Co wywołuje ból w piszczelach – przyczyny, obraz dolegliwości, sposoby leczenia

Ból piszczeli to ogólne określenie na dolegliwości podudzia przedniej powierzchni. Ból kości piszczelowej to tylko jedna z wielu możliwości powstała w wyniku np. urazu. Ból piszczeli po bieganiu i podczas chodzenia mogą wskazywać na rozległe przyczyny i choroby przeciążeniowe nóg.

Ból nóg w piszczelach może skutecznie utrudnić aktywność fizyczną miłośnikom sportu i rekreacji, ale również amatorkom wysokich obcasów czy dzieciom i dorosłym z wadami postawy dotyczącymi kończyn dolnych. Nawet kiedy ból piszczeli w spoczynku nie ustępuje, regeneracja zmęczonych i uszkodzonych tkanek jest utrudniona, a zabiegi uśmierzające nie zapewniają uczucia ulgi.

Dlaczego bolą piszczele?

Ból piszczeli podczas biegania i po treningu to najczęściej obserwowana dolegliwość wynikająca z nadmiernej lub nieumiejętnej aktywności fizycznej. Bóle kości piszczelowej i pobliskich tkanek mogą przybrać wszelaki charakter i pojawić się na różnych powierzchniach podudzia w zależności od przyczyny. Bolące piszczele bywają wynikiem zapalenia błony silnie unaczynionej otaczającej kości, czyli bólu okostnej piszczeli, zaburzonej równowagi mięśniowej pomiędzy mięśniem brzuchatym i płaszczkowatym oraz mięśniem piszczelowym przednim. Odczuwany ból w kościach piszczelowych powodują również zaburzenia pracy powięzi, czyli błony otaczającej mięśnie. Powięzi piszczeli tworzą przedziały dla mięśni, które podczas intensywnych treningów czy nieprawidłowego wzorca ruchowego, np. w przebiegu wady postawy czy butów na wysokim obcasie, zwiększają swoją objętość, a zbyt ciasne powięzi upośledzają pracę mięśni i prowadzą do przeciążenia tkanek i bólu.

Przyczyny bólu piszczeli

Bóle piszczeli wywołują różne przyczyny. Najczęściej spotykanymi dolegliwościami są przeciążenia, kontuzje, bezpośrednie urazy i narastające, kumulujące się mikrourazy. Oto one:

• ból piszczeli przyśrodkowej części goleni może wskazywać na shin splints, czyli zespół uszkodzeń tkanek miękkich wynikający z przeciążeń i powikłań potreningowych jak zapalenie okostnej czy ścięgien. Shin splints to przypadłość biegaczy długodystansowych i amatorów joggingu. Charakterystyczny ból piszczeli przy bieganiu i chodzeniu oraz po aktywności utrzymuje się kilka dni. Objawy bólu piszczeli o tym podłożu nasilają się podczas zgięcia grzbietowego stopy, zmiany nawierzchni treningowej lub ukształtowania terenu,
• ból piszczeli przednio-bocznej powierzchni, czyli zespół przedziału powięziowego; powstaje na skutek wzrostu masy mięśni i ciśnienia, wzmożonego ucisku torebek oraz ciasnoty zespołu powięziowo-mięśniowego, czego efektem jest ból piszczeli przy chodzeniu i bieganiu. Ból kości piszczelowej w spoczynku, dzięki ograniczeniu aktywności fizycznej, słabnie. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do osłabienia siły mięśni nóg, uczucia pieczenia, zasinienia, zaczerwienienia i zaburzenia czucia kończyny,
• ból dolnej części podudzia powstaje najczęściej na skutek zmęczeniowego złamania kości piszczelowej. Cechami typowymi są silne punktowe bóle kości piszczelowej w nocy, w spoczynku i w trakcie aktywności, wyczuwalne zgrubienie, ból piszczeli przy dotyku. Dolegliwość jest efektem długotrwałych silnych mikrouszkodzeń kości wywołanych przemęczeniem mięśni, których kondycja niewystarczająco amortyzuje drgania zewnętrzne, przenosząc destrukcyjne siły na tkankę kostną,
• ból kości piszczelowej pod kolanem to najczęściej wynik urazów mechanicznych kolana oraz wszelkich zmian zwyrodnieniowych struktur stawu kolanowego.

Inne przyczyny bolących piszczeli

Czynnikami ryzyka powstania dolegliwości bólowych piszczeli są również:

• upadki i stłuczenia, czyli ból kości piszczelowej po uderzeniu,
• błędy treningowe, czyli ból piszczeli po bieganiu, odczuwany w trakcie spoczynku, w wyniku braku rozgrzewki i przerw na odpoczynek, nieprawidłową technikę ćwiczeń, przeciążenia podudzi, niewyleczone kontuzje,
• wady postawy i układu ruchu, np. przykurcze mięśni nóg, nieprawidłowe ustawienie miednicy, przeprosty kolan, ograniczenia ruchomości stawów skokowych,
• obuwie wymuszające nienaturalne ustawienie stopy, np. obcasy i twarde płaskie podeszwy.

Leczenie bólu piszczeli

Postępowanie usprawniające skupia się wokół:

• farmakoterapii przeciwbólowej i przeciwzapalnej często w postaci miejscowych maści,
• fizykoterapii regenerującej tkanki miękkie i kości, np. laseroterapii, elektroterapii, okładów, masaży wodnych i klasycznych,
• kinesiotapingu,
• modyfikacji aktywności sportowej, poprawy metodyki ćwiczeń, regularnych odpoczynków, rzetelnych rozgrzewek stretchingowych,
• korekcji wad postawy,
• odpowiedniego obuwia, wkładek ortopedycznych korygujących ustawienie stóp amortyzujące przeciążenia.