Neuropatia obwodowa – jakie są jej przyczyny i objawy? Leczenie obwodowych bólów neuropatycznych

Neuropatia obwodowa dotyczy patologii w obrębie obwodowego układu nerwowego. Na różne rodzaje neuropatii może cierpieć około 2% populacji na całym świecie. Prawdopodobieństwo pojawienia się neuropatii wzrasta wraz z wiekiem.

Neuropatia obwodowa pojawia się najczęściej po 55 roku życia. Schorzenie to powoduje porażenie nerwów obwodowych, co najczęściej skutkuje zaburzeniem czucia. Jej dalekosiężnymi skutkami mogą być problemy z poruszaniem się, mrowienie kończyn lub osłabienie mięśni. Polineuropatie obwodowe to bardzo szerokie określenie opisujące całe spektrum zaburzenia funkcji nerwów obwodowych, które może mieć różne przyczyny. Nawet niewielkie uszkodzenia nerwów obwodowych mogą dawać objawy przeczulicy, bólu oraz parastezji.

Przyczyny neuropatii obwodowych

Pochodzenie neuropatii może być dwojakie – wrodzone lub nabyte. W pierwszym przypadku ten rodzaj schorzenia dziedziczy się od przodków, zatem człowiek rodzi się już z neuropatią. Zdarza się to rzadko i może towarzyszyć takim chorobom jak ataksja Friedreicha lub choroba Charcota-Mariego-Tootha. Częściej obserwuje się postać nabytą neuropatii. Może ona rozwinąć się wraz z innymi chorobami, które pojawiają się w ciągu życia osobniczego. Przyczynami nabytej neuropatii mogą być:

• niedobory witamin (głównie z grupy B: B12, kwasu foliowego, B1, a także witaminy E),
• cukrzyca (wymieniania najczęściej jako przyczyna neuropatii),
• alkoholizm (długotrwałe przyjmowanie dużych dawek alkoholu doprowadza do uszkodzenia struktur nerwowego układu obwodowego),
• przewlekła farmakoterapia (głównie lekami przeciwwirusowymi u osób po chemioterapii),
• zatrucia ołowiem lub rtęcią,
• urazy mechaniczne nerwów, np. na skutek wypadków komunikacyjnych,
• ucisk nerwów (np. przez rozwijające się guzy),
• zaburzenia metaboliczne (w tym niewydolność wątroby i nerek),
• zarażenie wirusem HIV, kiłą lub boreliozą,
• schorzenie hematologiczne,
• zaburzenia hormonalne.

Pomimo tak wielu znanych potencjalnych przyczyn pojawienia się obwodowych neuropatii, lekarze nadal w dużej liczbie przypadków określają ją jako idiopatyczną, czyli niewiadomego pochodzenia.

Neuropatia obwodowa – objawy

Rodzaj objawu w przypadku neuropatii obwodowych zależy od obszaru, który objęty jest patologicznym procesem. Odczuwane dolegliwości zależą od rodzaju włókna nerwowego ulegającego uszkodzeniu. Zwykle typowymi objawami neuropatii są zaburzenia czucia. Pacjent może mieć problem z odbieraniem bodźców czuciowych, nie odczuwać ich w ogóle lub odbierać je mocniej lub słabiej niż zwykle. Dotknięci neuropatią obwodową doświadczają również drętwienia i mrowienia, uczucia kłucia, przeczulicy na kończynach dolnych i górnych oraz uczucia pieczenia. Zdarzają się również zaburzenia czucia proprioceptywnego, co uwidacznia się pod postacią niezgrabności ruchów i upadkami. Wraz z rozwojem choroby pacjenci mogą również cierpieć na niekontrolowane ruchy różnych partii mięśni, zaniki mięśniowe oraz osłabienie siły mięśniowej. Obwodowy ból neuropatyczny może mieć różne nasilenie, od nieprzyjemnego i mało komfortowego do trudnego do zniesienia. Jeśli uszkodzeniu ulegną włókna należące do układu autonomicznego, objawy mogą uwidaczniać się pod postacią nietrzymania moczu, zaburzeń widzenia, suchości w jamie ustnej, zaburzeń potliwości, spadku ciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca, a także suchości pochwy u kobiet i zaburzeń wzwodu u mężczyzn.

Neuropatia obwodowa – leczenie

Niestety, leczenie bólu obwodowego nie jest łatwe, ponieważ taki rodzaj bólu nie daje się wyciszyć ani standardowymi lekami przeciwbólowymi, ani silniejszymi farmaceutykami z grupy opioidów. Lekarze mogą zalecić stosowanie leków mających wpływ na złagodzenie objawów, w tym leków antydepresyjnych oraz przeciwdrgawkowych. Okazuje się, że nie bez znaczenia w przypadku bóli związanymi z neuropatią jest dieta. Często mówi się o kapsaicynie, która obecna jest m.in. w ostrych papryczkach chili. Kapsaicynę wykorzystuje się jako środek do nasączania plastrów przeciwbólowych. Lekarze doradzają również, aby podczas leczenia neuropatii zadbać o ustabilizowanie poziomu cukru we krwi. Osoby cierpiące na cukrzycę powinny utrzymywać określony poziom glukozy, aby nie dopuścić do dużych wahań, tj. hiper- i hipoglikemii. Warto jednak podkreślić, że regulacja poziomu cukru nie przyczyni się do cofnięcia choroby, a jedynie zapobiegnie pogłębianiu się objawów. U chorych, którzy cierpią na niedobór witamin, zaleca się suplementację witamin z grupy B. Podczas leczenia nie należy spożywać alkoholu i innych środków uzależniających.