Szum w głowie – uciążliwy, ale czy zawsze groźny?

Szumy w głowie, szumy w uszach, piski, syczenie, pulsowanie – te różnie określane przez pacjentów dolegliwości zgłaszane są w gabinetach lekarskich coraz częściej. Jak się okazuje, problem szumu w głowie potrafi być dla wielu z nich niezwykle uciążliwy, zwłaszcza gdy nie mija po krótkim czasie, ale ma charakter szumu stałego. Czy zawsze oznacza poważną chorobę?  

Co oznaczają szumy w głowie? 

Szumy w głowie, określane przez pacjentów jako syczenie, brzęczenie, trzepotanie lub dźwięk o różnym natężeniu, to dolegliwość, z którą boryka się nawet 10 proc. populacji. Z badań przeprowadzonych w Polsce wynika zaś, że problem ten sporadycznie dotyka co piątego Polaka powyżej 18. roku życia, a blisko 5 proc. odczuwa stały szum w głowie. Szum w głowie jest jednak w istocie potocznym określeniem szumów usznych (z łac. tinnitus), które definiowane są jako wrażenie dźwięku, występującego mimo braku bodźca akustycznego z zewnątrz.  

Warto zaznaczyć, iż niektórzy specjaliści podkreślają, że termin „szum w głowie” odnosić powinien się wyłącznie do szumów w uszach obustronnych, czyli tych słyszanych w prawym i lewym uchu. Bez względu jednak na to, czy mają one charakter jedno-, czy też dwustronny, zawsze utrudniają normalne funkcjonowanie i są uciążliwe dla pacjentów.

Szum w głowie – przyczyny i rodzaje 

Szumy w głowie i szumy w uszach dzieli się na: 

• szumy subiektywne,  
• szumy obiektywne. 

Szumy subiektywne to takie, których nie jest w stanie usłyszeć inna osoba. Ich przyczyną jest aktywność układu nerwowego lub zmiany w obrębie struktur ucha środkowego, np. z powodu różnego rodzaju urazów. Szumy obiektywne, które, jak się okazuje, występują znacznie rzadziej, są słyszalne dla innych osób. Przyczyną ich powstawania mogą być zarówno skurcze różnych grup mięśniowych, jak i przetoki tętniczo-żylne czy unaczynione guzy wewnątrzczaszkowe. Jak zatem widać, szum w głowie nie jest jednostką chorobową samą w sobie, ale objawem zmian patologicznych.

Przyczyny szumów w głowie – przykłady 

Bezpośrednich przyczyn szumów w głowie jest wiele. Niektóre z nich mogą mieć stosunkowo błahy powód, ale warto pamiętać, że szumy uszne często są objawem poważnych chorób. 

Szum w głowie a czynniki zewnętrzne 

Szumy w głowie mogą być efektem hałasu o znacznym natężeniu, zarówno długotrwałej ekspozycji na dźwięki, jak i ekspozycji krótkotrwałej, ale o bardzo dużym poziomie ciśnienia dźwięku. Szumy w głowie pojawiają się często także po spożyciu alkoholu lub innych używek. Warto także pamiętać, że mogą być one wywoływane lub nasilone po zażyciu niektórych leków, przy czym na ogół tylko w razie dużej ich dawki. 

Szum w głowie a ucho 

Jeśli w uchu osadzi się duży czop woskowiny lub dostanie się do niego jakieś ciało obce, np. wata z niezwykle popularnych patyczków do czyszczenia uszu, pacjent może odczuwać szum w uszach, określany przez niego często jako szum w głowie. Objaw taki może towarzyszyć też infekcjom ucha środkowego np. ostremu zapaleniu, ale też pojawić się po nurkowaniu czy skokach do wody.  

Szum w głowie a kręgosłup 

Szumy w uszach wraz z towarzyszącymi im zawrotami głowy mogą świadczyć o nieprawidłowościach ze strony kręgosłupa m.in. o dyskopatii szyjnej. Kiedy przesunięte kręgi na tym odcinku kręgosłupa uciskają sąsiadujące naczynia, w tym tętnicę kręgową, ilość krwi doprowadzanej do mózgu zmniejsza się. W konsekwencji dochodzi do jego niedotlenienia, a pacjenci skarżą się na zawroty głowy, szum, niekiedy także na nudności, a nawet wymioty. 

Szum w głowie a nerwica lękowa 

Szumy w głowie i uszach zaliczane są do jednych z pierwszych oznak zaburzeń lękowych. Jeśli zauważysz, że narasta on w sytuacjach stresowych, a dodatkowo towarzyszy mu duszność, ucisk w klatce piersiowej, przyspieszona praca serca, warto skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą. 

Szum w głowie a stwardnienie rozsiane 

Szumy uszne, opisywane przez pacjentów jako uciążliwy świst lub szum w głowie, towarzyszą także chorobom neurologicznym. Jedną z nich jest stwardnienie rozsiane, które w trakcie postępowania choroby może objawiać się również porażeniem nerwów wokół uszu i osłabieniem słuchu. 

Szum w głowie a tarczyca 

Często diagnozowanym powodem pojawienia się szumów usznych jest niedoczynność i nadczynność tarczycy. Hormony tarczycy regulują bowiem także przemianę materii komórek ucha wewnętrznego i mózgu. Ich nadprodukcja lub zbyt mała ilość przekłada się na przepływ krwi i tym samym może powodować obiektywne odczucie szumu w uszach.

Szum w głowie – tabletki, terapia, a może domowe sposoby? 

Szumy w głowie to dolegliwość, która na ogół bardzo niepokoi pacjentów. Mając na uwadze, że nigdy nie pojawiają się one bez żadnej przyczyny, zawsze warto skonsultować je jak najszybciej z lekarzem, pamiętając przy tym, że nie zawsze muszą być objawem poważnego schorzenia. W pierwszej kolejności zwróć się zatem do lekarza pierwszego kontaktu, który po przeprowadzeniu wywiadu skieruje cię na dodatkowe badania lub do specjalisty. 

Czy istnieje skuteczna tabletka na szum w głowie? Z pewnością nie sposób wskazać jednej, która pomoże rozwiązać problem. Konieczne jest znalezienie przyczyny – która, jak wynika z wyżej omówionych przykładów, może być bardzo różna – i wdrożenie odpowiedniego leczenia. 

Bibliografia: 

1. Henry J. A., Zaugg T. L., Myers P. J., Kendall C. J., Michaelides E. M., Wstępne różnicowanie szumu usznego, Medycyna po Dyplomie 2011, nr 3. 
2. Olszewski J., Kowalska S., Kuśmierczyk K., Diagnostyka i leczenie szumów usznych na podstawie własnych doświadczeń, Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 1.   
3. Raj-Koziak D., Gos E., Współczesne możliwości diagnostyki i terapii szumów usznych, 2017. 
4. Poremski T., Metoda i system diagnozowania i terapii szumów usznych, Gdańsk 2014.