się ten artykuł?
Dla zdecydowanej większości ludzi stosunek seksualny kojarzy się z przyjemnością i zaspokojeniem swoich potrzeb. Niestety, niektóre zaburzenia takie jak dyspareunia i pochwica, sprawiają, że współżycie staje się bolesne, a czasami nawet niemożliwe. Jak sobie poradzić z dyspareunią?
Jakie są objawy dyspareunii?
Występowanie bólu w trakcie stosunku nazywane dyspareunią to zjawisko dotyczące 10-15% kobiet. Niestety, zaburzenia tego typu przez wiele lat były bagatelizowane, a nawet wyśmiewane. Dopiero od niedawna lekarze i fizjoterapeuci uroginekologiczni poświęcają więcej czasu na analizę dolegliwości bólowych.
Dyspareunia jest definiowana jako ostre odczucie bólu i dyskomfortu, pojawiające się w momencie podjęcia aktywności seksualnej lub w trakcie podobnych czynności (wizyta u ginekologa, wkładanie tamponu). Podstawą schorzenia jest więc ból, a dodatkowo może pojawiać się pieczenie. Dyspareunia czasami powoduje objawy także w trakcie siedzenia lub jazdy na rowerze, jednak dotyczy to niewielkiej liczby pacjentek.
Dyspareunia u mężczyzn najczęściej dotyczy żołędzi członka. Najczęstsze przyczyny organiczne to: stany zapalne, uczulenia, zmiany pourazowe, zaburzenia seksualne u partnerki, np. suchość w pochwie, pochwica. W przypadku bólu po wytrysku nasienia najczęściej przyczynami są zaburzenia urologiczne i neurologiczne. Wśród przyczyn psychogennych dominują: lęki, zaburzone relacje partnerskie, obawa przed ciążą, poczucie winy, niechęć partnerki do wytrysku w pochwie. Leczenie dyspareunii u mężczyzn obejmuje farmakoterapię, psychoterapię i metody treningowe.
Rodzaje dyspareunii
Można wyróżnić cztery główne rodzaje schorzenia:
- dyspareunia organiczna – związana z problemami w budowie narządów, z wadami anatomicznymi, chorobami,
- dyspareunia nieorganiczna – opiera się na czynnikach psychicznych takich jak gwałt, lęk przed stosunkiem, molestowanie seksualne,
- dyspareunia uogólniona – występuje w trakcie każdego stosunku seksualnego,
- dyspareunia wybiórcza – pojawia się podczas współżycia z konkretnym partnerem.
Dyspareunia może być dysfunkcją pierwotną (występuje praktycznie od zawsze u danej osoby) lub wtórną (pojawia się po konkretnym zdarzeniu takim jak poród, gwałt lub ma – wspomniany wyżej – charakter wybiórczy).
Dyspareunia może mieć charakter ciągły i pojawiać się przy każdym stosunku lub sporadyczny i występować przy niektórych pozycjach, w niektórych fazach cyklu płciowego (przeważnie w okresie owulacji, a szczególnie u kobiet z objawami zespołu napięcia przedmiesiączkowego). Dyspareunia może się pojawiać u tej samej pacjentki ze zmiennym nasileniem w zależności od partnerów płciowych.
Dyspareunia a pochwica
Dyspareunia i pochwica to dwa różne zaburzenia, które mają podobną cechę wspólną – w obu pojawia się ból w trakcie współżycia. W przypadku dyspareunii stosunek seksualny zwykle jest możliwy, natomiast u kobiet cierpiących na pochwicę mięśnie zaciskają się na tyle mocno, że nie ma możliwości rozszerzenia pochwy. Czasami trudno jest zdiagnozować, na którą z tych dwóch dolegliwości cierpi pacjentka, ale oba zaburzenia leczy się w podobny sposób.
Leczenie dyspareunii
Proces leczenia dyspareunii to zwykle wielomiesięczna praca, opierająca się na połączeniu następujących metod leczenia:
- fizjoterapia uroginekologiczna,
- spotkania z psychoterapeutą lub seksuologiem,
- spotkania z psychiatrą, czasami zażywanie leków uspokajających lub przeciwbólowych.
Podstawą leczenia jest ta metoda, która pozwoli zwalczyć przyczyny zaburzenia. Przykładowo u kobiety, która odczuwa ból i pieczenie, ale nie pojawiły się u niej czynniki psychogenne (gwałt, molestowanie seksualne), najlepszym rozwiązaniem są wizyty u fizjoterapeutki uroginekologicznej.
Celem terapii jest możliwość wprowadzenia dilatatora o wielkości zbliżonej do penisa do pochwy, ale bez wywoływania dolegliwości bólowych. Zwykle wymaga to wielu miesięcy pracy, a także ćwiczeń, również w domu. W sytuacji, gdy dyspareunia jest związana z czynnikami psychogennymi, polecana jest wizyta u psychoterapeuty, na przykład poznawczo-behawioralnego.
Niestety, niska świadomość społeczna sprawia, że wiele kobiet nie przyznaje się do bólu w trakcie stosunków, tylko unika seksu. Konsekwencją jest czasami niemożność znalezienia partnera, który zgodzi się na codzienne funkcjonowanie bez współżycia, a także coraz mniejsza radość z życia. Dyspareunii nie należy też leczyć u przypadkowych ginekologów, ponieważ niedelikatne badanie może doprowadzić do pogorszenia się symptomów.
Bibliografia:
- Gniatkowska-Rutkowska J. K., Satkiewicz P. G., Terapia poznawczo-behawioralna seksualnych dysfunkcji bólowych u kobiet, Journal of Sexual and Mental Health 2022, 20.
- Jarzabek-Bielecka G., Dysfunkcja seksualna niespowodowana zaburzeniami organicznymi ani chorobą somatyczną, Dyspareunia w okresie przekwitania, Przegląd Menopauzalny 2012, 11.
- Jarząbek G., Radomski D., Pawlaczyk M., Friebe. Z, Dyspareunia u kobiet z endometriozą–aspekty ginekologiczne i seksuologiczne, Ginekologia Praktyczna 2005, 6: 20-22.
Polecamy
„Chroniczny ból w endometriozie odbiera nie tylko radość życia, ale w ogóle poczucie, że życie ma sens”
Co to jest kauteryzacja i kiedy się ją wykonuje?
Zmiany w pochwie a menopauza – jakich problemów możesz się spodziewać?
