5 min.
Ciałko żółte – funkcje, rola w ciąży, torbiele ciałka żółtego

Ciałko żółte – funkcje, rola w ciąży, torbiele ciałka żółtego Istock.com
Ciałko żółte powstaje w jajniku podczas każdego cyklu miesiączkowego. Jej głównym zadaniem jest produkcja progesteronu – hormonu odpowiadającego za przygotowanie macicy do implantacji zarodka oraz za utrzymanie ciąży. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte zanika. Nieprawidłowości w procesie zmniejszania się ciałka żółtego nazywane są niedomogą fazy lutealnej. Inną patologiczną zmianą występującą w obrębie ciałka żółtego jest torbiel na jajniku.
Spis treści
Co to jest ciałko żółte?
Ciałko żółte (łac. corpus luteum) to gruczoł dokrewny powstający każdorazowo podczas cyklu miesiączkowego. Struktura ta tworzy się w procesie luteinizacji polegającym na pęknięciu pęcherzyka jajnikowego i jego przekształceniu się w ciałko żółte. W składzie ciałka żółtego znajdują się m.in. komórki śródbłonka, firboblasty i komórki układu immunologicznego: makrofagi, limfocyty, neutrofile, eozynofile. Żółtą barwę ciałko żółte zawdzięcza luteinie, która jest pigmentem zaliczanym do ksantofilów.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Funkcje ciałka żółtego
Główną funkcją ciałka żółtego jest produkcja progesteronu. Do syntezy hormonu wykorzystywany jest cholesterol pochodzący z lipoprotein o niskiej i wysokiej gęstości (LDL i HDL). Gdy dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte wytwarza progesteron, który hamuje wzrost endometrium i przygotowuje macicę do implantacji zarodka. Dzięki temu hormonowi możliwe jest zajście w ciążę i podtrzymanie jej. Ciałko żółte, nazywane już wtedy ciałkiem żółtym ciążowym, produkuje progesteron do czasu, aż funkcję tę przejmie łożysko. Rola, jaką pełni ciałko żółte, jest szczególnie ważna w I trymestrze ciąży, w którym progesteron odpowiada za podtrzymanie funkcjonowania płodu. W okresie karmienia piersią powstaje ciałko żółte laktacyjne. Wykształca się ono z pęcherzyka jajnikowego.
Co dzieje się z ciałkiem żółtym, jeśli nie dojdzie do zapłodnienia? Aby się dowiedzieć, należy prześledzić cykl miesiączkowy. Wyróżnia się w nim 4 fazy: menstruację, fazę folikularną, owulację i fazę lutealną. Podczas menstruacji dochodzi do złuszczenia błony śluzowej macicy i wydalania jej resztek przez pochwę. Miesiączka trwa zwykle 3–7 dni. Następnie zachodzi intensywny wzrost endometrium i dojrzewanie pęcherzyka Graafa. Jeśli cykl liczy 28 dni, faza folikularna trwa 14 dni. Niemniej jednak jej długość jest zależna osobniczo i może wynosić też 10–16 dni. Trzecim etapem cyklu jest owulacja. Dojrzały pęcherzyk Graafa pęka i uwalnia komórkę jajową. Ostatnią fazą jest faza lutealna. Wykształcone ciałko żółte dojrzewa, a następnie zanika.
Ciałko żółte a ciąża
Zmiany, którym podlega ciałko żółte w czasie ciąży, są następujące:
- 2–3. tydzień ciąży – pęcherzyk Graafa dojrzewa i pęka pod wpływem wzrostu stężenia hormonu luteinizującego. Pozostałości po pęcherzyku przekształcają się w ciałko żółte.
- 4. tydzień ciąży – na ciałko żółte oddziałuje hormon beta HCG, w wyniku czego zamienia się ono w ciałko żółte ciążowe. Produkowany przez nie progesteron zapobiega złuszczaniu się endometrium.
- 5–6. tydzień ciąży – ciałko żółte kontynuuje wytwarzanie progesteronu.
- 7. tydzień ciąży – ciałko żółte powoli się zmniejsza, natomiast łożysko, które przejmie jego funkcję, rozwija się.
- 8–9. tydzień ciąży – ciałko żółte ulega dalszej regresji (luteolizie).
- 10–12. tydzień ciąży – kończy się rola ciałka żółtego w podtrzymywaniu ciąży. Jego funkcję pełni teraz łożysko.
Ciałko żółte – nieprawidłowości w działaniu
Niewydolność ciałka żółtego
Jeśli ciałko żółte nie produkuje odpowiedniej ilości progesteronu, taki stan nazywany jest niewydolnością ciałka żółtego bądź niedomogą fazy lutealnej. W konsekwencji u kobiety pojawiają się problemy z zajściem w ciążę. Wśród objawów niewydolności ciałka żółtego wymienia się: plamienia z dróg rodnych pomiędzy menstruacjami, nasilenie zespołu napięcia przedmiesiączkowego, obrzęk piersi, mastopatię i wydłużenie lub skrócenie cyklu menstruacyjnego.
Torbiel ciałka żółtego
Innym rodzajem nieprawidłowości w obrębie ciałka żółtego jest torbiel na jajniku, nazywana też cystą. Przyczyną występowania torbieli ciałka żółtego jest nieprawidłowe zanikanie tego gruczołu. Jakie są objawy torbieli na jajnikach? W większości przypadków nie obserwuje się żadnych symptomów chorobowych, a torbiel wykrywana jest przypadkowo podczas rutynowego badania USG. Jeśli torbiel jajnika jest niewielka, zaleca się jedynie jej obserwację. Torbiele o większych rozmiarach mogą dawać objawy w postaci bólu w podbrzuszu podczas drugiej fazy cyklu, krwawień pomiędzy miesiączkami i zaburzeń w oddawaniu moczu.
Jak szybko rosną torbiele na jajnikach? Tempo wzrostu jest bardzo różne – niektóre zmiany mogą się powiększyć w ciągu miesiąca, inne nie zmieniają swojej średnicy nawet przez kilka lat. U niektórych osób torbiele jajnika mogą wchłonąć się samoistnie. Niekiedy torbiel jajnika ulega pęknięciu, jej zawartość wylewa się, a sama torbiel zanika. Czy torbiel na jajniku czymś grozi? Tego typu zmiany zazwyczaj są łagodne, a tylko niewielki odsetek może oznaczać nowotwór.
Źródła:
- Agata Mitan, Małgorzata Grzesiak, Ciałko żółte – mały gruczoł o wielkim znaczeniu, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych”, tom 64, numer 2, s. 247-259, 2015.
-
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci się ten artykuł?
Tak
Nie
Powiązane tematy:
Polecamy

25.01.2023
„Kiedy usłyszałam diagnozę, pomyślałam sobie: Czyli że co? Ja za pół roku umrę? Mam 28 lat!”. Rozmawiamy z Patrycją Lisiecką, która stworzyła projekt fotograficzny Młode z Rakiem

24.01.2023
Łukasz Tchórzewski: „Kultura” picia alkoholu w Polsce jest zjawiskiem patologicznym. W ten sposób wychowuje się pokolenia kolejnych alkoholików

21.01.2023
Małgorzata Halber i Olga Drenda: Często z miłością myli się relacje, w których występuje duża intensywność emocji. One z miłością nie mają nic wspólnego

21.01.2023