Trzustka – dieta jako element wspomagający leczenie trzustki

Dieta w chorobach trzustki jest ważnym elementem leczenia. Przepisy kulinarne w diecie trzustkowej powinny opierać się na produktach ubogich w tłuszcz oraz błonnik pokarmowy. Z jadłospisu wyklucza się surowe warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz tłuste rodzaje mięs.

W chorobach trzustki niezwykle ważną rolę odgrywa odpowiednio dostosowana dieta. W stanach zapalnych narządu konieczne jest wdrożenie diety łatwo strawnej oraz ubogiej w tłuszcze i błonnik pokarmowy. Z jadłospisu eliminuje się potrawy smażone, ostro przyprawione oraz zaprawiane zasmażkami.

Dieta na chorą trzustkę

Trzustka jest gruczołem znajdującym się w górnej części jamy brzusznej. Narząd ten pełni bardzo ważne funkcje wydzielnicze, odpowiadając m.in. za produkowanie i wydzielanie enzymów trawiennych oraz hormonów regulujących poziom cukru we krwi (insuliny i glukagonu). Do najczęstszych chorób trzustki wymagających leczenia dietetycznego i farmakologicznego należą ostre i przewlekłe zapalenie trzustki. Schorzenia te mogą być spowodowane różnymi czynnikami, np. urazem brzucha, kamicą żółciową, alkoholizmem, zabiegami chirurgicznymi w obrębie jamy brzusznej (postać ostra), a także niewyleczonym ostrym stanem zapalnym, przewlekłym stanem zapalnym dróg żółciowych lub wrzodami żołądka (postać przewlekła).

Dieta trzustkowa – na czym polega?

Dieta w chorobach trzustki, potocznie nazywana dietą trzustkową, opiera się na lekkostrawnym jadłospisie ograniczającym tłuszcz. Celem diety na trzustkę jest ochrona narządu poprzez zmniejszenie jego aktywności wydzielniczej. Jadłospis powinien składać się z 4–5 posiłków o małej objętości, jedzonych regularnie, najlepiej co 3–4 godziny.

Ostre zapalenie trzustki – dieta

Ostre zapalenie trzustki jest poważnym schorzeniem stanowiącym zagrożenie życia, dlatego wymaga leczenia szpitalnego. Objawia się silnymi bólami brzucha, nudnościami, wymiotami, gorączką oraz nierzadko niedrożnością jelit. W miąższu narządu dochodzi do zmian martwiczych i krwotocznych. U osób z ostrym zapaleniem trzustki występuje nasilona przemiana materii, przez co często stwierdza się niedożywienie. Dieta przy ostrym zapaleniu trzustki w początkowym etapie opiera się zwykle na żywieniu pozajelitowym. Po zaobserwowaniu poprawy stanu chorego wprowadza się żywienie przez zgłębnik nosowo-jelitowy, stopniowo przechodząc do podawania pokarmów drogą przewodu pokarmowego. Przez około 3 dni wskazana jest dieta oparta na kleikach, do których z czasem dodaje się owoce, chude mleko, twarożek lub ziemniaki purée. Po ustabilizowaniu stanu pacjenta powinien on pozostać na diecie lekkostrawnej, niskotłuszczowej i ubogiej w błonnik pokarmowy.

Dieta po ostrym zapaleniu trzustki i w chorobie przewlekłej

Niewyleczone ostre zapalenie trzustki może przejść w postać przewlekłą wymagającą identycznego postępowania dietetycznego, jak po przebytym ostrym stanie zapalnym. Przewlekłe zapalenie trzustki objawia się bólami w okolicy lewego podżebrza, nudnościami, wzdęciami oraz brakiem łaknienia. U chorego dochodzi również do zmniejszenia masy ciała. Dieta przy zapaleniu trzustki i po jego przebyciu powinna cechować się zwiększoną ilością energii, aby zapobiec niedożywieniu. Podstawowym źródłem energii są produkty bogate w węglowodany złożone, a jednocześnie ubogie w błonnik pokarmowy – drobne kasze, drobny makaron pszenny, jasne i czerstwe pieczywo, ryż biały. Produktami wskazanymi w diecie przy przewlekłym zapaleniu trzustki są również:

• chude mleko i jego przetwory, np. niskotłuszczowy jogurt naturalny, ser twarogowy;
• chude rodzaje mięs, np. drób, cielęcina;
• chude ryby;
• obrane i ugotowane warzywa i owoce, zwłaszcza te bogate w witaminę C i beta karoten: dynia, marchew, papryka, owoce cytrusowe itp.

Dozwolonymi tłuszczami w diecie trzustkowej są oleje roślinne, m.in. olej rzepakowy i oliwa z oliwek, które należy dodawać w postaci surowej do gotowych potraw. Na liście produktów przeciwwskazanych w diecie przy zapaleniu trzustki znajdują się:

• pełnoziarniste produkty zbożowe: pieczywo razowe, makarony ciemne, ryż brązowy, kasza gryczana i pęczak, płatki owsiane;
• wędzone i konserwowane produkty mięsne i rybne;
• tłuste mięsa i ryby;
• kwaśne przetwory mleczne;
• rośliny strączkowe: fasola, soja, soczewica, groch;
• wszystkie warzywa i owoce w postaci surowej, nieobranej;
• napoje gazowane i słodzone.

Z diety trzustkowej wyklucza się również produkty bogate w tłuszcze zwierzęce i cholesterol, np. boczek, słoninę, łój, smalec. Niewskazane są również słodycze oraz desery bogate w kakao i tłuszcz, np. torty, czekolada, ciasta i ciasteczka z kremem.

Dieta w chorobach trzustki: jak gotować?

Przepisy w diecie trzustkowej powinny opierać się na lekkostrawnych produktach Z tego powodu z żywienia wyklucza się potrawy smażone, pieczone z dodatkiem tłuszczu oraz duszone z obsmażaniem. Niewskazane są również dania panierowane, ostro przyprawione oraz zupy i sosy zaprawiane zasmażkami. Zalecanymi technikami przyrządzania posiłków są natomiast: gotowanie w wodzie lub na parze, duszenie bez obsmażania oraz pieczenie w folii lub pergaminie. W jadłospisie osoby korzystającej z diety na trzustkę powinny pojawić się gotowane i rozdrobnione warzywa i owoce, potrawki, mielone mięso w postaci pulpetów, zupy kremy i łagodne sosy.