Paradontoza – co to jest, objawy, przyczyny i leczenie

„Paradontoza” to termin określający zapalenie przyzębia. Jest to najczęstszy po próchnicy stan zapalny w obrębie jamy ustnej. Dolegliwości dotyczą wielu osób w różnym wieku, aczkolwiek częstość zachorowania wzrasta z wiekiem. Głównymi czynnikami sprzyjającymi paradontozie są nieodpowiednia dieta i niewłaściwa higiena jamy ustnej. Inne przyczyny to palenie papierosów, zaburzenia krążenia czy problemy hormonalne. Jak leczyć paradontozę i jak jej zapobiegać?

Co to jest paradontoza?

Paradontoza to schorzenie, na które cierpi około 80% populacji. Określana jest także zapaleniem przyzębia. Jest to drugi najczęstszy stan zapalny w obrębie jamy ustnej po próchnicy. Pierwsze objawy są niespecyficzne i często bywają lekceważone przez chorych. Należy jednak pamiętać, iż paradontoza w zaawansowanej postaci prowadzi do wielu powikłań, w tym utraty zębów, w związku z tym ważne jest, aby szybko reagować i nie przeoczyć symptomów. Dobrze jest także wiedzieć, jak zapobiegać paradontozie. Ważna jest znajomość domowych sposobów na paradontozę oraz wiedza, jak wzmocnić dziąsła przy paradontozie. O sposobie leczenia paradontozy zawsze powinien decydować stomatolog. Czasami wystarczy terapia farmakologiczna, niekiedy niezbędny jest zabieg stomatologiczny.

Paradontoza – przyczyny stanu zapalnego jamy ustnej

Głównymi przyczynami zapalenia przyzębia są niewłaściwa higiena jamy ustnej i nieprawidłowa dieta. Zbyt rzadkie szczotkowanie zębów, nieużywanie nici dentystycznych i płynów do płukania jamy ustnej to główne zaniedbania higieniczne, jakie popełniamy. Niedokładne czyszczenie zębów po każdym posiłku przyczynia się do tego, że nieusunięte resztki pokarmowe stają się miejscem bytowania bakterii. W dłuższej perspektywie czasu dochodzi do rozwoju płytki nazębnej i stanu zapalnego, zlokalizowanych na granicy zębów i dziąseł. Stan zapalny obecny w kieszonkach dziąsłowych przyczynia się do tego, że linia dziąseł zaczyna się obniżać, a zęby stają się coraz bardziej rozchwiane. Ponadto rozwojowi paradontozy sprzyja palenie papierosów, gdyż zawarte w nich szkodliwe czynniki osłabiają szkliwo i zwiększają namnażanie się bakterii beztlenowych. Warto pamiętać, że nikotyna odpowiada za utratę witaminy C z organizmu oraz zmniejszenie wchłaniania wapnia, który jest podstawowym tworzywem budulcowym szkliwa.

Przyczynami paradontozy są również niektóre choroby ogólnoustrojowe oraz autoimmunologiczne (np. cukrzyca czy reumatoidalne zapalenie stawów). Dodatkowo rozwojowi zapalenia przyzębia sprzyjają zaburzenia hormonalne, stres i niektóre leki. Do czynników predysponujących do paradontozy zaliczamy wady anatomiczne zgryzu.

Czy paradontoza jest dziedziczna? Paradontoza może występować rodzinnie, co oznacza, że niektóre osoby są bardziej narażone na jej rozwój. Warto wspomnieć o jeszcze jednej kwestii – czy paradontoza jest zaraźliwa? Istnieje minimalne ryzyko przekazania bakterii w jamy ustnej np. podczas pocałunku, ale to nie determinuje rozwoju paradontozy – kluczowe znaczenie ma niewystarczająca higiena jamy ustnej.

Paradontoza – objawy

Pierwsze objawy paradontozy są niespecyficzne i często bywają lekceważone. Podczas rozwoju choroby obserwujemy najpierw zaczerwienienie dziąseł, któremu raczej nie towarzyszy bolesność. W dalszym etapie pojawiają się krwawienia z dziąseł. Krwawienie zauważalne jest najpierw jedynie podczas szczotkowania, następnie dziąsła mogą krwawić w czasie jedzenia lub samoistnie. Resztki jedzenia, które pozostają na zębach, formują osad, ten przekształca się w kamień nazębny, który jest doskonałą pożywką dla bakterii chorobotwórczych, odpowiedzialnych za rozwój stanu zapalnego. Zęby stają się wówczas nadwrażliwe i pojawiają się dolegliwości bólowe, zwłaszcza związane z bodźcami termicznymi (zimne i gorące płyny, potrawy). Podczas dalszego rozwoju choroby szyjki zębowe zostają odsłonięte, zębodoły stają się obrzęknięte i nie spełniają funkcji mocującej. Zęby zaczynają wykazywać patologiczną ruchomość, mogą występować dolegliwości bólowe. Ostatecznie może dojść do utraty zębów.

Jak leczyć paradontozę?

Leczenie paradontozy powinno się włączyć najwcześniej jak to możliwe, gdyż pozwala zminimalizować niekorzystne skutki i wyeliminować stan zapalny. Ponadto jak najszybsze wdrożenie leczenia pomaga zapobiec najpoważniejszemu powikłaniu paradontozy, czyli wypadaniu zębów. Jak się leczy paradontozę?

Leki na paradontozę bez recepty to przede wszystkim płyny i aerozole antyseptyczne, które działają bakteriobójczo. Jednakże czasami proces zapalny jest tak zaawansowany, że jedynym rozwiązaniem jest antybiotyk. Jaki antybiotyk na paradontozę jest stosowany? Zazwyczaj stomatolog przepisuje amoksycylinę, klindamycynę, doksycyklinę oraz metronidazol.

W bardzo zaawansowanych postaciach paradontozy niezbędne bywają zabiegi chirurgii stomatologicznej polegające na opracowaniu korzeni i kieszonek dziąsłowych. Jak leczyć paradontozę zębów przy pomocy zabiegów stomatologicznych? Najczęściej wykonywany jest zabieg kiretażu, czyli oczyszczania poszerzonych kieszonek dziąsłowych. Ten zabieg, wykonywany wyłącznie przez stomatologa może być realizowany w systemie zamkniętym lub otwartym. Kiretaż zamknięty dotyczy kieszonek dziąsłowych nie głębszych niż 5 mm, gdy nie ma potrzeby nacinania dziąseł. Z kolei kiretaż otwarty pozwala na oczyszczenie głębokich kieszonek dziąsłowych i wymaga uprzedniego nacięcia dziąseł. Po zabiegu konieczne jest zbliżenie dziąseł przy pomocy szwów, a cały zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. 

Czy paradontozę można wyleczyć? Wiele zależy od stopnia zaawansowania choroby. W większości przypadków możliwe jest cofnięcie stanu zapalnego dziąseł na drodze usunięcia stanu zapalnego kieszonek dziąsłowych. Natomiast w przypadku bardzo zaawansowanych zmian prowadzących do zaniku kości konieczne mogą być interwencje chirurgiczne, mające na celu rekonstrukcję tkanki.

Jak leczyć paradontozę w domu?

Domowe sposoby zapobiegania paradontozie polegają głównie na poprawie higieny jamy ustnej i większej dbałości o zęby. Jaka szczoteczka przy paradontozie sprawdzi się najlepiej? Zalecane jest stosowanie szczoteczki miękkiej, która nie podrażnia dziąseł.  Powinno się również pomyśleć o zmianie diety i zaprzestaniu palenia. Dodatkowo może pomóc pasta na paradontozę, która zawiera fluor oraz chlorheksydynę. Substancje te wzmacniają zęby i zapobiegają osadzaniu się osadu i kamienia nazębnego. Niektóre preparaty do czyszczenia zębów mają postać żelu, który w paradontozie również charakteryzuje się wysoką skutecznością, zapobiega krwawieniom lub minimalizuje je. 

Najważniejsze w terapii paradontozy jest wczesne podjęcie leczenia. Zatem jeżeli zauważymy jakiekolwiek dolegliwości mogące wskazywać na zapalenie przyzębia, należy niezwłocznie skonsultować się ze stomatologiem.

Jak zapobiec paradontozie?

Rozwojowi paradontozy można zapobiegać. Kluczowe znaczenie ma odpowiednia higiena jamy ustnej, obejmująca mycie zębów po każdym posiłku lub co najmniej dwa razy dziennie. Warto ponadto sięgać po płyny do płukania ust, a także nici dentystyczne. W celu dokładnego oczyszczania trudno dostępnych miejsc można także sięgnąć po irygator dentystyczny. Raz – dwa razy w roku wskazane jest usuwanie płytki nazębnej i kamienia nazębnego. W tym celu wystarczy odwiedzić gabinet stomatologiczny i wykonać zabieg skalingu.

Bibliografia:

Paster B. i in., Bacterial diversity in human subgingival plaque; Journal of Bacteriology, 2001