Przejdź do treści

Ból trzustki – jak boli trzustka i jak odróżnić ból trzustki od bólu żołądka?

Ból trzustki - jak boli trzustka i jak odróżnić ból trzustki od bólu żołądka? Istock.com
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Ból trzustki najczęściej jest spowodowany procesem zapalnym, który toczy się w obrębie tego narządu. Jak daje znać chora trzustka i po której stronie jest? Dowiedz się, jakie są objawy bólu trzustki i jak go leczyć.

Trzustka – co to za organ?

Trzustka jest narządem gruczołowym, który spełnia w organizmie rolę związaną z wytwarzaniem enzymów, ułatwiających trawienie tłuszczów i węglowodanów (funkcja zewnątrzwydzielnicza) oraz wydzielaniem insuliny – hormonu odpowiedzialnego za utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi (funkcja wewnątrzwydzielnicza).

Narząd ten pełni w organizmie dwie ważne funkcje: wspomaga pracę układu pokarmowego poprzez produkcję enzymów trawiennych oraz reguluje stężenie glukozy we krwi, ponieważ wydziela insulinę. Stany chorobowe w jej obrębie powodują szereg charakterystycznych dolegliwości. Odczuwanie napadowego i nawracającego bólu trzustki jest wskazaniem do wykonania pilnych badań obrazowych.

Po której stronie jest trzustka?

Gdzie leży trzustka? W tylnej części jamy brzusznej na wysokości odcinka lędźwiowego kręgosłupa (pierwszy i drugi kręg lędźwiowy). Zbudowana jest z głowy, która przylega do dwunastnicy oraz ogona. Ma nieregularny, wydłużony i spłaszczony kształt. Jej długość wynosi 12–20 cm. Jest unerwiona włóknami nerwowymi, które pochodzą od splotu trzewnego. Dolegliwości bólowe związane z chorobami trzustki są wynikiem podrażnienia zakończeń nerwowych znajdujących się w otrzewnej lub zablokowaniem pęcherzyków i kanalików trzustki sokiem trzustkowym.

Od czego boli trzustka?

Zapalenie trzustki najczęściej jest związane z częstym spożywaniem alkoholu. Jest to substancja, która działa toksycznie na komórki trzustki. Poza tym może być ono spowodowane błędami dietetycznymi, paleniem tytoniu, długotrwałym przyjmowaniem leków, kamicą żółciową lub urazem. Choroby trzustki, w których pojawia się charakterystyczny ból nadbrzusza to:

  • ostre zapalenie trzustki (OZT) – ostre zapalenie trzustki rozwija się wskutek aktywacji enzymów trzustkowych; najczęstsze przyczyny OZT to choroby pęcherzyka i dróg żółciowych oraz nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu;
  • przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) – schorzenie to charakteryzuje się powolnymi, postępującymi zmianami w obrębie miąższu narządu. Są one nieodwracalne i w efekcie dochodzi do niewydolności organu;
  • rak trzustkidopiero w zaawansowanym stadium daje objawy pod postacią bólu, rokowania w przypadku tej choroby są złe;
  • torbiele i zwapnienia – zazwyczaj są wypełnione sokiem trzustkowym. Najczęściej mają charakter nowotworowy albo powstają w wyniku powikłania ostrego bądź przewlekłego zapalenia trzustki.

Jak boli trzustka?

To, jak i gdzie boli trzustka, zależy od choroby. Przy zapaleniu ból najczęściej ma charakter ostry, napadowy, piekący, przeszywający. Może trwać kilka godzin lub utrzymywać się stale. Często jest na tyle silny, że nie reaguje na działanie typowych leków przeciwbólowych. Chory przyjmuje charakterystyczną pozycję na lewym boku z podkurczonymi nogami. W przypadku raka dolegliwości bólowe zwykle opisywane są jako bardzo mocne kłucie lub ucisk i nasilają się podczas leżenia na wznak.

Ból znacznie utrudnia codzienną aktywność osoby chorej. Poza nim często pojawiają się także: wzdęcia, nudności, wymioty, utrata apetytu i spadek masy ciała. Jeżeli dojdzie do podrażnienia otrzewnej, dolegliwości bólowe stają się bardziej rozlane, a powłoki brzuszne są napięte i tkliwe.

Ból trzustki – ostre i przewlekłe zapalenie trzustki

Ból w ostrym zapaleniu trzustki zlokalizowany jest w środkowej i górnej części brzucha. U większości pacjentów promieniuje do pleców, jest trudny do wytrzymania i nie mija po zażyciu środków przeciwbólowych. Poza nim pojawiają się także wymioty, zatrzymanie stolca, wzdęcia, podbiegnięcie krwawe wokół pępka i okolicy lędźwiowej. Na powłokach brzusznych, tam gdzie boli trzustka, może pojawić się napięcie i obrona mięśniowa.

W przewlekłym zapaleniu trzustki ból jest umiejscowiony w nadbrzuszu, pod żebrami i niekiedy promieniuje do lewej łopatki. Jest piekący i przeszywający, utrzymuje się przewlekle.

Rak trzustki – gdzie boli trzustka?

Ból przy raku trzustki jest określany jako jeden z najsilniejszych bólów, których można doświadczyć. Spowodowany jest naciekiem guza na sploty nerwowe lub uciskiem na okoliczne narządy. We wczesnym stadium opisywany jest jako uczucie dyskomfortu przebiegające z nudnościami i spadkiem apetytu. Brzuch jest wzdęty i wrażliwy na dotyk.

Następnie choremu doskwiera coraz silniejszy ból w jamie brzusznej (w nadbrzuszu), który promieniuje do pleców. Ma charakter kłucia lub ucisku. Znacznie narasta w ciągu kilku miesięcy. Pojawia się także żółtaczka, świąd skóry, spadek masy ciała. U niektórych stwierdza się obecność dolegliwości bólowych zlokalizowanych tylko w okolicy kręgosłupa lędźwiowego.

Ból trzustki a ból żołądka

Pytanie, które często sobie zadają pacjenci to: jak odróżnić ból żołądka od bólu trzustki? Ból żołądka odczuwamy w nadbrzuszu, potocznie określany jest jako jako „ból w dołku”. Ból trzustki zlokalizowany jest również w nadbrzuszu, ale promieniuje do pleców i ma charakter opasujący. Najczęściej pojawia się 15–30 minut po jedzeniu lub spożyciu alkoholu.

Warto nadmienić też, że ból żołądka – piekący, przeszywający, promieniujący do kręgosłupa, często o znacznym nasileniu, może być spowodowany przewlekłym zapaleniem trzustki. Ból żołądka może pojawiać się w związku z posiłkiem lub niezależnie, zwykle trwa wiele godzin, może być opasujący lub promieniować do pleców. Napady bólu mogą pojawiać się na wiele lat przed ustaleniem rozpoznania choroby. W niektórych przypadkach ból odczuwany jest w sposób przewlekły.

Co na ból trzustki?

Leczenie bólu związanego z chorobami trzustki polega na stosowaniu leków przeciwbólowych (niesteroidowe leki przeciwzapalne, opioidy), a także preparatów, które zawierają enzymy trzustkowe. Dzięki temu zmniejsza się stymulacja komórek narządu.

Jeżeli dolegliwości są silne i oporne na farmakoterapię, u chorego można wykonać neurolizę splotu trzewnego, która polega na przerwaniu przewodzenia impulsów z nerwów do mózgu poprzez wprowadzenie w okolicę splotu środka neurolitycznego.

lek. Marta Dąbrowska

Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

Marta Dąbrowska

lekarz

Zobacz także

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.