Liszaj twardzinowy – przyczyny, objawy oraz metody leczenia

Liszaj twardzinowy, dawniej określany jako liszaj twardzinowy i zanikowy, jest chorobą dermatologiczną, która objawia się porcelanowobiałymi grudkowatymi zmianami na skórze i błonach śluzowych. Liszaj twardzinowy wymaga leczenia farmakologicznego, leczenie domowe jest bowiem niewystarczające.

Liszaj twardzinowy błon śluzowych narządów płciowych powoduje zmiany zanikowe, co w konsekwencji u kobiet może doprowadzić do marskości sromu, a u mężczyzn do zapalenia stulejki lub zapalenia żołędzi. Diagnoza tej choroby opiera się na badaniu histopatologicznym wycinka z miejsca objętego wykwitem skórnym. Terapia liszaja twardzinowego w większości przypadków ogranicza się do leczenia miejscowego. Niestety nie istnieją działania profilaktyczne, które pozwoliłyby zniwelować ryzyko jego wystąpienia.

Liszaj twardzinowy u mężczyzn i kobiet – objawy i przyczyny choroby

Liszaj twardzinowy jest chorobą skóry i błon śluzowych, której przyczyny nie są do końca poznane. Badania potwierdzają jej autoimmunologiczne podłoże, mimo to nie można określić bezpośrednich przyczyn liszaja twardzinowego. Z badań wynika, że w odniesieniu do kobiet, szczególnie w starszym wieku, liszaj w obrębie narządów płciowych, np. sromu, w pewnych przypadkach wiąże się z obecnością genitalnych wirusów onkogennych. Objawy liszaja twardzinowego to porcelanowobiałe zmiany grudkowe, które ulegają zlaniu, przez co tworzą większe, lekko stwardniałe, o nieco chropowatej powierzchni ogniska. Zmiany skórne są często bardzo liczne, niekiedy rozległe. Mogą występować na skórze, np. karku bądź pleców, jak również na błonach śluzowych (najczęściej narządów płciowych), gdzie często dominują zmiany zanikowe. Występują też przypadki liszaja twardzinowego odbytu. W miejscach narażonych na otarcia i urazy mogą tworzyć się pęcherze, nierzadko z objawami krwotocznymi. Liszaj twardzinowy jest chorobą przewlekłą, wieloletnią. Rozpoznanie wymaga diagnostyki różnicowej, gdyż może być mylony z twardziną ograniczoną, która różni się jedynie obecnością obwódki zapalnej. Istnieje też możliwość występowania tych dwóch schorzeń jednocześnie, nawet w tym samym ognisku choroby. Nieleczony liszaj twardzinowy i zanikowy sromu może prowadzić do marskości sromu, a w przypadku mężczyzn do zapalenia stulejki lub zapalenia żołędzi.

Leczenie liszaja twardzinowego – farmakoterapia i leczenie domowe

Leczenie liszaja zależy od stopnia zaawansowania choroby. W większości przypadków w terapii liszaja twardzinowego wykorzystywane jest leczenie miejscowe, które zakłada stosowanie maści z dodatkiem kortykosteroidów, środków przeciwgrzybiczych i przeciwbakteryjnych. Leczenie tego typu daje najkorzystniejsze wyniki w leczeniu zmian w obrębie narządów płciowych kobiet i mężczyzn. W poważniejszych przypadkach wykorzystywane są również maści z takrolimusem oraz pimekrolimusem. Poza tym zaleca się doustne stosowanie wysokich dawek witaminy E, a w przypadku zmian bardzo rozległych również doustne stosowanie glikokortykosteroidów. W przypadku zmian zlokalizowanych na skórze tułowia czy kończyn wykorzystywana jest także fotochemioterapia, a mianowicie metoda PUVA, czyli leczenia światłem, podczas której używa się promieniowania ultrafioletowego A. Nieodzowne w tym wypadku jest podawanie środków chemicznych mających za zadanie uwrażliwić skórę na działanie tego promieniowania. W przypadku zmian pęcherzowych na narządach płciowych konieczne jest leczenie chirurgiczne. Jest to szczególnie ważne w leczeniu liszaja twardzinowego u mężczyzn, gdy ma miejsce nasilone występowanie zmian na napletku, co może prowadzić do konieczności obrzezania. Leczenie domowe liszaja twardzinowego ogranicza się do zapewnienia działania osłaniającego i powlekającego skórze objętej wykwitami. W przypadku wystąpienia świądu i pieczenia pomocne mogą okazać się okłady i płukanki z naparów ziołowych bądź maści z ekstraktami ziołowymi. W aptekach dostępne są maści z nagietkiem, tradycyjnie stosowane w celu łagodzenia zmian skórnych i przyspieszenia gojenia się ran. W celu nawilżenia skóry pomocne mogą być okłady zawierające siemię lniane, które tworzą śluzową powłokę na skórze, zatrzymując tym samym wilgoć. Warto także zwrócić uwagę na dietę, która powinna być bogata w warzywa i owoce, a tym samym zapewniać organizmowi wszystkie niezbędne minerały i witaminy. Osoby ze zdiagnozowanym liszajem twardzinowym powinny zgłaszać się na wizyty kontrolne do dermatologa co trzy do sześciu miesięcy, ponieważ zmiany zlokalizowane na błonach śluzowych narządów płciowych stanowią czynnik ryzyka wystąpienia nowotworów.