Powiększona tarczyca jest skutkiem nieprawidłowej pracy tego gruczołu. Zwykle wykrywa się ją podczas badania ultrasonograficznego, niekiedy uwidacznia się też jako wypukłość na szyi. Każdy przypadek wymaga konsultacji lekarskiej i rozszerzenia diagnostyki o testy laboratoryjne krwi lub biopsję.
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Tarczyca jest gruczołem wydzielającym hormony – tyroksynę i trójjodotyroninę, które odpowiadają za metabolizm, czynność gruczołów płciowych oraz rozwój fizyczny i psychiczny. Znajduje się w przednio-dolnej części szyi. Powiększona tarczyca jest często spotykanym objawem klinicznym, wskazującym na możliwe zaburzenia związane z funkcjonowaniem tego narządu. Przypadłość tę znacznie częściej diagnozuje się u kobiet niż u mężczyzn.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Co oznacza powiększona tarczyca?
Powiększoną tarczycę, określaną fachowo jako wole, obserwuje się, gdy wzrasta objętość tego gruczołu i przekracza ściśle określoną górną granicę normy dla płci: u kobiet 20 ml (niektóre źródła podają 18 ml), a u mężczyzn 25 ml. Obliczenie tych parametrów jest możliwe podczas badania ultrasonograficznego.
Do przyczyn powiększenia się tarczycy należą:
- predyspozycje genetyczne,
- niedobór jodu (najczęstsza przyczyna powiększenia tarczycy u dzieci),
- nadmierna produkcja hormonów (TSH) przez przysadkę mózgową,
- choroba Hashimoto (przewlekłe zapalenie tarczycy),
- choroba Gravesa-Basedowa (związana z nadczynnością tarczycy),
- guzy tarczycy.
W większości przypadków zmiana wielkości tarczycy jest łagodna, bezobjawowa i niezwiązana z zaburzeniami wydzielania hormonów. Jednak każda wymaga konsultacji lekarskiej i przeprowadzenia badań diagnostycznych (badań obrazowych, testów laboratoryjnych krwi oraz biopsji) w celu wykluczenia guzków związanych z nowotworem. W warunkach prawidłowych tarczyca powiększa się w trakcie ciąży. Jej objętość zmienia się także w zależności od dnia cyklu menstruacyjnego.
Ze względu na czynność wyróżnia się wole:
- obojętne (bez zmian w gospodarce hormonalnej),
- nadczynne (wzmożone wydzielanie hormonów tarczycy),
- niedoczynne (niedobór hormonów).
Dzieli się je także, biorąc pod uwagę budowę:
- wole miąższowe (wzrost miąższu tarczycy),
- wole guzkowe (w gruczole obecne są guzki),
- wole miąższowo-guzkowe (wzrasta miąższ, w którym wyczuwa się guzki).
Objawy powiększonej tarczycy
Powiększona tarczyca w większości przypadków nie daje żadnych objawów, a wole wykrywane jest przypadkowo, podczas badania ultrasonograficznego. Zmiany rozwijają się zwykle powoli i pozostają niezauważone przez kilka lat, zwłaszcza, gdy nie są związane z zaburzeniami gospodarki hormonalnej.
Wraz z rozrostem tkanki mogą pojawić się następujące objawy powiększonej tarczycy:
- widoczne powiększenie obwodu i asymetria szyi,
- dyskomfort w obrębie gardła i szyi,
- dolegliwości bólowe zlokalizowane w okolicy szyi,
- trudności z przełykaniem,
- chrypka (w przypadku ucisku tarczycy na nerw krtaniowy wsteczny),
- duszność (związana z uciskiem gruczołu na drogi oddechowe),
- powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.
Jeżeli wzrost objętości tarczycy jest związany z nieprawidłowościami w wytwarzaniu hormonów, mogą pojawić się typowe objawy nadczynności tarczycy: nerwowość, rozdrażnienie, wzmożona potliwość, spadek masy ciała, uczucie kołatania serca, nietolerancja ciepła.
Powiększona tarczyca w chorobie Hashimoto objawia się jako niedoczynność tarczycy. Pacjent zauważa u siebie nieuzasadnione tycie, spadek energii, przewlekłe zmęczenie, stany depresyjne, zaburzenia cyklu miesiączkowego, problemy z koncentracją, wypadanie włosów.
Zobacz także
Na czym polega leczenie powiększonej tarczycy?
W przypadku stwierdzenia u siebie powyższych objawów lub wyraźnego i widocznego zwiększenia się obwodu szyi należy udać się do lekarza w celu przeprowadzenia szczegółowej diagnostyki. Opiera się ona na wykonaniu testów laboratoryjnych krwi (określenie poziomu hormonów tarczycy i TSH), badaniu ultrasonograficznym szyi (ocena gruczołu i węzłów chłonnych), a także biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC) i ocenie pobranego materiału pod mikroskopem.
Leczenie powiększonej tarczycy zależy od przyczyn i objawów, które wywołuje. Najczęściej niewielkie zmiany, które nie mają cech nowotworowych, pozostawia się do obserwacji. Jeżeli powodem zwiększenia objętości gruczołu jest niedobór jodu, terapia polega na uzupełnianiu niedoborów tego pierwiastka. W przypadku stwierdzenia dolegliwości związanych z nadczynnością tarczycy, należy zastosować jod promieniotwórczy lub leki przeciwtarczycowe. Ich działanie opiera się na hamowaniu syntezy i wydzielania hormonu – tyroksyny.
Leczenie operacyjne powiększonej tarczycy jest wskazane w przypadku:
- wystąpienia dużego wola, które znacznie utrudnia oddychanie oraz połykanie pokarmów,
- wola umiejscowionego za mostkiem lub w śródpiersiu,
- guzkowego wola nadczynnego,
- nawrotów objawów mimo leczenia zachowawczego,
- stwierdzenia raka tarczycy.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Są wyrafinowanymi myśliwymi, którzy w wymyślny sposób uśmiercają swoje ofiary. Czy grzyby mogą uratować świat?
Uważano, że ich przyczyną może być smutek, post, a nawet ciąża. Jak kiedyś leczono galopujące suchoty, czyli gruźlicę
„Neurolog uznał, że nie mam zespołu Tourette’a, bo nie mam tiku przeklinania, który dotyczy 10 proc. chorych” – mówi Piotr, który z zaburzeniem tym żyje od 25 lat
