Spóźniający się okres. Jak i kiedy warto wywołać menstruację?
Opóźnienie miesiączki może mieć wiele przyczyn – od stresu przez zmiany hormonalne aż po pewne choroby. Czy jednak zawsze jest to powód do zmartwień? Jak długo okres może się spóźniać i co robić w takiej sytuacji? W niniejszym artykule przyjrzymy się najczęstszym przyczynom opóźnień cyklu menstruacyjnego oraz podpowiemy, co można zrobić, gdy okres nie pojawia się na czas.
Dlaczego okres się spóźnia?
Spóźniający się okres to coś, czego niemal każda kobieta miała okazję doświadczyć przynajmniej raz. Powody mogą być naprawdę różne, od zupełnie błahych po bardziej złożone. Pierwsze pytanie, które wtedy się nasuwa, brzmi: czy jestem w ciąży? Choć to najczęstsze skojarzenie, przyczyna może być inna.
Jednym z najczęstszych winowajców jest stres. Hormony stresu (np. kortyzol) mają duży wpływ na gospodarkę hormonalną, a co za tym idzie, na cykl menstruacyjny. Dlatego, gdy codzienność staje się zbyt intensywna, organizm może „zdecydować”, że to nie jest najlepszy moment na miesiączkę. Inną przyczyną są zmiany w stylu życia. Dieta, intensywna aktywność fizyczna, a nawet nagłe odchudzanie mogą prowadzić do opóźnień w cyklu.
Ile może spóźniać się okres?
Cykl menstruacyjny nie zawsze jest precyzyjny jak zegarek szwajcarski. W zależności od kobiety i jej indywidualnych predyspozycji może trwać od 21. do 35. dni, a jednodniowe lub kilkudniowe wahania w jego długości są całkowicie normalne. Opóźnienie okresu o kilka dni – powiedzmy 2-5 – nie jest zazwyczaj powodem do niepokoju.
Wiele kobiet doświadcza tego regularnie w wyniku naturalnych wahań hormonalnych. Jednak kiedy okres spóźnia się o tydzień lub dłużej, można zacząć się zastanawiać, czy nie dzieje się coś poważniejszego. Lekarze zazwyczaj uznają, że opóźnienie miesiączki trwające do 7. dni to jeszcze norma, szczególnie jeśli nie występują inne niepokojące objawy. Jednak więcej niż tydzień może już wskazywać na konieczność konsultacji z ginekologiem.
Na samym początku należy wykluczyć ciążę. Jeśli okaże się, że kobieta nie spodziewa się dziecka, wykonywane są badania hormonalne. Pierwsze z nich to prolaktyna. Jest to hormon produkowany w przysadce mózgowej, to dzięki niemu w okresie dojrzewania rosną piersi. Wzrost prolaktyny następuje pod wpływem stresującej sytuacji lub intensywnego wysiłku fizycznego. Zbyt wysoki jej poziom może powodować zaburzenia cyklu miesiączkowego, obniżone libido i problemy z zajściem w ciąże. Badanie stężenia tego hormonu powinno wykonać się rano, najlepiej na czczo.Zaburzenia miesiączkowania mogą wynikać również z nieprawidłową czynnością tarczycy. Wówczas wykonuje się wszelkie badania tyroksyny (fT4) oraz tyreotropiny (TSH).
Przyczyny spóźniającego się okresu
Dla kobiet, które są aktywne seksualnie, pierwszym krokiem często jest wykonanie testu ciążowego. Jeśli wynik jest negatywny, a okres nadal się nie pojawia, przyczyny mogą leżeć gdzie indziej. Z poniższej tabeli dowiesz się, dlaczego twoja menstruacja może być opóźniona
| Przyczyna opóźnionego okresu | Opis |
| Stres | Stres wpływa na podwzgórze, co zakłóca produkcję hormonów kontrolujących cykl menstruacyjny. |
| Intensywny wysiłek fizyczny | Zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne mogą obniżyć poziom estrogenów i wpłynąć na regularność cyklu. |
| Zmiany stylu życia | Nagłe zmiany, np. dieta, praca na zmiany, mogą wpłynąć na rytm cyklu. |
| Zespół policystycznych jajników (PCOS) | PCOS prowadzi do nieregularnych owulacji, a w konsekwencji do nieregularnych miesiączek. |
| Dysfunkcja tarczycy | Zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy mogą zaburzać cykl miesiączkowy. |
| Hiperprolaktynemia | Podwyższony poziom prolaktyny (hormonu hamującego owulację) może opóźnić miesiączkę. |
| Endometrioza | Rozrost endometrium poza macicą prowadzi do bolesnych i nieregularnych miesiączek. |
| Mięśniaki macicy | Niekiedy mięśniaki mogą powodować nieregularne krwawienia, co wpływa na opóźnienia w cyklu. |
| Zrosty wewnątrzmaciczne (zespół Ashermana) | Zrosty utrudniają prawidłowe funkcjonowanie endometrium i wpływają na regularność miesiączek. |
| Zbyt szybkie przybieranie/utrata masy ciała/anoreksja/bulimia | Ekstremalne zmiany w masie ciała wpływają na produkcję hormonów kobiecych, co prowadzi do opóźnień w cyklu. |
| Perimenopauza | Okres przed menopauzą charakteryzuje się nieregularnymi miesiączkami lub ich całkowitym zanikiem. |
| Cukrzyca | Nieuregulowana cukrzyca zaburza cykl menstruacyjny. |
| Celiakia | Nieleczona celiakia prowadzi do zaburzeń hormonalnych z powodu niedoborów składników odżywczych. |
| Leki antydepresyjne | Niektóre leki psychotropowe mogą wpływać na hormonalną równowagę i opóźniać miesiączkę. |
| Zaburzenia przysadki mózgowej | Problemy z przysadką skutkują zaburzeniami w produkcji hormonów regulujących cykl menstruacyjny. |
Bardzo duży wpływ ma stres, zmiana klimatu, podróż. Zbyt wysoki poziom kortyzolu powoduje aktywację współczulnego układu nerwowego, co w konsekwencji hamuje działanie progesteronu. To z kolei przyczynia się do zaburzeń w cyklu miesiączkowym i dodatkowo nasila objawy napięcia międzymiesiączkowego. Zbyt wysoki poziom kortyzolu wpływa również niekorzystnie na wygląd. Często prowadzi do odkładania się tkanki tłuszczowej, zaniku mięśni, skoków poziomu glukozy we krwi. Przyczynia się również do pogorszonej odporności. Wiele kobiet może odczuć pogorszenie samopoczucia i wahania nastroju, co często myli z objawami ciąży i dodatkowo dawkuje sobie stres
Jak wywołać spóźniający się okres?
Kiedy miesiączka nie pojawia się na czas, wiele kobiet zaczyna szukać sposobów, aby ją przyspieszyć. Choć może wydawać się to kuszące, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania, warto upewnić się, że opóźnienie nie jest związane z ciążą lub problemami zdrowotnymi. Gdy masz pewność, że przyczyny są bardziej błahe, możesz wypróbować kilka domowych sposobów na wywołanie spóźniającego się okresu.
Jednym z najpopularniejszych naturalnych środków jest spożywanie naparów ziołowych. Szczególnie przydatne okazują się zioła takie jak imbir, cynamon czy pietruszka i tymianek. Napary z tych roślin wspomagają krążenie krwi i stymulują mięśnie macicy. Innym często polecanym sposobem jest ciepła kąpiel lub użycie ciepłego okładu na brzuch, co pomaga rozluźnić mięśnie i poprawia przepływ krwi. Działa również kojąco, zwłaszcza w momentach napięcia spowodowanego opóźnieniem okresu.
Lekkie ćwiczenia, takie jak joga czy spacer, również mogą pomóc w przyspieszeniu okresu. Aktywność fizyczna nie tylko poprawia krążenie, ale także pomaga zredukować stres, który jest jednym z głównych powodów zaburzeń regularności cyklu miesiączkowego. Ważne jednak, aby nie przesadzać z jego intensywnością, bo może to przynieść odwrotny efekt.
Ile może spóźniać się okres po 40. roku życia?
Po 40. roku życia wiele kobiet zauważa, że ich okres staje się mniej regularny. To zupełnie normalne, ponieważ organizm stopniowo przygotowuje się do menopauzy. Przeciętnie klimakterium pojawia się około 50. roku życia, jednak już na kilka lat przed jego wystąpieniem mogą pojawić się symptomy, które zwiastują ten proces – jednym z nich jest właśnie spóźniający się okres.
W czasie przedmenopauzalnym cykl staje się nieregularny. Kobiety doświadczają zarówno opóźnień, jak i krótszych lub dłuższych cykli. Obniżenie poziomu estrogenów i progesteronu zaburza owulację, co powoduje, że miesiączka może się opóźniać o kilka dni, tygodni, a nawet całkowicie zaniknąć przez pewien czas. Jeśli jednak okres spóźnia się przez kilka miesięcy z rzędu, a nie jesteś jeszcze w wieku menopauzalnym, skonsultuj się z lekarzem, aby wykluczyć inne przyczyny.
Warto również pamiętać, że po 40. roku życia ryzyko ciąży, choć mniejsze, nadal istnieje. Dlatego, jeśli miesiączka spóźnia się znacznie, a przy tym prowadzisz aktywne życie seksualne, test ciążowy wciąż będzie koniecznym krokiem.
O ekspertce:
Iwona Szaferska – lekarz specjalista ginekologii i położnictwa z Warszawy. Prowadzi ciąże, diagnostykę i leczenie chorób narządu rodnego.
Bibliografia:
- Bae J., Park S., Kwon J., Factors associated with menstrual cycle irregularity and menopause, BMC Women’s Health 2018, 18, 36.
- Berz K., McCambridge T., Amenorrhea in the Female Athlete: What to Do and When to Worry, Pediatric Annals 2016, 45(3): e97-e102.
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21608-perimenopause [dostęp z 18.09.2024.
- Yang X., Yang L., Current understanding of the genomic abnormities in premature ovarian failure: chance for early diagnosis and management, Frontiers Medicine 2023, 10.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Depresja zwiększa ryzyko bólu menstruacyjnego. „Lepsze zrozumienie tych relacji może przynieść duże korzyści milionom kobiet”
Nastolatki pójdą do ginekologa bez rodzica. Ministerstwo Zdrowia pracuje nad zmianami
Zbadają ból menstruacyjny u nastolatek. „Mówienie im, by po prostu się z tym pogodziły, nigdy nie będzie pomocne”
Ciężarna kobieta zadławiła się i zmarła. Noworodek przeżył dzięki ratunkowemu cesarskiemu cięciu
się ten artykuł?
