Każdego roku prawie 165 milionów mieszkańców Unii Europejskiej cierpi z powodu zaburzeń zdrowia psychicznego. Przez pandemię koronawirusa ta liczba może zwiększyć się kilkakrotnie. Co zrobić, jeśli bliska nam osoba przechodzi kryzys zdrowia psychicznego? Psycholożka Anna Cyklińska, znana w mediach społecznościowych jako „Psychoedu” stworzyła pomocny „Poradnik antykryzysowy”.
Kryzys psychiczny może spotkać wszystkich
Kryzys psychiczny może spotkać każdą i każdego z nas niezależnie od wieku. Sytuacji, które do niego prowadzą, jest mnóstwo. Najczęściej związany jest z tragicznymi lub trudnymi emocjonalnie wydarzeniami. Dla każdego może to być coś innego, jednak można wymienić tu np. śmierć bliskiej osoby, konflikt w rodzinie czy w pracy oraz trudną sytuację finansową. Ważne, by osoba znajdująca się w kryzysie psychicznym, otrzymała odpowiednie wsparcie. Jak dobrze pomóc?
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Poradnik antykryzysowy
Kryzys psychiczny sprawia, że człowiek czuje się wyniszczony psychicznie, brakuje mu sił do radzenia sobie z codziennością i nawet małe rzeczy mogą pogłębiać problem. Mogą rozwinąć się także stany lękowe lub depresja. Psycholożka Anna Cyklińska stworzyła krótki „Poradnik antykryzysowy”, w którym opisuje, jak wesprzeć osobę w kryzysie zdrowia psychicznego. Podaje także przykładowe zdania, które możemy kierować do chorej osoby. Pamiętajmy, że w tym czasie ważne jest, by otoczyć ją troską, nie krytykować jej i nie popędzać.
1.Słuchaj i okaż wsparcie
Zapewnij osobę w kryzysie, że naprawdę słuchasz tego, co mówi i bierzesz jej słowa na poważnie. Pokaż, że jesteś przy niej i że ci zależy.
„Cieszę się, że mówisz mi o tym, co cię spotkało i jak się czujesz. Dziękuję, że dzielisz się tym ze mną.”
„Będę przy tobie niezależnie od okoliczności.”
„Będę starał_a się wspierać cię, jak tylko potrafię.”
„Dziękuję za zaufanie.”
2. Zachęcaj do rozmowy
Pokaż, że naprawdę chcesz dowiedzieć się, jak osoba w kryzysie się czuję i przez co przechodzi. Słuchaj aktywnie, pokazując zainteresowanie. Pytaj o to, jak sobie radzi, czy zaobserwowała jakieś zmiany w funkcjonowaniu, które ją niepokoją lub mogłyby wskazywać np. na depresję czy zaburzenia lękowe.
„Ta sytuacja brzmi na naprawdę trudną.”
„Jak się czułeś_aś, kiedy to się zdarzyło?”
„Czy trudności, przez które przechodzisz, wpłynęły na twoje funkcjonowanie np. problemy ze snem lub skupianie się na pracy?”
3. Spróbuj dowiedzieć się, czy występują myśli samobójcze
Jeśli podejrzewasz, że ktoś może myśleć o samobójstwie, zapytaj o to wprost. Badania pokazują, że rozmowa na temat samobójstwa nie sprawi, że osoba w kryzysie zacznie mieć takie myśli lub skorzysta z podsuniętego jej pomysłu. Wręcz przeciwnie, może pojawić się ulga, że ktoś interesuje się nią na tyle, aby chcieć usłyszeć o tak trudnym doświadczeniu. Upewnij się, że ton wypowiedzi nie będzie obwiniający. Okaż zrozumienie i wsparcie.
„Czy kiedykolwiek było ci tak ciężko, że myślałeś_aś o zakończeniu życia?”
„Naprawdę mi na tobie zależy i chcę abyś wiedział_a, że możesz mi wszystko powiedzieć.”
4. Reaguj, jeśli pojawiają się myśli samobójcze
Zachowaj spokój. Spróbuj odróżnić, czy osoba ma myśli rezygnacyjne („Nie mam siły żyć „), częste myśli samobójcze czy zamiary samobójcze, które zawierają plany dotyczące sposobu konkretnej daty, godziny i okoliczności. Sprawdź czynniki ryzyka. Ostrożnie zapytaj, czy osoba się samookalecza, czy w rodzinie wystąpiło samobójstwo.
„Jak często pojawiają ci się takie myśli?”
„Kiedy czujesz się naprawdę źle, co robisz?”
„Co w tych myślach najbardziej cię niepokoi?”
„Jak możesz poczuć się bezpieczniej?”
5. Zasugeruj profesjonalną pomoc
Wsparcie bliskich jest niesamowicie ważne, ale osoby w kryzysie często potrzebują specjalistycznej pomocy. Jeśli bliska ci osoba mówi o myślach rezygnacyjnych, to moment, w którym powinna skonsultować swój stan zdrowia z psychologiem lub psychiatrą. Porozmawiaj o tym w otwarty i nie obwiniający sposób.
„Słyszę, jak ciężko ci jest i myślę, że warto by było, żebyś porozmawiał_a o tym ze specjalistą”
„Nie ma złego powodu, aby skonsultować stan swojego zdrowia psychicznego. Terapia może być pomocna w wielu trudnościach, problemach”
6. Pomóż w kontakcie ze specjalistą
Szukanie pomocy może być bardzo trudne, obezwładniające i obciążające. Warto jest zaproponować osobie w kryzysie gotowe rozwiązania lub wsparcie w poszukiwaniach psychologa lub psychiatry.
„Jeśli chcesz, mogę pomóc ci znaleźć kontakt do psychologa lub psychiatry. Zrobimy to razem?”
„Mogę pojechać z tobą na wizytę lub towarzyszyć ci w trakcie, jeśli poczujesz się bezpieczniej.”
7. Jeśli osoba w kryzysie odmawia wsparcia
Uszanuj to. Nie każdy jest od razu gotowy sięgać po pomoc. Jeśli bliska ci osoba nie jest w bezpośrednim zagrożeniu życia, daj jej czas. Nie naciskaj na to, aby zgłosiła się po pomoc, ale pokaż swoją obecność i zainteresowanie.
„To jest okej, jeśli jeszcze nie czujesz się gotowy_a na wizytę u specjalisty. Na pewno potrzebujesz czasu, aby to przemyśleć.”
„Jeśli zmienisz zdanie, daj mi znać. Mogę ci pomóc skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą.”
8. Zadbaj o siebie
Wspieranie bliskich doświadczających kryzysu zdrowia psychicznego to duży wysiłek. Ty również masz prawo do skorzystania z porady psychologa. Dbaj również o swoje zdrowie psychiczne i zasoby. Dzięki temu będziesz dobrym wsparciem dla bliskich.
9. Jeśli osoba w kryzysie zagraża swojemu życiu
Zadzwoń na 112 .
W rozmowie z dyspozytorem dokładnie opisz sytuację, powiedz, w jaki sposób osoba zagraża swojemu życiu. Dobrze jest wiedzieć, gdzie jest ta osoba, ale nie jest to warunek konieczny. Nie musisz znać aktualnego miejsca pobytu, wystarczy jej numer telefonu i zgłoszenie na 112.
Nie bójmy się korzystać z pomocy psychologa czy psychiatry. Dbajmy o swoje zdrowie psychiczne tak samo, jak o fizyczne. To bardzo ważne!
Ważne telefony wsparcia dla osób w kryzysie
Niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem specjalistą – psychologiem lub psychiatrą w szczególności, jeśli wystąpią u ciebie nasilone, natrętne myśli samobójcze stanowiące perspektywę rozwiązania problemów.
Pomoc znajdziesz tutaj:
- 116 123 – Telefon Zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym, czynny od poniedziałku do piątku w godz. 14:00-22:00.
- 116 111 – Telefon Zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, czynny w godz. 12:00-02:00.
- 800 702 222 – Centrum Wsparcia Fundacji Itaka, jest całodobowe. Możesz także napisać tutaj: porady@liniawsparcia.pl.
- 800 080 222 – Telefon Zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Itaka, jest całodobowy.
- 22 484 88 01 – Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji Itaka, czynny w poniedziałek i czwartek w godzinach 17:00-19:00.
- 22 594 91 00 – Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji, czynny w środę i czwartek w godzinach 17:00-19:00.
Psychoedu, czyli Anna Cyklińska
„Psychoedu” to profil na Instagramie prowadzony przez Annę Cyklińską, psycholożkę w trakcie Szkoły Psychoterapii w nurcie CBT. Jak sama wyjaśnia, jej profil ma funkcję psychoedukacyjną. Obecnie obserwuje go 25 tys. osób. Treści pisane przez ekspertkę znajdziemy też na stronie Twój Psycholog.
Zobacz także
„Czas pozbyć się tej cukrowej pokrywy i zacząć mówić o emocjach i potrzebach rodziców prawdziwie i bez poczucia wstydu”. O depresji poporodowej rozmawiamy z psycholożką Joanną Frejus
Nietypowe oznaki depresji. Sprawdź, na co zwracać uwagę
„Nie oceniaj, wspieraj” – apeluje psycholożka Karla Orban. Tłumaczy, dlaczego krytyka nie motywuje do zmiany
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„Neurolog uznał, że nie mam zespołu Tourette’a, bo nie mam tiku przeklinania, który dotyczy 10 proc. chorych” – mówi Piotr, który z zaburzeniem tym żyje od 25 lat
„Czym innym jest spędzać z dzieckiem czas i pytać je o różne rzeczy, a czym innym węszyć, podglądać, nasłuchiwać. To forma agresji”. O nadopiekuńczych rodzicach mówi psycholożka Magdalena Halicka
„Dla osoby głuchej język polski jest językiem obcym. We własnym kraju czujemy się jak obcokrajowcy” – mówi Zuzanna Szymańska z Akademii Młodych Głuchych
