Jak pozbyć się kwasu moczowego i co podwyższa jego stężenie? Wyjaśniamy

Jak pozbyć się kwasu moczowego, którego nadmiar w organizmie jest podstawową przyczyną rozwoju dny moczanowej? Odkładaniu się kwasu moczowego w stawach można zapobiegać poprzez zmiany w stylu życia oraz odpowiednie leczenie środkami farmakologicznymi. Takie działanie może pomóc w zapobieganiu atakom oraz łagodzeniu objawów dny moczanowej.

Co to jest kwas moczowy?

Kwas moczowy to związek powstający w wyniku przemian puryn – substancji pochodzących z rozpadu komórek. Puryny mogą być również dostarczane do organizmu wraz z dietą. Do produktów zawierających duże ich ilości zaliczamy m.in. podroby, ryby i owoce morza, alkohol (przede wszystkim piwo, także bezalkoholowe).

Nadmiar puryn dostarczany z żywnością lub wynikający z nasilonego niszczenia komórek własnych organizmu może powodować podwyższenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Taki stan, nazywany hiperurykemią, jest główną przyczyną częstej w populacjach krajów rozwiniętych zapalnej choroby stawów – dny moczanowej.

Jak pozbyć się kwasu moczowego?

Odkładaniu kwasu moczowego w stawach można zapobiegać dbając o to, by w organizmie tej substancji było mniej. Jak pozbyć się nadmiaru kwasu moczowego? Oto kilka sposobów na ograniczenie powstawania tego związku i zmniejszenie jego ogólnej ilości w ustroju:

• zastąp (przynajmniej częściowo) produkty, takie jak czerwone mięso, podroby i owoce morza nasionami roślin strączkowych (fasolą, soczewicą, ciecierzycą, grochem),
• ogranicz spożycie alkoholu – szczególnie piwa i napojów wysokoprocentowych,
• unikaj spożywania cukru i produktów, które go zawierają,
• bądź aktywna fizycznie, ale wybieraj sporty o niskiej lub umiarkowanej intensywności (np. spacery, jazda na rowerze, pływanie),
• unikaj głodówek i diet bardzo mocno ograniczających podaż kalorii; zadbaj jednak o wprowadzanie nawyków żywieniowych, które pomogą ci powoli zmniejszać masę ciała oraz utrzymać ją na prawidłowym poziomie (np. spożywanie głównych posiłków zgodnych ze schematem: ½ talerza warzyw, ¼ talerza produktów zbożowych z pełnego ziarna, ¼ talerza produktów białkowych – nasion roślin strączkowych, jaj, ryb, drobiu; ograniczenie spożywania produktów smażonych, zmniejszenie ilości tłuszczu dodawanego do potraw, eliminowanie słodyczy),
• zapewnij sobie prawidłowy poziom nawodnienia – pij przynajmniej dwa litry wody dziennie.

Czynniki podwyższające stężenie kwasu moczowego

Główną przyczyną odkładania się kwasu moczowego w stawach w przebiegu dny moczanowej jest podwyższone stężenie tego związku we krwi. U niektórych pacjentów z hiperurykemią mamy do czynienia z wytrącaniem się kryształów moczanu sodu, które gromadzą się w stawach oraz innych tkankach organizmu.

Do czynników ryzyka podwyższonego stężenia kwasu moczowego we krwi zalicza się:

• płeć męską,
• nadmiar masy ciała,
• niektóre zaburzenia funkcji organizmu: nadciśnienie tętnicze, zastoinową niewydolność serca, insulinooporność, cukrzycę, zespół metaboliczny, choroby nerek,
• picie alkoholu, szczególnie piwa i napojów wysokoprocentowych (im większe spożycie alkoholu, tym większe u pacjenta jest ryzyko podwyższonego stężenia kwasu moczowego we krwi),
• spożywanie dużej ilości cukru, w tym fruktozy (cukru owocowego),
• dieta bogata w puryny – związki, które w organizmie rozkładane są do kwasu moczowego (produkty o wysokiej zawartości puryn to przede wszystkim podroby, czerwone mięso i owoce morza).

Co to jest dna moczanowa i jak się objawia?

Dna moczanowa (inaczej podagra, artretyzm) jest chorobą zapalną stawów, która charakteryzuje się występowaniem epizodów bólu związanych z odkładaniem się kryształów moczanu sodu. Schorzenie rozwija się u osób z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi (hiperurykemią).

Zmiany w przebiegu artretyzmu najczęściej dotyczą stawów dużego palca stopy. Kryształy mogą jednak odkładać się także w kolanie, kostce oraz stawach mniejszych palców, nadgarstku. Objawy dny moczanowej w zajętej chorobą partii ciała to najczęściej:

• silny ból,
• obrzęk,
• zaczerwienienie,
• zwiększenie ucieplenia.

To, jak wygląda dna moczanowa może różnić się u poszczególnych pacjentów. U niektórych objawy ataku podagry są bardzo częste, u innych pojawiają się co kilka lat. Mogą także mieć zróżnicowany stopień nasilenia.

Jak leczyć podagrę?

Pozbywanie się kwasu moczowego za pomocą diety i zmian w stylu życia nie jest jedynym sposobem na zapobieganie epizodom podagry. W leczeniu dny moczanowej można zastosować również środki farmakologiczne obniżające stężenie kwasu moczowego we krwi, m.in. allopurinol czy febuksostat. Taką terapię rekomenduje się przede wszystkim pacjentom z częstymi atakami podagry o dużym nasileniu.

W czasie rzutu choroby przyjmowane są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, w tym kolchicyna, ibuprofen czy sterydy w postaci tabletek lub zastrzyków.

Bibliografia:

1. Centers for Disease Control and Prevention (2020) Gout.
2. National Health Service (2020) Gout.