Usunięcie tarczycy – kiedy jest konieczne i jakie są tego skutki?
się ten artykuł?
Usunięcie tarczycy to operacja chirurgiczna polegająca na resekcji części lub całości narządu tarczowego. Wycięcie tarczycy jest stosunkowo bezpieczną procedurą obciążoną niewielkim ryzykiem powikłań. U kogo wskazany jest taki zabieg i jakie są jego konsekwencje? Ile trwa rekonwalescencja? Jak wygląda życie bez tarczycy?
Jaką rolę odgrywa tarczyca?
Tarczyca to gruczoł dokrewny, który składa się z dwóch płatów kształtem przypominających skrzydła motyla. Narząd znajduje się w przednio-dolnej części szyi. Jego zadaniem jest wytwarzanie hormonów: trójjodotyroniny T3 i tyroksyny T4, które regulują procesy metaboliczne, stymulują wzrost organizmu poprzez mineralizację kości oraz odpowiadają za prawidłowy rozwój układu nerwowego. Ponadto gruczoł tarczowy produkuje w komórkach okołopęcherzykowych kalcytoninę – hormon polipeptydowy regulujący gospodarkę wapniowo-fosforanową.
Wskazania do usunięcia tarczycy
Choć tarczyca spełnia wiele ważnych funkcji, niekiedy konieczne jest jej usunięcie. Operację wykonuje się w sytuacjach, gdy wszystkie inne metody leczenia są nieskuteczne. W zależności od przyczyny przeprowadza się częściowe (strumektomia) lub całkowite (tyreoidektomia) usunięcie narządu. Wskazaniem do resekcji tarczycy są:
- rak tarczycy,
- guzki tarczycy,
- wole guzowate, miąższowe, zamostkowe,
- wole nawrotowe,
- zmiany ogniskowe tarczycy,
- choroby zapalne tarczycy,
- ucisk na tchawicę i trudności w oddychaniu,
- choroba Gravesa-Basedova – gdy występują guzki tarczycy o wysokim stopniu złośliwości, znaczne wole tarczycowe lub gdy pacjent cierpi na zaawansowaną orbitopatię.
Jak przebiega operacja usunięcia tarczycy?
Operacja usunięcia tarczycy wykonywana jest u osób kwalifikujących się do zabiegu na podstawie aktualnych wyników badań i stanu pacjenta. Lekarz dobiera optymalną metodę resekcji gruczołu, wyjaśnia choremu, jak będzie przebiegała operacja i jakie są jej możliwe powikłania. Przed operacją pacjent musi wykonać podstawowe badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, badania układu krzepnięcia, elektrolitów i stężenia glukozy we krwi. Specjalista decyduje, czy w dniu operacji chory może przyjąć zażywane na stałe leki. W dniu zabiegu należy zgłosić się do szpitala czczo.
Operację tarczycy wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Dostęp do gruczołu otrzymuje się poprzez niewielkie nacięcie skóry o długości ok. 5-6 cm oraz nacięcie znajdującej się głębiej tkanki podskórnej i mięśni. Chirurg usuwa tą drogą część lub całość gruczołu. Zabieg chirurgiczny może trwać do kilku godzin. Na koniec ranę zszywa się, wykorzystując szwy śródskórne, które zmniejszają widoczność powstającej po operacji blizny w kształcie łuku. Pobyt w szpitalu po zabiegu usunięcia tarczycy trwa zwykle 3-4 dni, a sama rekonwalescencja około 2 tygodnie.
Pozytywne i negatywne skutki resekcji tarczycy
Usunięcie tarczycy to często jedyna metoda, która może zostać zastosowana w celu leczenia schorzeń tego gruczołu. Resekcja gruczołu tarczowego pozwala na usunięcie guzów nowotworowych i zminimalizowanie ryzyka pojawienia się przerzutów. Dzięki wycięciu części bądź całości narządu zmniejsza się ucisk powstały w wyniku jego rozrostu, co z kolei prowadzi do ustąpienia trudności w przełykaniu i oddychaniu.
Brak tarczycy wiąże się z utratą funkcji dokrewnej, jaką gruczoł pełnił w organizmie. Oznacza to konieczność suplementacji hormonów tarczycy przez całe życie. Pacjent musi przyjmować leki stosowane przy niedoczynności tarczycy oraz regularnie chodzić na wizyty kontrolne do endokrynologa, aby badać poziom hormonów i modyfikować leczenie w razie nieprawidłowych wyników badań.
Operacja usunięcia tarczycy niesie ze sobą niewielkie ryzyko powikłań, wynoszące 1-2%. Podczas operacji oraz we wczesnym okresie pooperacyjnym może wystąpić krwawienie. Typowym objawem pooperacyjnym jest ból w okolicy rany oraz chrypka, która ustępuje w ciągu kilku dni. Uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego to drugi najczęstszy niepożądany skutek operacji, skutkujący odczuwaniem duszności. U niektórych pacjentów może wystąpić przejściowa lub utrwalona niedoczynności przytarczyc, prowadząca do tężyczki.
Dieta po usunięciu tarczycy
Osoby po resekcji tarczycy powinny zadbać o zdrową i urozmaiconą dietę, która pozwoli im szybko wrócić do zdrowia. Tuż po operacji wskazana jest dieta płynna, którą stosuje się przez kilka dni. Potem stopniowo wprowadza się pokarmy stałe w formie musów czy zup kremów, a następnie rozszerza żywienie o pieczywo, warzywa, mięso i pozostałe produkty spożywcze.
Aby nie przytyć po tyreoidektomii i utrzymać prawidłową wagę przy zwolnionym metabolizmie, należy wprowadzić jadłospis bogaty w pełnoziarniste produkty zbożowe, chude mięso, ryby morskie oraz warzywa i owoce. Dieta powinna być bogata w błonnik pokarmowy oraz wszystkie niezbędne witaminy i minerały, a w szczególności żelazo, selen i cynk. W okresie rekonwalescencji nie należy spożywać alkoholu.
Bibliografia:
- Gietka-Czernel M., Jastrzębska H., Dudek A., Szczepkowski M., Zgliczyński W., Strumektomia jako zabieg ratujący życie w ciężkiej nadczynności tarczycy. Opis przypadku, Endokrynologia Polska 2007, 58, 1.
- Paluszkiewicz R., Krawczyk M., Frączek M., Suchowera D., Niemczyk M., Hevelke P., Wczesne powikłania leczenia chirurgicznego wola tarczycy, Chirurgia Polska 2002, 4, 1, 27-31.
- Vakapalli S., Thyroidectomy, Journal of Universal Surgery, 2021, 9, 2: 5.