Czym jest adenomioza? Poznaj przyczyny jej powstawania, objawy i sposoby leczenia

Adenomioza to jednostka medyczna znana od ponad 100 lat, jednakże jej przyczyny nie do końca są jasne. Jest to podtyp endometriozy, w którym ogniska błony śluzowej macicy umiejscawiają się głęboko w obrębie błony mięśniowej macicy. Choroba może przebiegać bezobjawowo lub powodować krwawienia z dróg rodnych.

Endometrioza to tak zwana wędrująca śluzówka macicy. Nazwa pochodzi od endometrium, czyli określenia nabłonka obecnego w obrębie jamy macicy. W tej chorobie komórki błony śluzowej macicy „odszczepiają się” ze swojego położenia, przemieszczają się i ulegają „wszczepieniu” w inne struktury narządów układu płciowego lub jamy brzusznej. Specyficzną odmianą endometriozy jest adenomioza. W przypadku adenomiozy macicy komórki endometrium zlokalizowane są głęboko w warstwie mięśniowej trzonu macicy.

Jakie są przyczyny adenomiozy trzonu macicy?

Chociaż choroba znana jest od ponad 100 lat, jej etiologii nie udało się ostatecznie ustalić. Wiadomo jednak na pewno, że jest wieloczynnikowa. Adenomioza najczęściej dotyczy kobiet między 40 a 50 rokiem życia, bardzo rzadko początek dolegliwości pojawia się po okresie menopauzy lub przed menarche. Różny może być przebieg schorzenia, czasami przez wiele lat nie daje ono żadnych dolegliwości, jednak najczęściej pojawiają się krwawienia z narządów rodnych w okresach między krwawieniami miesięcznymi. Takie dolegliwości oraz bóle podbrzusza, bardzo bolesne miesiączki, powinny być czynnikiem skłaniającym kobietę do konsultacji ginekologicznej. Teorii powstawania adenomiozy jest wiele. Przede wszystkim zakłada się, że jej etiologia jest wieloczynnikowa. Za podstawowy czynnik uznawany jest jednak uraz z następowo rozwijającym się stanem zapalnym. W warunkach anatomicznych istnieją czynniki mechaniczne i immunologiczne, które są odpowiedzialne za utrzymanie bariery między myometrium a endometrium. Jeżeli funkcjonują one prawidłowo, nie zachodzi nadmierne wrastanie gruczołów błony śluzowej w obręb mięśniówki macicy. Jednakże jeżeli bariera ta zostanie naruszona przez uraz, którym zwykle jest łyżeczkowanie macicy albo poród poprzez cięcie cesarskie, droga dla komórek nabłonka jest otwarta. Czasami do uszkodzenia bariery dochodzi również w trakcie porodu naturalnego. Drugą teorią tłumaczącą powstanie adenomiozy jest metaplazja komórkowa. Wskazuje ona na to, iż niezróżnicowane komórki przewodów Wolffa i Müllera ulegają przemianom i dają początek adenomiozie. Ponadto w patogenezie podkreśla się rolę czynników hormonalnych (estrogeny, prolaktyna, FSH, LH).

Adenomioza – objawy jakie może dawać choroba

Przebieg adenomiozy jest różny. W wielu przypadkach przebiega ona bezobjawowo. Najczęstszymi dolegliwościami podawanymi przez pacjentki są nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych, występujące między krwawieniami miesięcznymi. Poza tym pojawiają się dolegliwości bólowe podbrzusza, które nasilają się przed planowanym krwawieniem miesięcznym (często mylone z nasilonym zespołem napięcia przedmiesiączkowego). Zdarza się, że bóle podbrzusza utrzymują się przez cały cykl menstruacyjny. Charakterystyczne są również bardzo obfite krwawienia miesięczne lub wydłużenie krwawienia miesięcznego nawet do 14 dni. W związku z tym czasem u pacjentek obserwowana jest niedokrwistość, której towarzyszy osłabienie, zmęczenie, bladość powłok skórnych.

Powikłania adenomiozy

Zazwyczaj zainteresowanie w aspekcie powikłań dotyczy dwóch kwestii. Adenomioza a ciąża – czy choroba ją uniemożliwia? Adenomioza najczęściej stwierdzana jest u kobiet, które rodziły, a nawet badania wskazują, że jej częstość zwiększa się wraz z liczbą porodów. Rzadko choroba diagnozowana jest u młodych kobiet, które planują ciążę. Jednakże adenomioza nie świadczy o niepłodności, ale należy podkreślić, że zajście w ciążę może być utrudnione, a jej przebieg znacznie zaburzony. Objawy adenomiozy zmniejszają się z wiekiem, czasami zdarza się, że ustępują całkowicie.

Adenomioza leczenie i jego techniki

W przypadku adenomiozy przede wszystkim ważne jest pozostawanie pod stałą opieką ginekologiczną. Nie powinno się zwlekać z wizytą u lekarza w przypadku wystąpienia charakterystycznych objawów. Często leczenie schorzenia sprowadza się jedynie do łagodzenia dolegliwości, a nie przeciwdziałania samej przyczynie. Jeżeli ogniska adenomiozy są duże, może być wskazany zabieg operacyjny w postaci ablacji, chirurgicznego usunięcia zmiany drogą laparotomii. W przypadku rozległych zmian, zwłaszcza u starszych pacjentek, najkorzystniejsze może być usunięcie macicy. Ponadto stosowane są preparaty farmakologiczne, podobne do tych zalecanych w endometriozie, które hamują ogniska rozrostu choroby. Nie stwierdzono, aby leczenie naturalne miało jakikolwiek racjonalny, poparty badaniami wpływ na adenomiozę.