5 min.
Dyslipidemia – rodzaje, przyczyny, objawy, dieta i leczenie

Dyslipidemia - rodzaje, przyczyny, objawy, dieta i leczenie Istock.com
23.05.2022
Czy Polskę czeka epidemia małpiej ospy? Ministerstwo Zdrowia uspokaja
23.05.2022
Wydaje ci się, że wszyscy widzą twój stres i lęk? Psycholożka wyjaśnia, na czym polega iluzja przejrzystości
23.05.2022
Raz w tygodniu miewasz migrenę? Przyczyną może być zła okluzja
23.05.2022
Pink: „Miałam objawy udaru, to było przerażające”. Diagnoza była zupełnie inna
23.05.2022
Gdyby nie wizyta w salonie fryzjerskim, nie wiedziałaby, na co choruje. Teraz chce uświadamiać innych
Dyslipidemia to nieprawidłowe stężenie lipidów i lipoprotein we krwi, takich jak cholesterol LDL i HDL oraz triglicerydy. Zaburzeniom tym zwykle nie towarzyszą charakterystyczne objawy, co utrudnia diagnostykę i zwiększa ryzyko powikłań zdrowotnych. W leczeniu dyslipidemii kluczową rolę pełni nie tylko leczenie farmakologiczne, ale i odpowiednia dieta wraz z regularną aktywnością fizyczną.
Spis treści
Co to jest dyslipidemia?
Dyslipidemia to zaburzenie, w którym obserwuje się nieprawidłowe stężenie lipidów i/lub lipoprotein w osoczu. Lipidy to substancje tłuszczowe, do których należą triglicerydy oraz różne frakcje cholesterolu. Cholesterol odgrywa ważną rolę w organizmie – jest substratem do syntezy hormonów steroidowych, bierze udział w przemianie witaminy D i przekazywaniu sygnałów w układzie nerwowym. Z kolei triglicerydy to źródło energii dla mięśni. Lipidy, łącząc się z białkami tworzą lipoproteiny takie jak chylomikrony, LDL (lipoproteiny o małej gęstości) oraz HDL (lipoproteiny o dużej gęstości).
Funkcją lipoprotein LDL (tzw. „złego” cholesterolu) jest transport cholesterolu z wątroby do komórek ciała. Gdy cholesterolu jest za dużo, odkłada się on w ścianach naczyń krwionośnych, prowadząc do miażdżycy i jej powikłań. Odwrotną rolę pełnią lipoporoteiny HDL (tzw. „dobry” cholesterol), które przenoszą nadmiar cholesterolu z komórek ciała do wątroby, gdzie zostaje on zmetabolizowany i usunięty z organizmu.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Rodzaje dyslipidemii
W dyslipidemii wyróżnia się trzy grupy zaburzeń lipidowych:
- hipercholesterolemię — zaburzenie, w którym stężenie triglicerydów ≥ 190 mg/dl (≥ 5,0 mmol/l) lub stężęnie LDL-C (LDL całkowitego) przekracza wartości zalecane w danej grupie ryzyka sercowo-naczyniowego;
- dyslipidemię aterogenną – charakteryzuje ją stężenia triglicerydów ≥ 150 mg/dl (≥ 1,7 mmol/l), niskie stężenie HDL-C: < 40 mg/dl (< 1 mmol/l) u mężczyzn i < 48 mg/dl (< 1,2 mmol/l u kobiet oraz obecność w surowicy tzw. małych gęstych LDL. Jeśli stężenie LDL -C jest prawidłowe lub podwyższone – taki rodzaj dyslipidemii określa się dyslipidemią aterogenną mieszaną;
- hipertriglicerydemię – w tym zaburzeniu stężenie triglicerydów w osoczu > 150 mg/dl (> 1,7 mmol/l), a stężenie LDL-C jest prawidłowe; w ciężkiej postaci hipertriglicerydemii stężenie triglicerydów ≥ 800 mg/dl (≥ 9 mmol/l).
W klasyfikacji ICD-10 dyslipidemie mają odpowiednio oznaczenia: E78.0 – hipercholesterolemia, E78.1 – hiperglicerydemia i E78.2 – hiperlipidemia mieszana.
Przyczyny dyslipidemii
Dyslipidemię dzieli się na dwa rodzaje – pierwotną i wtórną. Dyslipidemia pierwotna ma podłoże genetyczne. W tej grupie wyróżnia się m.in hipercholesterolemię rodzinną, rodzinny defekt apolipoproteiny B-100 i rodzinny niedobór lipazy lipoproteinowej.
Z kolei przyczyną dyslipidemii wtórnych są zaburzenia metaboliczne wywołane innymi chorobami, lekami lub czynnikami środowiskowymi. Hiperlipidemię towarzyszą cukrzycy typu 1 i 2, niedoczynności tarczycy, chorobom wątroby i nerek (przewlekłej niewydolności nerek, zespole nerczycowym, przewlekłemu zapaleniu wątroby, żółtaczce) oraz nadwadze i otyłości. Do czynników środowiskowych zalicza się dietę bogatą w tłuszcze zwierzęce, alkohol, palenie papierosów oraz stosowanie używek.
Dyslipidemia – objawy
Objawy dyslipidemii zwykle są następstwem powikłań długotrwale utrzymującego się podwyższonego stężenia lipoprotein. W wyniku hipercholesterolemii pojawia się choroba niedokrwienna serca oraz miażdżyca tętnic szyjnych lub tętnic kończyn dolnych. Czasem mogą występować żółtaki – grudkowe zmiany skórne najczęściej zlokalizowane na powiekach, powstające w wyniku gromadzenia się cholesterolu.
Dyslipidemii aterogennej nie towarzyszą żadne charakterystyczne objawy. Choroba często współistnieje z cukrzycą typu 2 i nadwagą lub otyłością. Hipertriglicerydemia również przebiega bezobjawowo. Dopiero w przypadku wystąpienia ciężkiej hipertriglicerydemii pojawia się ostry, napadowy ból brzucha, a nawet ostre zapalenie trzustki.
Leczenie dyslipidemii
W diagnostyce dyslipidemii wykonuje się badanie lipidogramu, czyli oznaczenie poziomu lipidów i lipoprotein w osoczu. Głównym lekiem stosowanym w hipercholesterolemii są statyny, których działanie polega na zmniejszaniu syntezy cholesterolu w wątrobie. Ponadto w terapii dyslipidemii wykorzystuje się ezetymib – selektywny inhibitor wchłaniania cholesterolu. Jego rolą jest obniżenie stężenia triglicerydów, cholesterolu LDL-C, apolipoproteiny B i triglicerydów oraz podwyższenie stężenia cholesterolu HDL-C. Dyslipidemię leczy się także lekami z grupy inhibitorów PCSK9, żywicami jonowymiennymi oraz aferazą.
Dyslipidemia – dieta
Drugim elementem leczenia dyslipidemii jest modyfikacja stylu życia – wprowadzenie diety, aktywności fizycznej oraz redukcja masy ciała. Kluczowym założeniem diety jest zmniejszenie spożycia tłuszczu do 25-35 proc. dziennego zapotrzebowania energetycznego, w tym tłuszczów nasyconych do mniej niż 7 proc. zapotrzebowania. Ograniczeniu podlega też spożycie cholesterolu do 200 mg/dobę. Aby obniżyć poziom triglicerydów, należy spożywać mniej węglowodanów prostych – słodyczy, białego pieczywa i słodkich napojów gazowanych.
W leczeniu zaburzeń lipidowych zastosowanie znajduje tzw. żywność funkcjonalna, czyli fitosterole i fitostanole. Spożywanie margaryny wzbogaconej w te substancje może zmniejszyć stężenie LDL-C nawet o 10 proc. Inne substancje o działaniu hipolipemizującym to monakolina pochodząca z czerwonego sfermentowanego ryżu chińskiego (prowadzi do spadku LDL-C nawet o 20 proc.) oraz bergamota – odmiana pomarańczy pochodząca z Kalabrii.
Bibliografia:
- Filip M. Szymański i wsp., „Rekomendacje dotyczące leczenia dyslipidemii w Polsce — III Deklaracja Sopocka. Interdyscyplinarne stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo- -Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego”, Choroby Serca i Naczyń 2018, tom 15, nr 4, 199–210.
- Daniel Płaczkiewicz, Andrzej Kleinrok, „Aktualne wytyczne leczenia zaburzeń lipidowych”, Kardiologia po Dyplomie 2010; 9 (3): 65-75.
- Warren H. Capell, Robert H. Eckel, „Leczenie hipertriglicerydemii”, Current Diabetes Reports 2006,6: 230-240.
- Filip M. Szymański, „Hipercholesterolemia jako najbardziejrozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. O czym warto pamiętać w codziennej praktyce?”, Choroby Serca i Naczyń 2014, tom 11, nr 4, 204–211.
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci się ten artykuł?
Tak
Nie
Powiązane tematy:
Polecamy

23.05.2022
Dr Maciej Mazurec: Cytologia powoli przechodzi do lamusa. Mamy znacznie skuteczniejszy test, który zwiększa bezpieczeństwo pacjentek nawet do 70 proc.

22.05.2022
„Pocimy się, pozycje nam nie wychodzą, coś nas zaboli, robimy przerwy na siusiu, przeszkadzają nam zwierzęta”. Jak naprawdę wygląda nasz seks?

22.05.2022
„U chorych, każdy dzień niedostatecznego jedzenia to zaciąganie potężnego długu względem swojego organizmu”. O leczeniu żywieniowym mówi dr n. med. Paweł Kabata

18.05.2022