się ten artykuł?
Borówkę brusznicę znajdziemy spacerując po lesie albo uprawiając w przydomowym ogrodzie. Od dawna wykorzystywana w kuchni do produkcji przetworów, dziś służy też jako roślina o właściwościach leczniczych. Przyda się szczególnie w infekcjach dróg moczowych, ale jej zastosowanie jest o wiele szersze.
Borówka brusznica – co to za roślina ?
Borówka brusznica, zwana też borówką czerwoną jest niewysoką krzewinką porastającą głównie lasy i wrzosowiska. Gatunek ten jest szeroko rozpowszechniony w Europie i Azji. Liście borówki są owalne, ciemnozielone i błyszczące. Kwiaty, zebrane na końcu pędów w kwiatostany mają kolor biały lub różowy. Owoce początkowo są białe, natomiast dojrzałe przybierają kolor jasno lub ciemnoczerwony.
Borówka brusznica bardzo często mylona jest z żurawiną. Nic dziwnego, w końcu jest z nią spokrewniona, podobnie jak borówka czarna i jagoda.
Różnice między borówką brusznicą a żurawiną przedstawia poniższa tabela.
| Borówka brusznica | Żurawina | |
| Występowanie | Lasy sosnowe i mieszane | Bagna torfowe |
| Wielkość | Krzewinka o pędach pionowych, do 30 cm wysokości | Płożące pędy do 1,5 metra długości |
| kwitnienie | Maj- lipiec | Czerwiec- lipiec |
| Owoce | Małe, drobne, okrągłe, 05,-1 cm wielkości, jednolicie czerwone | Większe, okrągłe, do 1-2 cm, nierównomiernie zabarwione |
| Smak | Gorzko- kwaskowaty | Kwaśny |
Borówka brusznica w kuchni
Popularne owoce leśne borówki brusznicy z powodzeniem wykorzystywane były w kuchni staropolskiej. Pochodzące z lat 20 ubiegłego wieku przepisy kulinarne wspominają o smażeniu konfitur z borówki, robieniu z niej galaretek i dodawaniu do gęsiny.
Obecnie do celów kulinarnych używa się zarówno liście jak i owoce brusznicy. Liście zrywa się wiosną (kwiecień, maj) lub jesienią ( wrzesień i początek października) i poddaje suszeniu. Owoce zbiera się pod koniec lata i początkiem jesieni. Po zebraniu, owoce należy dokładnie umyć i osuszyć. Jeśli nie będą od razu zużyte, można je zamrozić.Dzięki wysokiej zawartości kwasu benzoesowego, który jest konserwantem, owoce można przechowywać przez dłuższy czas.
Z borówki brusznicy można zrobić napar, nalewkę, dżem, konfiturę, kompot, sok i syrop. Suszone bądź świeże owoce borówki są wyśmienitym dodatkiem do mięs, w szczególności dziczyzny i wołowiny.
Borówka brusznica – przepisy
Konfitura: Szklankę cukru należy zalać 1/4 szklanki wody i zagotować. Następnie wsypać ok. 200 gram borówek i smażyć przez 30 minut na wolnym ogniu, do momentu puszczenia przez nie soku. Gotową konfiturę należy przełożyć do wyparzonych słoików i zakręcić je.
Wywar: ok. 1,5 łyżeczki suszu zalać szklanką wody, gotować przez 5 minut a następnie przecedzić. Można spożywać do 3 razy dziennie po połowie szklanki jako środek moczopędny.
Napar: 2-3 łyżeczki suszonych liści borówki należy zalać szklanką wrzątku i trzymać pod przykryciem ok. 5 minut. Susz można dodać w niewielkiej ilości do ulubionej herbaty.
Nalewka z liści: Do połowy szklanki wsypać suche, pokruszone liście, a następnie zalać 0,5 l wódki. Odstawić na dwa tygodnie. Po upływie tego czasu przecedzić roztwór i przelać do słoika.
Dlaczego warto jeść borówkę brusznicę?
W borówce brusznicy znajdziemy około 5,5% zawartości białka i 509 kcal na 100 gram owoców. Owoce są bogate w kwasy organiczne, witaminy z grupy B (B1, B2 i B3), witaminę C, prowitaminę A (β-karoten) oraz minerały: potas, wapń, magnez i fosfor.
Roślina ta może pochwalić się zawartością związków bioaktywnych takich jak:
- kwasy fenolowe i flawonoidy zmiatające wolne rodniki i wspomagające zachowanie prawidłowej masy ciała
- antocyjany i procyjanidy o korzystnym wpływie na wzrok
- garbniki katechinowe o działaniu ściągającym, antyseptycznym i przeciwbiegunkowym
- arbutyna o właściwościach wybielających i rozjaśniających plamy pigmentacyjne
Borówka brusznica – właściwości lecznicze
Borówkę brusznicę charakteryzuje jedna z najwyższych aktywności przeciwutleniających i najwyższe właściwości antyproliferacyjne w porównaniu do innych owoców jagodowych, takich jak jeżyny, jagody, maliny, truskawki i żurawina.
Brusznica działa przeciwzapalnie, przeciwrodnikowo i przeciwdrobnoustrojowo. Hamuje rozwój bakterii Helicobakter pylori, która przyczynia się do zapalenia i wrzodów żołądka. Niektóre badania sugerują, że borówka brusznica wykazuje działanie przeciwnowotworowe, a jej ekstrakt może potencjalnie indukować apoptozę ludzkich komórek białaczki HL-60.
Zawarte w liściach brusznicy sitosterole obniżają poziom cholesterolu, znajdują też zastosowanie w leczeniu dolegliwości żołądkowych i reumatycznych. Ponadto inny składnik aktywny – arbutyna, działa odkażająco i moczopędnie, co jest wykorzystywane w przypadku zakażeń dróg moczowych oraz chorób nerek.
Borówka brusznica – uprawa
Borówkę brusznicę można uprawiać w ogrodzie. Dwuletnie krzewinki najlepiej sadzić wiosną lub jesienią na stanowiskach nasłonecznionych i glebie kwaśnej (pH= 3,5). Roślina owocuje po 2-3 latach od posadzenia. Jeden krzew dostarcza nawet do 300 jagód rocznie. Plony zbiera się dwa razy do roku – pod koniec lipca/ na początku sierpnia oraz pod koniec września/ na początku października.
Bibliografia:
[1 ]Dróżdż, V. Šėžienė, J. Wójcik, and K. Pyrzyńska, “Evaluation of Bioactive Compounds, Minerals and Antioxidant Activity of Lingonberry (Vaccinium vitis-idaea L.) Fruits,” Molecules, vol. 23, no. 1, p. 53, Dec. 2017, doi: 10.3390/molecules23010053.
[2] P. Vyas, B. Sc, S. T. John’s Newfoundland, and L. Canada, “Antioxidant Properties of Lingonberry (Vaccinium vitis-idaea L.) Plants,” 2014.
[3] Kowalska- Wochna Elżbieta, “Kosmetyki z lasu,” Panacea, 2010. [Online]. Available: https://panacea.pl/articles.php?id=3007. [Accessed: 22-Mar-2020].
[4] Bhullar, K.S.; Rupasinghe, H.P.V. Antioxidant and cytoprotective properties of partridgeberry polyphenols. Food Chem. 2015,169, 595–605
Zobacz także
„Pierwszą pomoc trzeba przećwiczyć. To tak jak z prawem jazdy – nie wystarczy zdać testów teoretycznych, trzeba wykazać się umiejętnościami jazdy”. O tym, dlaczego coraz więcej Polaków chce pomagać, opowiada ratownik medyczny Adrian Zadorecki
„Jesteś swoim najbezpieczniejszym partnerem seksualnym”. Wytyczne dotyczące seksu w czasie pandemii koronawirusa
