Potas. Jak go tracimy? Poznaj głównych winowajców

Stres, leki, alkohol, słodycze, za mało magnezu – czynników obniżających stężenie potasu w organizmie jest naprawdę sporo. A jego niedobór to początek wielu dolegliwości i chorób. Warto więc wiedzieć, jak tracimy potas, żeby w porę zapobiegać jego brakom.

Gdy organizm cierpi na niedobór potasu, to może się poważnie buntować. Począwszy od osłabienia mięśni, skurczów, senności, osłabienia koncentracji, na zaparciach czy zawrotach głowy kończąc. Skutki niedoboru mogą też prowadzić do zaburzeń rytmu serca i nadciśnienia tętniczego. Dobra wiadomość jest taka, że według lekarzy samo ograniczenie spożycia potasu w diecie rzadko prowadzi do niedoborów potasu u osób zdrowych. Ale niech to nie uśpi naszej czujności, bo niemal każdego dnia narażani jesteśmy na jego ubytki. Niestety nie wszystkie drogi „wycieku” potasu są tak oczywiste do rozpoznania, jak mogłoby się nam wydawać.

Pot

Pocimy się wszyscy, w końcu to naturalny sposób organizmu na kontrolę temperatury ciała. Trzeba jednak wiedzieć, że wraz z utratą wody organizm pozbywa się też elektrolitów. Wśród nich – potasu. Warto więc wzmocnić rezerwy tego pierwiastka, jeśli jesteśmy po mocnym treningu albo dopadła nas gorączka. Pamiętajmy jednak, że również czas spędzony na relaksie może wzmagać potliwość. Wyjazd w ciepłe kraje albo korzystanie z sauny nie wymaga przecież wysiłku fizycznego, jednak organizm musi się jakoś bronić przed ciepłem. Dlatego naturalną reakcją w takich przypadkach również będzie potliwość. Uważać powinny też kobiety w czasie klimakterium, osoby otyłe oraz z chorobami nerek, nadczynnością tarczycy, cukrzycą i gruźlicą – one również narażone są na wzmożone pocenie.

Stres

Stres stał się tak powszechny w codziennym życiu, że uznajemy go za normę. Tymczasem kiedy zdominuje on całkowicie nasze życie i… ciało, to prowadzić może do utraty potasu. Częściowo odpowiada za to pot, który często oblewa nerwusów. Niemniej naukowcy sugerują, że winowajcą może być też aldosteron. Według badań stres uaktywnia nadprodukcję tego hormonu. Tak jak w normalnych ilościach aldosteron odpowiada za wydalanie odpowiednich ilości potasu z moczem, tak jego nadmiar prowadzi do przesadnych ubytków.

Kawa i alkohol

Kawa i alkohol mają działanie moczopędne. W związku z tym mogą się przyczyniać do wydalania potasu z moczem. Dotyczy to oczywiście sytuacji nadmiernego ich spożycia. Według danych Uniwersytetu Maryland za takie uznaje się przyjmowanie dawki od około 1000 mg kofeiny. Trudno znaleźć odpowiedni przelicznik dla alkoholu. Można się jednak domyślić, że tutaj dozwoloną normą będzie spożycie kieliszka dziennie, a nie butelki – wina czy wódki.

Zobacz także: Antybiotyk a alkohol

Słodycze

A dokładniej cukier. Szczególnie rafinowany, którego najwięcej jest w słodyczach. Niestety podczas procesu oczyszczania pozbawiony zostaje witamin i substancji mineralnych. Na tym nie koniec. Trawienie tego cukru nie jest wcale takie łatwe i przyjemne, bo obarcza organizm koniecznością zużycia swoich cennych zasobów, w tym m.in. potasu.

Sól

Spożywanie zbyt dużych ilości soli szkodzi gospodarce potasowej. Chodzi o zawarty w soli kuchennej sód. Gdy organizm zostanie dokarmiony sporą jego dawką, to zaczyna się bronić. Robi to w ten sposób, że usuwa jego nadmiar z moczem. Szkoda, że przy okazji pozbywa się też cennych elektrolitów.

Sytuacja wygląda nieco inaczej w przypadku osób, które cierpią na niedobór potasu. Wtedy mądry organizm wcale nie chce go oddać. Nie znaczy to jednak, że odbywa się to bez uszczerbku na zdrowiu. Bo organizm zatrzymuje sód, co prowadzi do zahamowania wydalania wody. Wzrasta przez to objętość krążącej krwi, a w efekcie następuje wzrost ciśnienia tętniczego i ciężej pracuje serce.

Leki

Niektóre leki oprócz tego, że pomagają w leczeniu określonych dolegliwości, mogą też nieco namieszać w zasobach potasu. Przykładem są środki przeczyszczające służące do leczenia zaparć czy oczyszczania jelit przed zabiegami chirurgicznymi. Stosowane w nadmiernych ilościach i bez zaleceń medycznych mogą powodować odwodnienie. Efekt? Utrata przez organizm nie tylko wody, ale też elektrolitów. Wśród nich potasu.

Niedoborom potasu sprzyja przyjmowanie leków moczopędnych, czyli diuretyków (z wyjątkiem diuretyków oszczędzających potas). A także leków na nadciśnienie – co prawda obniżają ciśnienie tętnicze, ale kosztem zmian w wydalaniu wody i elektrolitów z moczem, wyjaśniają eksperci z Uniwersytetu Harvarda.

Działanie moczopędne, a jednocześnie mogące prowadzić do deficytu potasu mają także leki nasercowe, przeciwzapalne oraz stosowane w chorobach nerek czy wątroby – wskazuje dr n. med. Andrzej Chamienia z Katedry i Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Biegunka i wymioty

Sprawa nieprzyjemna nie tylko dla ciała, ale też dla organizmu, bo zarówno podczas biegunki, jak i wymiotów wypłukujemy z organizmu cenne minerały. Lepiej więc na przykład w trakcie zatrucia zafundować sobie dodatkową dawkę potasu.

Cukrzyca

Na braki potasu narażeni są cukrzycy. Jak tłumaczy dr Chamienia, przyczyną jest niedobór insuliny. Hormon ten ma tę zacną umiejętność, że wraz z glukozą wprowadza potas do komórek. A warto przy tym dodać, że aż 90 proc. potasu jest magazynowane właśnie wewnątrz komórek.

Niedobór magnezu

Magnez również uczestniczy w transporcie elektrolitów przez błony komórkowe. Najlepiej więc zapewnić organizmowi utrzymanie obu tych pierwiastków na właściwym poziomie, żeby w pełni wykorzystać ich potencjał dla naszego zdrowia.

Pamiętajcie, że leczenie na własną rękę może być niebezpieczne. Wszystkie dolegliwości i wątpliwości zawsze należy konsultować z lekarzem. Jeśli jednak macie podejrzenie, że padliście ofiarą wypłukania potasu, to warto zbadać jego poziom we krwi. A jeśli jest go za mało – uzupełnić.