Czy macica jednorożna wyklucza szanse na zajście w ciążę? 

Macica jednorożna jest rzadko spotykaną anomalią, która wywiera znaczący wpływ na zdrowie reprodukcyjne kobiety. Wada ta może stanowić wyzwanie zarówno dla zajścia w ciążę, jak i dla jej utrzymania. W niniejszym artykule przeanalizuję, jak macica jednorożna wpływa na różne aspekty – od możliwości zajścia w ciążę poprzez jej przebieg aż po poród. Dowiesz się również, jakie inne wady anatomiczne dotykają ten narząd. 

Czym jest macica jednorożna? 

Macica jednorożna to rzadka wada rozwojowa. Stanowi około 0.4% wad w populacji ogólnej. Powstaje w wyniku niepełnego rozwoju jednego z dwóch przewodów Müllera podczas rozwoju zarodkowego płodu. W normalnych warunkach oba przewody łączą się, tworząc pełnowymiarową macicę z dwoma rogami.  

W przypadku macicy jednorożnej, rozwój jednego z przewodów jest zahamowany, co skutkuje powstaniem macicy z jednym w pełni wykształconym rogiem i jamą maciczną, podczas gdy drugi róg, jeśli w ogóle istnieje, zazwyczaj jest mały i nie funkcjonuje prawidłowo. W takiej sytuacji, w układzie rozrodczym kobiety obecne jest tylko jedno właściwe połączenie macicy z jajowodem. 

Macica jednorożna a ciąża – czy jest to możliwe? 

Macica jednorożna, mimo że stanowi wyzwanie w kontekście zdrowia reprodukcyjnego, nie eliminuje możliwości zajścia w ciążę. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na płodność jest funkcjonalność jajników i jajowodów. Jeśli są one zdrowe, a także działają prawidłowo, szanse na zapłodnienie mogą być porównywalne do kobiet bez wad macicy. Niestety, ponieważ przestrzeń w jamie macicy jest ograniczona, zagnieżdżenie się zarodka oraz dalszy, zdrowy rozwój ciąży bywają kłopotliwe. Współistniejące problemy z endometrium zwiększają ryzyko poronienia. 

Macica jednorożna a in vitro 

Ponieważ naturalne zajście w ciążę u kobiet z macicą jednorożną bywa utrudnione, proponuje się wdrożenie metod wspomaganego rozrodu, które znacznie zwiększają szanse na zapłodnienie. Oto możliwe opcje:  

• inseminacja wewnątrzmaciczna (ang. intrauterine insemination, IUI), 
• zapłodnienie in vitro (ang. in vitro fertilization, IVF). 

Zapłodnienie metodą in vitro jest szczególnie korzystne, ponieważ pozwala na selekcję i transfer najzdrowszych zarodków bezpośrednio do funkcjonalnego rogu macicy, co zwiększa szanse na prawidłowy rozwój ciąży oraz jej szczęśliwe rozwiązanie. 

Przebieg ciąży przy macicy jednorożnej 

Ciąża kobiety z macicą jednorożną jest uznawana za ciążę wysokiego ryzyka. Dlaczego? Głównie ze względu na ograniczoną przestrzeń w jamie, w której rozwija się płód, ale też przez niepełny rozwój anatomiczny macicy. Mimo takich trudności, wiele kobiet z tą wadą może szczęśliwie donosić ciążę. Oto wyzwania, które mogą pojawić się w jej trakcie: 

• zwiększone ryzyko poronienia; 
• wyższe ryzyko przedwczesnego porodu, które wiąże się z możliwością wystąpienia powikłań zdrowotnych u noworodka; 
• częściej niż w populacji ogólnej płód może przyjąć nietypową pozycję, co komplikuje poród, często prowadząc do konieczności przeprowadzenia cesarskiego cięcia. 

W związku z wymienionymi wyzwaniami, kobiety z macicą jednorożną powinny pozostać pod szczególną obserwacją przez cały okres ciąży. Stała opieka medyczna i regularne konsultacje u lekarza prowadzącego są niezbędne dla monitorowania stanu zdrowia zarówno matki, jak i dziecka. Wśród zalecanych badań znajdują się: 

• badania ultrasonograficzne (USG) – wykonuje się je częściej niż w standardowej ciąży, aby monitorować wzrost i położenie płodu, a także stan macicy. Dodatkowo wykonuje się USG z dopplerem do oceny przepływu krwi w łożysku i pępowinie, co jest istotne dla oceny ryzyka powikłań, 
• badania hormonalne – przeprowadza się je szczególnie w pierwszym trymestrze, by ocenić poziom hormonów (progesteron i beta-HCG) ważnych dla utrzymania ciąży, 
• testy na obecność infekcji – regularne badania moczu oraz badania krwi wykażą istnienie infekcji, które mogą stanowić dodatkowe ryzyko dla przebiegu ciąży, 
• kardiotokografia (KTG) – w późniejszym etapie ciąży to badanie pozwala na ocenę rytmu serca płodu i aktywności skurczowej macicy, co jest ważne zwłaszcza w przypadku zwiększonego ryzyka przedwczesnego porodu.

Bibliografia: 

1. Garapati J., Jajoo S., Sharma S., Unicornuate Uterus with a Non-Communicating Rudimentary Horn: Challenges and Management of a Rare Pregnancy, The Cureus Journal of Medical Science 2023, 15(6): e40666. 
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/23302-unicornuate-uterus [dostęp 08.05.2024]. 
3. Khati N. J., FrazIer A. A., Brindle K. A., The unicornuate uterus and its variants: clinical presentation, imaging findings, and associated complications, Journal of Ultrasound in Medicine 2012, 31(2): 319-31.