Trójjodotyronina (T3) – co jej poziom mówi o stanie tarczycy? 

T3, czyli trójjodotyronina, to jeden z hormonów tarczycowych, choć paradoksalnie nie jest ona produkowana w tym gruczole w dużej ilości. Jej prawidłowy poziom odgrywa istotną rolę w procesach metabolicznych. Jakie funkcje ma hormon T3? Jak można go zbadać? Które wartości uznawane są za prawidłowe?

Co to jest hormon T3 ? 

T3 jest skrótową nazwą trójjodotyroniny, czyli hormonu uwalnianego w jednokomórkowym nabłonku sześciennym tarczycy (obok T4, czyli tyroksyny). Dobowa jego synteza wynosi ok. 4-6 μg/dobę (podczas gdy tyroksyny aż ok. 80 μg). Ma jednak aż pięciokrotnie większą aktywność niż T4. 

Trójjodotyronina jest wytwarzana za pomocą enzymu dejodynazy, a proces ten warunkowany jest przez mechanizm sprzężenia zwrotnego na linii podwzgórze-przysadka mózgowa-tarczyca. Podwzgórze na skutek niskiego poziomu hormonów tarczycowych uwalnia TRH, które pobudza przysadkę mózgową do uwalniania TSH. To z kolei pobudza tarczycę do produkcji T3 i T4. Gdy poziom hormonów tarczycowych wzrośnie, hamuje  zwrotnie pracę podwzgórza, a przez to i przysadki mózgowej.

Za co odpowiada hormon T3? 

Choć T3 nazywana jest hormonem tarczycowym, to w istocie w większości syntezowany jest w tkankach obwodowych, a nie w gruczole tarczowym. Jaka jest jego rola? Wpływa na częstotliwość pracy serca i jego rzut, a także opór naczyniowy. Do tego uczestniczy w procesie metabolizmu białek, tłuszczy i węglowodanów, a także ma znaczenie dla bilansu wodnego oraz stabilnej pracy nerek. Ponadto ma znaczenie dla regulacji temperatury ciała. Aż wreszcie, T3 jest istotny dla procesu wzrostu i rozwoju organizmu oraz zmiany nastroju.

Jak zbadać poziom hormonu T3? 

Poziom trójjodotyroniny zbadasz na podstawie próbki krwi żylnej w laboratorium. Badanie najlepiej wykonać na czczo, w godzinach porannych, choć nie jest to warunek obligatoryjny. Poddając się diagnostyce, z pewnością zauważysz, że możesz skontrolować zarówno T3, jak i fT3. Pierwsze z badań pozwala ocenić poziom trójjodotyroniny połączonej z białkami nośnikowymi. Drugie natomiast określa stężenie wolnej frakcji T3 we krwi, a więc tej, która nie ma związku z białkami nośnikowymi i jest dostępna dla komórek docelowych.

Jaka jest cena badania hormonu tarczycy T3? 

Za zbadanie poziomu T3 zapłacisz ok. 35 zł. Jeśli jednak lekarz w ramach wizyty refundowanej wystawi ci skierowanie na zbadanie hormonów tarczycy, jego koszt również zostanie zrefundowany.

Jakie są normy hormonu T3? 

Często możesz spotkać się z zakresem referencyjnym 1,3-2,9 nmol/l (85-190 ng/dl) dla T3. Pamiętaj jednak, że normy różnią się nieco w zależności od laboratorium, które wykonuje analizę. Kieruj się zawsze wartościami podanymi na otrzymanym wyniku. Warto też mieć na uwadze, że rozpatrywanie wyłącznie wartości trójjodotyroniny ma małą wartość diagnostyczną. Dopiero w połączeniu z TSH oraz fT4 pozwala lekarzowi ocenić kondycję organizmu i rozpocząć leczenie lub zalecić dalszą diagnostykę.

O czym świadczy nieprawidłowy poziom hormonu T3? 

Jeśli wyniki analizy laboratoryjnej jednoznacznie wskażą, że poziom T3 jest za wysoki, sugeruje to rozwój nadczynności tarczycy, co może wynikać m.in. z: 

• choroby Gravesa-Basedowa, 
• choroby Pulmmera, 
• autonomicznego nadczynnego guzka tarczycy, 
• choroby de Quervaina, 
• choroby Hashimoto, 
• poporodowego zapalenia tarczycy, 
• wtórnej nadczynności tarczycy wynikającej z nadprodukcji TSH przez guzy przysadki mózgowej, 
• guzów trofoblastu, 
• nadmiernej podaży jodu lub hormonów tarczycowych, 
• raka tarczycy. 

Jeśli wyniki analizy laboratoryjnej jednoznacznie wskażą, że poziom T3 jest za niski, sugeruje to niedoczynności tarczycy, co może wynikać m.in. z: 

• choroby Hashimoto, 
• poporodowego zapalenia tarczycy, 
• choroby przysadki lub podwzgórza, 
• wycięcia tarczycy (także częściowego), 
• terapii jodem promieniotwórczym i nadmiernego spożycia jodków, 
• napromieniowania okolic szyi, 
• farmakoterapii z użyciem m.in. amiodaronu, tyreostatyków, 
• niewystarczającej podaży jodu w diecie. 

Bibliografia: 

1. Gatnar A., Marek B., Pakuła D., Kajdaniuk D., Kos-Kudła B., Borgiel-Marek H., Gnot R., Pakuła P., Pawłowska M., Hormony tarczycy a mięsień sercowy, Endokrynologia Polska 2006, nr 2 (57), s.144-148. 
2. Lewiński A., Hilczer M., Smyczyńska J., Nadczynność i niedoczynność tarczycy – przyczyny, rozpoznawanie i leczenie, Przewodnik Lekarza s. 52-62. 
3. Liskowska M., Praca poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej leczenie chorób tarczycy, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Farmaceutyczny, Łódź 2018.