Chlorki we krwi – badanie, norma, jak obniżyć chlorki

Chlorki to główne aniony płynu pozakomórkowego. Poziom chlorków jest ściśle uzależniony od poziomu kationów sodowych. Jony chlorkowe odpowiadają za utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej organizmu, wpływają na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, nerwowego czy mięśniowego. Poziom chlorków we krwi oznaczany jest przede wszystkim w diagnostyce zaburzeń równowagi elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Zazwyczaj wykonywany jest tzw. panel elektrolitowy, w którym bada się dodatkowo poziom jonów sodowych i potasowych.

Co to są chlorki?

Chlorki to główne aniony płynu pozakomórkowego, w tym krwi. Jako aniony, chlorki są obdarzone ładunkiem ujemnym. Poziom chlorków we krwi jest powiązany z poziomem dodatnich jonów sodowych, a zmiany poziomu obu tych jonów zachodzą równolegle. Główną rolą jonów chlorkowych we krwi jest utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, czyli normalizacja wartości pH krwi. Chlorki wpływają także na równowagę wodno-elektrolitową, czyli objętość płynów oraz ich ciśnienie osmotyczne. Chlorki wchodzą ponadto w skład soku żołądkowego, a także aktywują enzym trawienny śliny – amylazę ślinową. Odpowiedni poziom chlorków wpływa na pobudliwość nerwowo-mięśniową.

Od czego zależy poziom chlorków we krwi?

Na poziom chlorków we krwi wpływa wiele czynników. Najistotniejsze z nich to:

• podaż chlorków wraz z dietą; głównym źródłem chlorków jest sól kuchenna oraz wody mineralne,
• poziom wazopresyny i aldosteronu, czyli hormonów regulujących zatrzymanie sodu i chloru przez nerki,
• utrata jonów chlorkowych wraz z potem, wymiotami czy biegunkami,
• utrata chlorków przez nerki w przebiegu schorzeń nerek lub stosowania leków diuretycznych.

Kiedy badać poziom chlorków we krwi?

Istnieje kilka wskazań do oznaczania poziomu chlorków we krwi. Jednym z najistotniejszych jest podejrzenie zaburzeń równowago kwasowo-zasadowej lub wodno-elektrolitowych. Ocena poziomu chlorków we krwi jest zasadna także w sytuacji, gdy możliwe jest nadmierna utrata jonów chlorkowych z organizmu. Mowa o przedłużających się biegunkach, wymiotach, długotrwałym stosowaniu leków moczopędnych. Poziom chlorków we krwi może być pomocny w oszacowaniu tzw. luki anionowej, czyli różnicą między kationem sodowym a głównymi anionami – chlorkami i wodorowęglanami.

Poziom chlorków we krwi powinien być oceniany także zawsze wtedy, gdy pojawią się objawy mogące sugerować występowanie zaburzeń jonowych. Mowa przede wszystkim o takich symptomach jak bóle i zawroty głowy, chroniczne zmęczenie, osłabienie siły mięśniowej, skurcze mięśni oraz nudności.

Jak przebiega badanie chlorków?

Poziom chlorków może być oznaczony we krwi lub w moczu. W celu badania chlorków we krwi należy pobrać na czczo próbkę krwi żylnej. Z kolei badanie chlorków w moczu wymaga pobrania porannej próbki moczu lub dobowej zbiórki.

Chlorki we krwi i w moczu – norma

Prawidłowy poziom chlorków we krwi to 98-106 mmol/l, a za wartości krytyczne, czyli zagrażające życiu uznawane są poziomy chlorków poniżej 80 mmol/l oraz 115 mmol/ l. Prawidłowe wartości chlorków w moczu to od 110 do 250 mmol/l.

Chlorki we krwi powyżej normy

Zbyt wysoki poziom chlorków może wynikać z odwodnienia, np. w przebiegu moczówki prostej czy cukrzycy. Inną przyczyną może być nadmierne spożycie chlorków w diecie, czyli spożywanie produktów bogatych w sól. Podwyższeniu poziomu chlorków we krwi sprzyja ponadto kwasica metaboliczna, zasadowica oddechowa oraz stosowanie inhibitorów anhydrazy węglanowej.

Jak obniżyć chlorki we krwi?

Podstawową metodą na obniżenie poziomu chlorków w organizmie jest wyeliminowanie przyczyny zaburzeń elektrolitowych. Może to wymagać wyleczenia chorób podstawowych. Konieczne może być ograniczenie stosowania leków przyczyniających się do zaburzeń w poziomie chlorków. Naturalne sposoby na obniżenie chlorków to redukcja spożycia soli w diecie, a także nawodnienie organizmu.

Chlorki we krwi poniżej normy

Zbyt niski poziom chlorków we krwi może wynikać ze zbyt niskiej podaży chlorków w diecie. Kolejną przyczyną jest utrata chlorków podczas wymiotów, biegunek, nadmiernej potliwości czy stosowania leków moczopędnych. Zbyt niski poziom chlorków może pojawić się w przebiegu chorób płuc prowadzących do kwasicy, takich jak gruźlica czy zapalenie płuc. Także takie zaburzenia hormonalne jak SIADH, czyli zespół nadmiernego wydzielania hormonu antydiuretycznego czy choroba Addisona (pierwotna niedoczynność kory nadnerczy) sprzyjają obniżeniu poziomu chlorków.

Jak podwyższyć poziom chlorków w organizmie?

W sytuacji, gdy niskie chlorki w organizmie wynikają z obecności zaburzeń hormonalnych czy chorób płuc, konieczne jest wyleczenie choroby podstawowej. Ponadto – bez względu na przyczynę warto stosować dietę bogatą w sól. Niekiedy lekarz może zdecydować także o konieczności podawania dożylnie soli fizjologicznej.

Bibliografia:

1. Wallach J., Interpretacja badań laboratoryjnych; MediPage 2011
2. Choroby wewnętrzne. Kompedium Medycyny Praktycznej pod red. A. Szczeklika oraz P. Gajewskiego; Medycyna Praktyczna 2010