowego. Rodzajów bólu śródstopia jest wiele, jak również przyczyn, które je wywołują:

• nagły, silny ból śródstopia po zewnętrznej i grzbietowej stronie może być objawem bezpośredniego urazu mechanicznego stopy, np. złamania kości stępu, stłuczenia IV i V palca, skręcenia kości śródstopia; dodatkowo ból śródstopia od góry objawia się w towarzystwie obrzęków, podwyższonej temperatury miejscowej, tkliwości dotykowej i ograniczeń ruchomości stopy;
• przewlekły, rwący ból śródstopia często pojawia się w wyniku długotrwałych, nakładających się mikrourazów śródstopia u osób z nadmierną masą ciała oraz wykonujących wielogodzinną pracę w pozycji stojącej;
• ból śródstopia po bieganiu jest powszechnie spotykaną dolegliwością wynikającą z przeciążenia tkanek u sportowców i amatorów rekreacyjnych, podobnie jak ból śródstopia przy chodzeniu na obcasach, których konstrukcja wymusza nienaturalne ustawienie stopy, zmianę środka ciężkości ciała, utrzymanie ciągłego napięcia mięśni podudzia i przeniesienia ciężaru na śródstopie;
• ból śródstopia przy palcach często jest objawem tzw. palucha biegacza, palca młotkowatego oraz stopy wydrążonej, płaskostopia, odcisków, modzeli, nagniotków czy grzybicy stóp.

Ból śródstopia – inne przyczyny

Ból śródstopia rano to powszechny objaw u kobiet w zaawansowanej ciąży, powstały w wyniku obrzęków stóp z zatrzymania wody w organizmie i bezruchu porannego, a także przyrostu masy ciała. Ponadto ból śródstopia może powstać w wyniku:

• dny moczanowej, czyli zaburzenia przemiany kwasu moczowego i odkładanie się jego nadmiaru w skrystalizowanej postaci w okolicach stawów śródstopno-paliczkowych;
• chorób korzeniowych kręgosłupa lędźwiowego wywołujących ucisk nerwów obwodowych;
• neuropatie obwodowe, np. w wyniku cukrzycy, nowotworów hematologicznych czy alkoholizmu;
• utrata elastyczności tkanek miękkich i ubytki tkanki kostnej w wyniku podeszłego wieku.

Leczenie bólu śródstopia

Aby skutecznie wyleczyć ból śródstopia, należy zidentyfikować jego źródło. W zależności od przyczyny poleca się:

• na ból śródstopia wywołany wadą postawy, np. płaskostopiem czy nadmiernym wydrążeniem – ćwiczenia korekcyjne regulujące napięcie sklepień podłużnych i poprzecznych stopy oraz wspierające ruchomość palców i stawu skokowego; wkładki ortopedyczne kształtujące łuki podeszwy oraz wspierające pracę ich mięśni i stawów; bierny odpoczynek;
• na ból śródstopia w szpilkach – odciążające wkładki do butów wspierające biomechanikę stopy, zabiegi rozluźniające mięśnie śródstopia i łydek jak ciepłe kąpiele, masaże, zimne okłady;
• na ból śródstopia powstały w wyniku długotrwałego przeciążenia i mikrourazów – redukcję masy ciała, tymczasowe ograniczenie aktywności ruchowej, zmianę organizacji pracy, np. częste, ale krótkie przerwy na ćwiczenia ruchowe nóg;
• na bóle śródstopia i inne dolegliwości, jak parestezje, obrzęki, trudności w chodzeniu – ćwiczenia ruchowe i zabiegi fizykoterapeutyczne odciążające korzenie nerwowe kręgosłupa lędźwiowego udrażniające przewodnictwo nerwowe w kończynie dolnej.