Repelenty na komary, kleszcze i inne owady – czym kierować się przy wyborze?

Stosowanie repelentów, czyli środków odstraszających owady, istotne jest z kilku powodów. Chronią przed świądem i zaczerwienieniem, który towarzyszy ukąszeniu, ale również minimalizują ryzyko wystąpienia boreliozy czy kleszczowego zapalenia mózgu. Jak wybrać te najlepsze?

Czym są repelenty?

Repelenty to wszelkiego rodzaju środki odstraszające  owady. Zaliczamy do nich związki chemiczne i urządzenia generujące dźwięki lub wiązki światła. Z repelentów korzystamy główni po to, by zabezpieczyć się przed ugryzieniem komarów czy kleszczy. Preparaty, w składzie których znajdziemy naturalne lub chemiczne substancje, na powierzchni skóry tworzą warstwę ochronną o nieprzyjemnym zapachu lub smaku, który odstrasza niechciane żyjątka.

Rodzaje repelentów

Na rynku dostępne są różnego rodzaju środki przeznaczone do walki z owadami. Preparaty dostępne w drogeriach czy aptekach występują w postaci:

• kremów,
• olejków,
• emulsji,
• aerozoli,
• płynów,
• pudrów.

Repelenty, w zależności od zastosowanej w nich substancji aktywnej, różnią się skutecznością. Nie bez znaczenia są tu indywidualne cechy ludzkiej skóry – grubość czy ilość gruczołów potowych. Pot, wysoka temperatura lub silny wiatr mogą zmniejszać ich działanie ochronne.

Biorąc pod uwagę substancję aktywną użytą w danym produkcie,  wyróżniamy:

• Repelenty z DEET

DEET, czyli N,N-dietylo-m-toluamid, to jedna z popularniejszych substancji chemicznych stosowanych w repelentach. To bezbarwna lub jasnożółta ciecz o intensywnym, nieprzyjemnym  i drażniącym zapachu. Łatwo rozpuszczalna w wodzie, reaguje z mocnymi kwasami, zasadami i utleniaczami. Jest głównym składnikiem większości produktów dostępnych na rynku i największą skuteczność osiąga w odstraszaniu komarów i kleszczy, ale zniechęca też do ataku: meszki, muchy końskie, muchy tse-tse. Wspomniana substancja dobrze chroni też przed boreliozą przenoszoną przez kleszcze.  DEET podrażniania receptory czuciowe owadów, a tym samym działa na nie odstraszająco. Dodatkowo  wykazuje działanie neurotoksyczne, co oznacza, że w kontakcie ze skórą doprowadza do zahamowania działania jednego z enzymów istotnych dla prawidłowej pracy układu nerwowego (acetylocholinesterazy).

Choć DEET jest środkiem o wysokiej skuteczności działania, ma niestety sporo wad. Działa drażniąco na oczy i skórę, dlatego podczas korzystania z repelentów zawierających w składzie tę substancję warto zachować szczególną ostrożność. Przed użyciem należy zapoznać się z prawidłowym sposobem aplikacji, zgodnym z zaleceniami producenta. Nie należy stosować u noworodków!

• Repelenty z IR3535

IR 3535, czyli ester etylowy kwasu 3-(N-n-butylo-N-acetylo) aminopropionowego, jest środkiem o wiele mniejszej toksyczności w porównaniu do DEET, który w niskich stężeniach może być stosowany u dzieci powyżej 1. roku życia. U niektórych osób wywołuje podrażnienia oczu lub skóry, dlatego zawsze należy używać go zgodnie z zaleceniami producenta. Repelenty z IR3535 odstraszają nie tylko komary i kleszcze, ale także pszczoły, osy, mrówki, wszy i karaluchy.

• Repelenty z KBR3023

KBR023 to ikarydyna, nazywana również pikarydyną. Ten bezzapachowy, delikatny dla skóry organiczny związek chemiczny stosowany jest, by odstraszyć głównie komary, kleszcze i muchy. Dodatkowo chroni przed malarią. Ikarydyna jest mniej toksyczną substancją, która może być stosowana przed dorosłych i dzieci.

• Repelenty z substancjami naturalnymi

Stosowanie naturalnych repelentów na bazie olejków zapewnia krótkotrwałą (maksymalnie dwugodzinną) ochronę przed owadami. Do najpopularniejszych repelentów naturalnych należą olejki:

• lawendowy,
• eukaliptusowy,
• bazyliowy,
• cytronelowy.

Związki pochodzenia roślinnego są bardziej przyjazne dla ludzi. Choć zwiększenie stężenia olejków zwiększa ich skuteczność, to jednocześnie może powodować podrażnienia skóry. Olejki eteryczne, będące silnymi alergenami, nie powinny być stosowane u dzieci do 3. roku życia i kobiet w I trymestrze ciąży.

Wybierając specyfiki odstraszające owady, należy więc zawsze zapoznać się wcześniej ze składem i sposobem użytkowania. Należy też zwrócić uwagę na wiek, od którego dany produkt można bezpiecznie stosować.

Dlaczego warto stosować repelenty?

Dzięki zastosowaniu repelentów unikniemy nieprzyjemnych dolegliwości będących wynikiem ugryzienia – świądu, opuchlizny, zaczerwienienia. Ponadto minimalizujemy ryzyko wystąpienia boreliozy czy kleszczowego zapalenia mózgu. Należy pamiętać, że kleszcze – wbrew temu, co sądzą niektórzy – nie występują tylko w lasach, ale także w parkach, ogródkach przydomowych i skwerkach.

Działanie urządzeń przeciwdźwiękowych

Urządzenia ultradźwiękowe – jak sama nazwa wskazuje – emitują ultradźwięki przypominające odgłosy wydawane przez wrogów uporczywych owadów, co odbierane jest przez nie jako potencjalne zagrożenie. Skuteczność tego typu rozwiązań nie została potwierdzona w żadnym z przeprowadzonych badań. Częstotliwość wysyłanych dźwięków jest niesłyszalna dla ludzkiego ucha, a tym samym urządzenia są w pełni bezpieczne.