Nagłośnia – rak i zapalenie nagłośni. Czym różni się choroba krtani od zapalenia nagłośni?

Nagłośnia to niewielka chrząstka o kształcie owalnego listka, która w odpowiednich momentach zamyka wejście do krtani, by pokarm nie trafiał do tego narządu i dalej do dróg oddechowych. Co warto jeszcze wiedzieć o nagłośni? Jakie choroby mogą ją dotknąć, jakie są ich przyczyny i jak wygląda leczenie? Odpowiadamy.

Co to jest nagłośnia?

Nagłośnia to niewielka chrząstka krtani, którą pokrywa warstwa błony śluzowej. Otoczona jest przez więzadła i mięśnie. Jej najważniejszym zadaniem jest zamykanie wejścia do krtani podczas połykania pokarmów. Wówczas odchyla się ona do tyłu, co jest możliwe na skutek nacisku nasady języka. U niemowląt nie jest ona dobrze rozwinięta, w wyniku czego do żołądka razem z pokarmem trafia powietrze.

Ważne jest to, że ta część krtani jest stosunkowa niepodatna na różne schorzenia, w przeciwieństwie do innych elementów tego narządu. Niekiedy ulega ona obrzękom, ale nie powoduje przy tym duszności krtaniowej. Rzadko, ale zdarza się również, że dochodzi do zapalenia nagłośni.

Warto powiedzieć kilka słów o budowie krtani. Jest to narząd o rozmiarze około 4–6 cm.  Gdzie się on znajduje? Zlokalizowany jest w środkowej części szyi. W górnej części połączony jest z gardłem, natomiast w dolnej – z tchawicą. Krtań składa się z dziewięciu chrząstek, które połączone są stawami, mięśniami i więzadłami. Oprócz wspomnianej chrząstki krtani złożona jest ona także z 8 innych: różkowatych, nalewkowatych, klinowatych, pierścieniowatej i tarczowatej.

Zapalenie nagłośni

Zapalenie nagłośni to odmiana ostrego zapalenia krtani. Zazwyczaj wymaga ona hospitalizacji i czasem stanowi zagrożenie dla życia. W skrajnych przypadkach opuchnięta nagłośnia może zablokować wlot do krtani i tym samym uniemożliwić czynność oddychania, co kończy się niekiedy śmiercią. Warto zaznaczyć, ze chorują na nią przede wszystkim dzieci, choć zdarza się ona również u dorosłych.

Przyczyny zapalenia nagłośni

Przyczyną zapalenia nagłośni są bakterie haemophilus influenzae, a czasem też pneumokoki lub paciorkowce. Wówczas dochodzi do stanu zapalnego, a następnie obrzęku.

Objawy zapalenia nagłośni

W większości przypadków symptomy zapalenia nagłośni pojawiają się w nocy. Często przypominają one zwykłe zapalenie gardła lub przeziębienie. Należą do nich:

• szybki wzrost temperatury, a następnie gorączka (sięgająca 40 stopni Celsjusza),
• problemy z oddychaniem, które wymuszają przyjęcie pozycji siedzącej, pochylonej do przodu (wówczas duszności mniej dokuczają),
• chrypka i utrata głosu (lub ściszony głos),
• nadmierne ślinienie się (w wyniku braku możliwości przełknięcia wydzieliny),
• ból przy każdym ruchu,
• senność,
• świst przy wdechu,
• otwarta buzia,
• wzmożona praca mięśni oddechowych klatki piersiowej.

Jeśli zaobserwujesz takie objawy, jak najszybciej zadzwoń po pogotowie ratunkowe i wyprowadź osobę chorą na powietrze – to pomoże zapobiec zamknięciu dróg oddechowych, a przy okazji zmniejszy również i obrzęk. Później stan pacjenta się pogarsza. Pojawia się jeszcze większy problemy z oddychaniem, co z kolei powoduje niski poziom tlenu we krwi. Może wówczas dojść do wystąpienia sinicy oraz senności, a później nawet – do zawrotów głowy i utraty przytomności.

Jeśli chodzi o nagłośniowe zapalenie krtani u dziecka, objawy z reguły są bardzo podobne. Wyraźne jest u niego spłycenie i przyspieszenie oddechu, widoczne są również niepokój oraz nadmierne pobudzenie ruchowe. Należy zaznaczyć, że choroba może się rozwinąć w ciągu zaledwie kilku godzin.

Rozpoznanie zapalenia nagłośni

Aby zdiagnozować tę chorobę, lekarz korzysta z laryngoskopii pośredniej i często posługuje się lusterkiem, aby dokładnie obejrzeć krtań. Zdarza się również, że wykonuje się pacjentowi zdjęcie rentgenowskie z boku szyi.

Leczenie zapalenia nagłośni

Na początku należy udrożnić drogi oddechowe pacjenta. Następnie powinien pozostać w szpitalu, na obserwacji. Jeśli duszności nie są zbytnio nasilone, można podać mu antybiotyki dożylne, a następnie kontrolować jego stan. Przy dużym nasileniu niewydolności oddechowej trzeba udrożnić drogi oddechowe przy pomocy intubacji dotchawiczej bądź konikotomii lub tracheotomii. Warto zadbać na tym etapie o to, aby stan pacjenta się nie pogorszył, aby nie musieć ratować jego życia przy pomocy wspomnianej tracheotomii – ten zabieg należy potraktować jako ostateczność. Ważne, aby w leczeniu brał udział doświadczony zespół lekarski, wraz z laryngologiem i anestezjologiem.

Warto dodać, że można zapobiec zapaleniu nagłośni poprzez szczepienie przeciwko Hib. W dużym stopniu zmniejsza ono ryzyko zakażenia. W większości przypadków chorobę wywołuje bakteria Haemophilus influenzae i to właśnie przeciwko niej to szczepienie jest skierowane. Obecnie jest ono obowiązkowe.

Rak gardła i krtani okolicy nagłośniowej

Nagłośnię może objąć również rak gardła i krtani. Nowotwór okolicy nagłośniowej to odmiana, która obejmuje około 30% chorych zmagających się z tą odmianą nowotworu – można jeszcze wyróżnić raka głośni i okolicy podgłośniowej. Omawiany rodzaj zazwyczaj ma gorsze rokowania oraz częste przerzuty do węzłów chłonnych szyi. Charakteryzuje się również skrytym i nietypowym przebiegiem, jak również dynamicznym wzrostem miejscowym.

Przyczyny raka krtani (nagłośni)

Jeśli chodzi o bezpośrednie przyczyny raka krtani, to w przypadku wszystkich jego rodzajów dochodzi do niekontrolowanego wzrostu chorych komórek nabłonka krtani. Czynnikami, które sprzyjają temu zjawisku, są:

• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• oparzenia krtani,
• przewlekłe zapalenie krtani,
• przekroczenie 60. roku życia,
• płeć męska,
• czynniki genetyczne,
• zakażenie wirusem HPV,
• niedobry żelaza oraz witamin A i E,
• praca z wykorzystaniem głosu,
• narażenie na działanie szkodliwych substancji chemicznych (takich jak pył drzewny, pył węglowy, azbest, kwas siarkowy),
• urazy mechaniczne krtani,
• narażenie na promieniowanie jonizujące.

Objawy raka krtani (nagłośni)

Pierwsze objawy raka nagłośni przypominają stan zapalny gardła. Pojawiają się wówczas takie symptomy jak:

• uczucie suchości w gardle,
• uczucie drapania w gardle,
• uczucie ciała obcego w gardle,
• drażliwość podczas przełykania pokarmów lub śliny.

Następnie pojawiają się główne objawy raka krtani. W przypadku omawianej odmiany są to:

• guz szyi,
• przewlekła chrypka,
• krwioplucie,
• duszności,
• symptomy nieżytu gardła,
• dysfalgia (utrudnione przechodzenie pokarmu),
• ból gardła (bez wyraźnych przyczyn),
• świst krtaniowy,
• cuchnący oddech,
• owrzodzenia,
• odynofagia (bolesne połykanie).

Jeśli dojdzie do niemożności przełykania pokarmów stałych, wskazuje to na znaczne miejscowe zaawansowanie nowotworu, z zajęciem znajdujących się obok struktur anatomicznych.

Rozpoznanie raka krtani (nagłośni)

Aby zdiagnozować chorobę, wykonuje się tomografię komputerową z oceną guza i stanu węzłów chłonnych szyi. Czasem dodatkowo w grę wchodzi również badanie ultrasonograficzne.

Leczenie raka krtani (nagłośni)

Jeśli dojdzie do wykrycia choroby, na początku wykonuje się radioterapię, czyli napromienianie. Jeśli dojdzie do przerzutów na węzły chłonne, wykonuje się operację Jawdyńskiego-Crile’a, czyli wycięcie układu chłonnego szyi. W przypadku zaawansowanych stadiów choroby oraz nawrotów, w których nie da się postępować miejscowo, stosuje się paliatywną chemioterapię.

Śmiertelność raka krtani (nagłośni)

Jeśli chodzi o śmiertelność tego rodzaju raka krtani, szansa na przeżycie 5 lat wynosi 60%.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430960/ (dostęp: 23.03.2022).
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3498669/ (dostęp: 23.03.2022).