FT3 – norma, badanie, wyniki powyżej normy i FT3 za niskie

FT3, czyli wolna trójjodotyronina to wolna frakcja hormonu tarczycy trójjodotyroniny. Jest to aktywna biologicznie postać hormonu. Badanie FT3 wykonywane jest w celu oceny funkcji tarczycy oraz monitorowania skuteczności terapii chorób tarczycy. Jak interpretować wyniki tarczycy? FT3 podwyższone wskazuje na nadczynność tarczycy, a FT3 za niskie – na niedoczynność gruczołu tarczowego.

FT3 – co to jest?

FT3, czyli wolna trójjodotyronina to postać trójjodotyroniny niezwiązana z białkami. Trójjodotyronina i tyroksyna to hormony syntetyzowane w komórkach pęcherzykowych tarczycy. Tyroksyna jest hormonem syntetyzowanym wyłącznie przez tarczycę, natomiast trójjodotyronina powstaje zarówno w obrębie tarczycy, jak i w efekcie konwersji tyroksyny w tkankach obwodowych. Na drodze dejodynacji T4 w tkankach pozatarczycowych dochodzi do powstania T3 i większość trójjodotyroniny obecnej we krwi powstaje właśnie w ten sposób. Znikoma ilość trójjodotyroniny we krwi występuje w postaci wolnej, niezwiązanej z białkami, która jest aktywna biologicznie. Tylko około 0,3 proc. całkowitego stężenia T3 stanowi frakcja wolna, która może przenikać do wnętrza komórek i generować określone efekty biologiczne. Natomiast pozostała, przeważająca frakcja T3 związana jest z białkami – albuminami, prealbuminą oraz globuliną wiążącą tyroksynę TBG.

Rolą FT3 w organizmie jest przede wszystkim regulowanie temperatury ciała, podtrzymanie prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu, a także regulowanie przemian węglowodanowych i lipidowych.

Kiedy należy wykonać badanie FT3?

Oznaczenie poziomu FT3 we krwi wykonywane jest przy podejrzeniu chorób tarczycy – niedoczynności oraz nadczynności. Podejrzenie niedoczynności tarczycy może nasunąć występowanie takich objawów jak:

• przyrost masy ciała,
• zmęczenie i senność,
• sucha skóra, łamliwe paznokcie, nadmiernie wypadające włosy,
• zła tolerancja niskich temperatur,
• spowolnienie akcji serca,
• zaparcia.

Z kolei nadczynność tarczycy może prowadzić do pobudzenia i drażliwości, kołatania serca, bezsenności, utraty masy ciała, uderzeń gorąca, potliwości czy drżenia rąk.

Badanie FT3 może być wykonywane w celu diagnozowania wrodzonej niedoczynności tarczycy. Taka diagnostyka jest przeprowadzana u każdego noworodka. Kiedy jeszcze oznacza się FT3? Badanie wykonywane jest w celu monitorowania efektów leczenia chorób tarczycy.

Jak przebiega badanie FT3?

Oznaczenie poziomu FT3 wykonywane jest w próbce krwi żylnej. Badanie FT3 powinno być wykonane na czczo. Na kilka dni przed badaniem konieczne jest zaprzestanie zażywania heparyny. Badanie zazwyczaj wykonywane jest łącznie z oznaczeniem poziomu FT4 oraz hormonu tyreotropowego TSH. Tylko wówczas możliwa jest pełna interpretacja badania FT3. Cena badania to około 22-25 zł.

FT3 – norma

Prawidłowy poziom wolnej trójjodotyroniny u dorosłych to 3,1-6,8 pmol/l. Normy dla dzieci są inne – u noworodków poziom FT3 mieści się w przedziale 2,7-9,7 pmol/l, u starszych dzieci FT3 przyjmuje następujące wartości:

• do 3 m. ż. 3-9,28 pmol/l,
• od 3 do 12 m. ż. 3,30-8,95 pmol/l,
• od 1 do 6 r. ż. 3,69-8,46 pmol/l,
• 6 – 11 r. ż. 3,88-8, 02 pmol/l,
• 11 – 18 r. ż. 3,93-7,70 pmol/l.

Co może oznaczać FT3 podwyższone?

Zbyt wysoki poziom FT3 wskazuje na nadczynność tarczycy. Wówczas wysokie FT3 występuje z jednoczesnym obniżeniem stężenia TSH. Jeśli natomiast wynik TSH jest poniżej normy, a poziomFT3 pozostaje bez zmian – możliwe jest występowanie tzw. subklinicznej nadczynności tarczycy, niedającej jeszcze żadnych objawów klinicznych. Inne przyczyny podwyższonego FT3 to:

• nowotwory tarczycy,
• guzy przysadki wydzielające TSH,
• leczenie heparyną,
• stosowanie glikokortykosteroidów.

Niskie FT3 – co oznacza?

Obniżony poziom FT3 z wysokim stężeniem TSH wskazuje na niedoczynność tarczycy w przebiegu autoimmunologicznego zapalenia tarczycy lub infekcji tarczycy. Niskie FT3 może także wskazywać na niedobory jodu lub nieprawidłowe dawkowanie tyroksyny w celu leczenia chorób tarczycy.

FT3 u dziecka

Interpretacja poziomu FT3 u dziecka jest podobna, jak w przypadku dorosłych. Obniżony poziom FT3 wskazuje na niedoczynność tarczycy. A gdy pojawia się podwyższone FT3 u dziecka – co oznacza taki wynik? Wysokie FT3 świadczy o nadczynności tarczycy. Oczywiście – interpretując wyniki badania należy uwzględnić normy dla odpowiednich grup wiekowych.

Jak interpretować wyniki FT3 w ciąży?

Normy dla FT3 w poszczególnych trymestrach ciąży są następujące:

• I trymestr 3,8-6,0 pmol/l,
• II trymestr 3,2-5,5 pmol/l,
• III trymestr 3,1-5 pmol/l.

Zmiany w poziomie FT3 mogą wynikać ze zmian w poziomie białek wiążących hormony tarczycy. Interpretacja badania FT3 pozostaje bez zmian, przy czym uwzględnić należy odpowiednie dla danego trymestru przedziały referencyjne.

Bibliografia:

1. Pregnancy Ranges: Roche Reference Intervals for Children and Adults Elecsys Thyroid Tests, 2009