Badania na boreliozę ‒ jaki test na boreliozę jest najlepszy?

Borelioza jest przenoszoną przez kleszcze chorobą zakaźną, która atakuje skórę, stawy, serce i układ nerwowy. Rozpoznanie boreliozy bywa skomplikowane i często przeciąga się w czasie. Badania na boreliozę dzielimy na serologiczne i bezpośrednie. Badania bezpośrednie możemy wykonać tuż po ukąszeniu, zaś serologiczne 4-6 tygodni później.

Badania na boreliozę dobrze jest wykonać jak najszybciej po ukąszeniu kleszcza. Im dłużej kleszcz był wbity w skórę, tym większe prawdopodobieństwo zakażenia. Późno zdiagnozowana choroba jest z kolei trudniejsza do wyleczenia. Jakie badania na boreliozę i w jakiej kolejności należy wykonać?

Test na boreliozę ‒ test Elisa i Western blot

Pierwszym niepokojącym sygnałem po ukąszeniu kleszcza jest tzw. rumień wędrujący. Jego pojawienie się może oznaczać, że zostaliśmy zarażeni chorobą odkleszczową ‒ boreliozą. Wraz z rumieniem mogą pojawić się objawy grypopodobne. Wczesny okres boreliozy trwa zazwyczaj około 4 tygodni.

Test na boreliozę wykonywany w tym czasie może nie dać wiarygodnych wyników, ponieważ organizm mógł nie wytworzyć jeszcze przeciwciał. Popularne badania na boreliozę: test ELISA oraz test Western blot badają bowiem właśnie obecność przeciwciał (igM, igG), dlatego zbyt wcześnie wykonane mogą dać fałszywy wynik ujemny. Jest to tzw. okienko serologiczne, które oznacza, że zakażenie nastąpiło, ale organizm nie zdążył jeszcze zareagować i wytworzyć przeciwciał. W związku z tym zaleca się wykonać badanie krwi na boreliozę ponownie po kilku tygodniach.

Oba badania na boreliozę są refundowane przez NFZ, ale czasem lekarz nie widzi wskazań do ich wykonania. W takiej sytuacji badanie igG, igM możemy wykonać na własną rękę w laboratorium. Jeśli wynik badania metodą ELISA jest pozytywny, w celu potwierdzenia zakażenia wykonuje się badanie Western blot.

Co to jest badanie PCR?

Zakażeniu boreliozą mogą towarzyszyć objawy takie jak ból głowy, sztywność karku czy chroniczne zmęczenie. Jeśli lekarz podejrzewa wystąpienie neuroboreliozy może zlecić badanie PCR. Jest to metoda stosowana w laboratoriach genetycznych i molekularnych, pozwalająca wykryć DNA bakterii w organizmie. Nie jest to jednak sposób niezawodny, ponieważ wynik pozytywny nie oznacza na pewno, że w organizmie toczy się aktywne zakażenie, i odwrotnie ‒ wynik negatywny nie musi oznaczać, że do zakażenia nie doszło.

Do badania często pobiera się płyn mózgowo – rdzeniowy, rzadziej krew, mocz lub wycinek skóry z rumieniem wędrującym. Ile kosztuje badanie na boreliozę? Ceny mogą nieco różnić się w zależności od laboratorium, w którym zdecydujemy się je wykonać. Test ELISA to koszt 60-100 zł, test Western blot kosztuje 150-200 zł lub więcej, a PCR to wydatek rzędu 170 zł. Badania w kierunku boreliozy powinny zostać wykonane w miarę szybko, bo tylko wczesne wykrycie choroby gwarantuje jej całkowite wyleczenie.

Borelioza ‒ wyniki badań

Wyniki badań na boreliozę muszą być interpretowane całościowo, dlatego nie warto samemu próbować stawiać diagnozy, lecz zawsze należy zwrócić się do specjalisty i skonsultować jakie badania na boreliozę należy wykonać na kolejnym etapie.

Badanie IgG to najczęściej wykonywany obecnie test na boreliozę, a jego dodatni wynik służy potwierdzeniu “starej” boreliozy. Przeciwciała IgM informują natomiast o świeżej infekcji. Uzyskując wynik ujemny, nie możemy mieć jednak pewności, że infekcja się nie rozwija. Jeśli wynik testu ELISA  jest pozytywny lub wątpliwy, zaleca się potwierdzenie go testem Western blot. Obecność przeciwciał w teście Western blot świadczy o zachorowaniu na boreliozę, natomiast nie przynosi odpowiedzi na pytanie, czy infekcja jest aktywna. Przeciwciała mogą być obecne i wykrywalne w badaniach jeszcze przez wiele lat po przechorowaniu boreliozy.

Gdzie można wykonać badania na boreliozę?

Skierowanie na badanie IgG, IgM może wydać lekarz, do którego zgłosimy się z objawami lub podejrzeniem zakażenia boreliozą. Lekarze pierwszego kontaktu często kierują pacjenta do lekarza chorób zakaźnych lub neurologa, który zleca badanie ELISA. W dalszej kolejności, w zależności od wyników i objawów, pacjent może zostać skierowany na badanie Western blot. Warto zwrócić uwagę, by przeprowadzać diagnostykę w profesjonalnym laboratorium, najlepiej działającym przy szpitalu lub innej placówce medycznej.

Inne badania na boreliozę

Rzadziej wykonywanymi badaniami, które jednak zaleca się w przypadku trudności diagnostycznych, są:

• KKI ‒ krążące kompleksy immunologiczne;
• test LTT;
• test CD57.

W przypadku stwierdzenia boreliozy często wykonuje się dalsze badania, mające na celu stwierdzenie, czy u zarażonej osoby występują inne skojarzone choroby odkleszczowe. Coraz bardziej popularnym badaniem jest badanie wyjętego kleszcza, jednak potwierdzenie, iż jest nosicielem boreliozy nie świadczy o tym, że ukąszona osoba została zarażona. Niestety nie istnieje jedno, dające całkowitą pewność, badanie na boreliozę. Diagnostyka bywa trudna, żmudna i długotrwała.