Czym objawia się hemofobia? Jak przebiega leczenie i jakie są przyczyny lęku przed krwią?

Hemofobia jest jednym z wielu rodzajów fobii. Lęk przed krwią utrudnia codzienne funkcjonowanie, ponieważ często ujawnia się nawet podczas zwykłego skaleczenia lub pobierania krwi do badań. Hemofobia jest schorzeniem całkowicie uleczalnym, terapią chorych zajmują się psychologowie bądź psychiatrzy.

Fobia przed krwią jest lękiem diagnozowanym jako zaburzenie nerwicowe. Hemofobia to niekontrolowany strach przed widokiem własnej i cudzej krwi, przed pobieraniem jej do badania, a nawet przed drobnym skaleczeniem. Objawami zaburzeń lękowych są: ogólne osłabienie, bladość, drżenie rąk, zawroty i bóle głowy, nudności, a nawet wymioty. Czasem dochodzi do omdlenia. Hemofobia może i powinna być leczona, a sposób terapii zależy od stopnia nasilenia objawów. Czasem wystarczy terapia u psychologa, czasem konieczna jest konsultacja psychiatryczna.

Na czym polega hemofobia?

Fobia jest zaburzeniem nerwicowym. Terminem hemofobia po raz pierwszy posłużył się amerykański psychiatra w 1972 roku. Określa się w ten sposób lęk przed krwią, a także wszelkimi sytuacjami z nią związanymi, np. pobraniem krwi do badań, skaleczeniem, nawet strachem przed instytucjami, które w jakiś sposób kojarzą się z krwią. Jako przyczynę powstawania takiego lęku podaje się przykre wydarzenie z przeszłości związane z przedmiotem fobii. Czasem dolegliwości są tak zintensyfikowane, że utrudniają codzienne funkcjonowanie, jak choćby wykonanie badań. Lęki mogą być bardzo nasilone lub łagodne, mogą dotyczyć własnej lub cudzej krwi. Zaburzenie polegające na panicznym strachu przed krwią wiąże się z wieloma nieprzyjemnymi objawami: zawrotami głowy, drżeniem kończyn, nadmierną potliwością, a nawet omdleniami.

Skąd bierze się hemofobia? Wielu specjalistów upatruje źródła lęków w jakimś nieprzyjemnym zdarzeniu z przeszłości, czasem nawet z dzieciństwa. Osoby cierpiące na tego typu zaburzenia mogły być świadkami wypadku, walki zbrojnej, mogły również przeżyć poważną operację, doznać intensywnego krwawienia. Jednak nie tylko bezpośrednie doznania mogą wpływać na rozwój hemofobii. Uważa się bowiem, że przyczyny mogą tkwić w genetyce, co oznacza, że każdy człowiek nosi w sobie zalążek fobii, ale nie u każdego się ona ujawni i rozwinie.

Leczenie hemofobii

Leczenie hemofobii jest możliwe, a odpowiednio przeprowadzone jest skuteczne. Terapię mogą prowadzić psycholog lub psychiatra, w zależności od stopnia zaawansowania zaburzeń i nasilenia objawów. Jeśli lęki nie są zbyt intensywne, wystarczą spotkania z psychologiem, jeśli objawy są poważne, a strach komplikuje znacznie życie, niezbędna jest pomoc psychiatry i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Także długość terapii zależna jest od zaawansowania zaburzeń nerwicowych oraz od tego, od jak dawna pacjent cierpi na hemofobię. Najbardziej skutecznym leczeniem są różnego rodzaju psychoterapię, jak np. terapia behawioralna. Zastosowanie mają również: hipnoza, farmakologia, terapie z zastosowaniem specjalnych programów komputerowych. Pomocne mogą okazać się techniki relaksacyjne.

Jak wygląda psychoterapia pomagająca zwalczyć hemofobię? Terapia behawioralno-poznawcza polega na oswajaniu pacjenta z lękiem, które zwane jest potocznie odwrażliwianiem (w nomenkleaturze medycznej jest to desensytyzacja). Jak wygląda to w praktyce? Chory konfrontowany jest z konkretnymi sytuacjami wywołującymi lęki, od najłagodniejszych do najbardziej stresujących. Udowodniono również, że fobię można zwalczyć poprzez obserwację innych osób, które postawione zostają w stresowej sytuacji, dla nich normalnej i niewywołującej lęku.

Fobię można również próbować zwalczyć samodzielnie, w tym celu na pewno przyda się wsparcie bliskich osób, przyjaciół. Dobrze jest próbować technik relaksacyjnych, które pomagają oswoić lęk i zmniejszyć nieprzyjemne doznania.

Jak objawia się hemofobia?

Niepokojące objawy pojawiające się na skutek lęków związanych z widokiem krwi to przede wszystkim niepokój i przyspieszona akcja serca. Często dochodzi do spadku ciśnienia, spowolnienia akcji serca, a w konsekwencji do omdlenia. Co ciekawe, ta fobia jest specyficzna, ponieważ większość innych lęków nie niesie ze sobą aż takich skutków (omdleń). Pierwszymi objawami sugerującymi atak paniki związanej z hemofobią są: napięcie, nadmierna potliwość, nerwowość, niepokój, a także zawroty głowy (jak w przypadku innych fobii).

Celem leczenia hemofobii jest także zapobieganie omdleniom. W sytuacjach, gdy zagraża omdlenie, należy zwiększyć ciśnienie krwi poprzez napinanie mięśni: zaciskanie pięści, napinanie nóg, pleców, brzucha. Pomaga również nauka ćwiczeń oddechowych, które sprawdzają się w sytuacji stresowej. Osobom cierpiącym na zaburzenia pomocna okazuje się także psychoedukacja (wiedza na temat tego, co wywołuje lęk).