Przejdź do treści

Erytrocyty – czym są? Budowa erytrocytu, funkcje i normy

Czym są erytrocyty? Budowa erytrocytu, funkcje i normy objętości we krwi
Czym są erytrocyty? Budowa erytrocytu, funkcje i normy objętości we krwi /AdobeStock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

Erytrocyty, czyli czerwone krwinki, wraz z leukocytami i płytkami krwi są podstawowymi składnikami krwi. Odgrywają ważną rolę w organizmie – są odpowiedzialne za transport tlenu z płuc po wszystkich komórkach ciała oraz (częściowo) zbieranie z nich dwutlenku węgla w celu usunięcia go z organizmu. Co oznaczają wyniki poniżej i powyżej normy? Jakie mogą być przyczyny i jakie objawy powinny nas zaniepokoić?

Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

lek. Marta Dąbrowska
Marta Dąbrowska
lekarz

Co to są erytrocyty?

Erytrocyty (RBC, z ang. red blood cells), nazywane również krwinkami czerwonymi lub czerwonymi ciałkami krwi, są to komórki krwi, których głównym zadaniem jest  transport tlenu po organizmie.

Mają dyskowaty kształt, wklęsły z obydwu stron i nie mają jądra. Dlaczego? To efekt ich przystosowania do spełniania sobie właściwych zadań, właściwy dla większości ssaków. Specyficzna budowa erytrocytów służy zwiększeniu wydajności ich funkcji.

Czerwone krwinki wytwarzane są przez szpik kostny w procesie hematopoezy, który zachodzi pod wpływem erytropoetyny – hormonu produkowanego przez nerki (przed narodzinami erytrocyty produkowane są również w śledzionie).  Swój kolor zawdzięczają hemoglobinie, która jest ich najważniejszym elementem funkcjonalnym.  Hemoglobina jest białkiem posiadającym zdolność do nietrwałego wiązania tlenu. To dzięki niej erytrocyty pobierają tlen w płucach i stamtąd rozprowadzają go po całym organizmie.

Cykl życia pojedynczego erytrocytu wynosi 120 dni (innymi słowy – średnia długość życia erytrocytu to 4 miesiące), następnie jest on niszczony w śledzionie, wątrobie i w układzie siateczkowo-śródbłonkowym.

Erytrocyty – normy w badaniu

Jest wiele chorób, które mogą objawiać się zaburzeniami ilości lub budowy czerwonych krwinek. Pomiar liczby i ocena stanu erytrocytów są wykonywane  w ramach morfologii krwi (jest to jedno z najczęściej zlecanych badań w ramach profilaktyki lub początkowej diagnostyki licznych schorzeń).

Badanie polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej. Do morfologii należy się przygotować. Jak? Po pierwsze badanie powinno zostać wykonane rano i na czczo. Po drugie w dniu pobrania nie należy nie palić papierosów, pić kawy ani prowadzić intensywnej aktywności fizycznej.  Najlepiej nie wykonywać tego badania u kobiet w czasie okresu, gdyż wyniki wtedy mogą być zafałszowane.

W morfologii krwi oznaczane są wskaźniki erytrocytowe, do których zalicza się:

  • stężenie hemoglobiny,
  • średnią masę hemoglobiny w erytrocycie (MCH),
  • średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie (MCHC),
  • średnią objętość erytrocytów (MCV).

Wskaźniki te, podobnie jak ilościowe określenie elementów morfotycznych krwi (erytrocytów, leukocytów i płytek krwi), to istotna wiadomość dla lekarza na temat procesów chorobotwórczych, które mogą zachodzić w organizmie pacjenta. Dla erytrocytów norma, czyli ich średnia objętość we krwi, jest następująca:

  • kobiety: 3,5–5,2×106/µl;
  • mężczyźni 4,2–5,4×106/µl.

Kiedy ilość czerwonych krwinek jest poniżej normy, mówimy o erytrocytopenii. Gdy krwinek czerwonych jest więcej, mamy do czynienia z  erytrocytozą.

W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:

NOWOŚĆ
Odporność, Multilac
Multilac Synbiotyk, 20 kapsułek
23,39 zł
Odporność
Bloxin Żel do nosa w sprayu, 20 ml
25,99 zł
Odporność
Naturell Omega-3 500 mg, 240 kaps.
30,00 zł
BESTSELLER
Odporność, Good Aging
Naturell Selen Organiczny 200 µg, 365 tabletek
73,00 zł
Odporność
Iskial MAX + CZOSNEK, Suplement diety wspierający odporność i układ oddechowy, 120 kapsułek
42,90 zł
Laborantka wykonuje badanie żywej kropli krwi

Erytrocyty powyżej normy

Podwyższone erytrocyty we krwi (nadkrwistość, poliglobulia) mogą świadczyć o chorobach, jak również dysfunkcjach organizmu. Jeżeli pozostałe elementy krwi są w normie i nie występują inne objawy, najczęściej wynik taki świadczy o odwodnieniu, w którego wyniku dochodzi do zagęszczenia krwi. I jest to jedna z najczęstszych sytuacji, w których badanie pokaże podwyższone erytrocyty u dziecka. U małych dzieci do odwodnienia może dojść na skutek biegunki i wymiotów.

Poza tym wynik morfologii wykazujący za dużo erytrocytów może pojawić się w związku z przewlekłym niedotlenieniem organizmu – taki stan prowadzi do zwiększenia produkcji czerwonych krwinek, które są odpowiedzialne za transport tlenu. Niedotlenienie może wystąpić w wyniku:

  • palenia wyrobów tytoniowych – dym tytoniowy zawierający tlenek węgla prowadzi do powstawania w miejsce hemoglobiny karboksyhemoglobiny niezdolnej do przenoszenia tlenu;
  • przebywania w terenach, gdzie ciśnienie jest niskie, np. wysokogórskich;
  • obturacyjnego bezdechu sennego (OBS) – wskutek przerw w oddychaniu podczas snu dochodzi do wyczerpania zapasów tlenu w erytrocytach;
  • wrodzonych wad serca, np. ubytki w przegrodach międzyprzedsionkowej lub międzykomorowej, przetrwały przewód tętniczy Botalla, przełożenie głównych naczyń, tetralogia Fallota;
  • chorób płuc, np. przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), mukowiscydoza, włóknienie płuc.

Podwyższony poziom erytrocytów można zaobserwować również w przebiegu choroby znanej w medycynie jako czerwienica prawdziwa. Jest to choroba nowotworowa szpiku, w wyniku której dochodzi do zwiększenia liczby krwinek czerwonych, czemu może towarzyszyć zwiększone wytwarzanie krwinek białych (leukocytów) i płytek krwi. Przyczyny nadmiernego, niekontrolowanego (nowotworowego) wytwarzania czerwonych krwinek nie są znane – przypuszcza się, że u u podłoża czerwienicy prawdziwej leży mutacja genetyczna w krwiotwórczej komórce macierzystej szpiku (tej, która daje początek wszystkim innym komórkom krwi).

Inne choroby, które mogą pokazać w badaniu podwyższone erytrocyty, to:

  • zespół Geisbocka;
  • zespół Cushinga;
  • choroby nowotworowe;
  • zespół mieloproliferacyjny;

Wysokie erytrocyty i hemoglobina w morfologii mogą się pojawić na skutek działania glikokortykosteroidów.

Erytrocyty poniżej normy

Niski poziom erytrocytów we krwi występuje, kiedy organizm produkuje ich zbyt mało. Dochodzi wówczas do niedokrwistości, czyli anemii. Najczęściej jej przyczyną jest niedobór substancji koniecznych do produkcji erytrocytów – żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Niedokrwistość niedoborowa zazwyczaj rozwija się na skutek znacznego ubytku krwi lub złego wchłaniania. Może wystąpić także w okresach zwiększonego zapotrzebowania na witaminy i minerały, dlatego erytrocyty w ciąży oraz w okresie dojrzewania również mogą być za niskie.

W przypadku anemii hemolitycznej niedobór erytrocytów powodowany jest ich przedwczesnym rozpadem w wyniku nieprawidłowej budowy (przy niedokrwistości wrodzonej) bądź innego czynnika, jak stan zapalny, sztuczna zastawka serca, występowanie przeciwciał przeciwerytrocytarnych (przy niedokrwistości nabytej). Anemia hemolityczna może mieć wiele wariantów. Jednym z nich jest anemia sierpowata, w wyniku której chorobowo zmienione erytrocyty mają inny kształt niż zdrowe – przypominają sierp. Deformacje kształtu krwinek w przebiegu anemii sierpowatej mogą powodować zlepianie się erytrocytów, a w konsekwencji tego:

  • zaburzenia w dopływie krwi do organów,
  • zakrzepicę,
  • infekcje bakteryjne,
  • zawał serca,
  • martwicę narządów.

Obniżone erytrocyty mogą być związane także z uszkodzeniem szpiku kostnego, np. na skutek działania niektórych leków i substancji toksycznych czy promieniowania jonizującego (niedokrwistość aplastyczna).

W przypadku przewodnienia organizmu również może dojść do sytuacji, gdy w krwi będą za niskie erytrocyty.

Erytrocyty w moczu

Jeśli mikroskopowe badanie moczu wykazuje erytrocyty we krwi, mówimy o krwinkomoczu. Dalsze diagnozowanie przeprowadza się, gdy w polu widzenia stwierdzono więcej niż 4 czerwone krwinki (podwyższone erytrocyty w moczu).

Świeże czerwone krwinki w moczu powstają najczęściej w dolnym odcinku dróg moczowych, oprócz nich mogą się także pojawić erytrocyty wyługowane, czyli takie, których budowa morfologiczna jest zmieniona – mają niewyraźne kontury, są wyblakłe i przybierają okrągły kształt. Powstają najczęściej w nerkach, a przyczyną ich obecności w moczu może być zapalenie nerek – kłębuszkowe, odmiedniczkowe lub śródmiąższowe, a także kamica nerkowa.

Jak wspomóc proces powstawania erytrocytów?

Aby mogły powstać erytrocyty, niezbędne są witaminy oraz mikro- i makroskładniki.  Niedobory możemy ograniczać, stosując zróżnicowaną dietę bogatą w czynniki krwiotwórcze, czyli przede wszystkim wspomniane wcześniej witaminy z grupy B (w tym kwas foliowy) i żelazo.

Zobacz także

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

Czy granulocytopenia jest niebezpieczna i czym grozi niski poziom granulocytów?

Jak objawia się egzema i jak skutecznie pozbyć się plamek, wyprysków i nadżerek?

Białe plamy na paznokciach – co oznaczają i jak się ich pozbyć?

Co to leukocytoza? Jak interpretować poziom białych krwinek?

Kobieta - ból zeba

Co zrobić, kiedy boli ząb? Poznaj domowe sposoby, które przyniosą Ci ulgę!

Przelewanie w brzuchu – czy jest normalne? Co może oznaczać uczucie przelewania wody w brzuchu?

Uważano go za defekt skóry, a chorym podawano arszenik, jod i olej z wątroby dorsza. Jak kiedyś leczono toczeń

Bruzdy na paznokciach – podłużne, poprzeczne. Przyczyny i leczenie bruzd na paznokciach

„Medycyna konwencjonalna nie stoi w sprzeczności z medycyną integralną czy holistycznym podejściem do zdrowia. Przeciwnie, jest jej częścią” – mówi Orina Krajewska

Nazywano go „złotem duszy”, wierząc, że poprawia nastrój, podawano z winem i gotowano w ryżu. Jak kiedyś leczono złotem

Czym się zajmuje hematolog i kiedy wymagana jest wizyta u tego specjalisty?

Kobieta

Ty zawsze w trzech swetrach, a dalej ci zimno? Oto kilka możliwych przyczyn

Kiedy ostatnio badałaś sobie krew? Jest wiele powodów, dla których warto to robić regularnie

„Dzięki współpracy z pacjentami czuję spokój i nie boję się chorób” – mówi Robert Statkiewicz, osoba współtworząca aplikację „Pacjenci Pacjentom”, członkum zarządu Fundacji Ludzie i Medycyna

Pierwsza taka operacja! Rozrusznik serca po raz pierwszy został wszczepiony noworodkowi

Eksperymentalny rozrusznik serca został wszczepiony noworodkowi. To wielki przełom w pediatrii!

Jak Polacy oceniają szpitale?

Pacjenci i pacjentki ocenili polskie szpitale. Najczęściej narzekali na brak poszanowania prawa do intymności i kiepskie jedzenie

5 codziennych zagrożeń dla kręgosłupa. Unikaj jak ognia!

Dłonie

Dziewczynce amputowano wszystkie kończyny. Winą błędna diagnoza lekarzy

Jeden z najlepszych szpitali na świecie znajduje się w Krakowie. „Za konsolą robota i chirurg, i chirurżka mają taką samą doskonałość”, mówi prezeska Joanna Szyman

Czy masz obowiązek odwołać wizytę lekarską i co może ci grozić, jeśli tego nie zrobisz? Wyjaśnia prawniczka

Czy masz obowiązek odwołać wizytę lekarską i co może ci grozić, jeśli tego nie zrobisz? Wyjaśnia prawniczka

Przyczyny i objawy krioglobulinemii. Jak przebiega diagnostyka i leczenie?

Największe naukowe odkrycia 2022 roku. Subiektywne zestawienie biotechnologa Dawida Polaka / AdobeStock

Największe naukowe odkrycia 2022 roku. Subiektywne zestawienie biotechnologa Dawida Polaka

Jedna, "centralna" kolejka sprawi, że szybciej dostaniemy się do specjalistów? Wyjaśniamy, co zakłada nowy projekt ustawy Ministerstwa Zdrowia

Jedna, „centralna” kolejka sprawi, że szybciej dostaniemy się do specjalistów? Wyjaśniamy, co zakłada nowy projekt ustawy Ministerstwa Zdrowia

Jak opanować przetłuszczające się włosy? Kosmetyki i domowa pielęgnacja

×