Czym jest elektroforeza (proteinogram)? Jak interpretować jej wyniki?
się ten artykuł?
Zmagasz się z nieustannym zmęczeniem i osłabieniem? Borykasz się z częstymi infekcjami? A może zauważyłaś u siebie powiększone węzły chłonne? Jeśli tak, istnieje spora szansa na to, że zainteresuje cię takie badanie jak elektroforeza. Dzięki niemu wykrywa się m.in. choroby wątroby i nerek, które mogą się objawiać w sposób opisany powyżej.
Co to jest elektroforeza?
Elektroforeza żelowa to metoda, którą wykorzystuje się do rozdzielania m.in. części DNA przy uwzględnieniu ich ładunku oraz wielkości – w tym tekście skupimy się na elektroforezie białek surowicy (proteinogramie). Jest to badanie, które polega na rozdzielaniu w polu elektrycznym różnych frakcji protein (a także na ocenie ich stężenia i składu procentowego), które poruszają się z odmienną prędkością. Mowa tu o takich typach białek jak:
- albuminy,
- beta-globuliny,
- gamma-globuliny,
- alfa1-globuliny,
- alfa2-globuliny.
Proteinogram to badanie, podczas którego najczęściej pobiera się krew. Ilość białek można jednak monitorować również w moczu oraz płynie mózgowo-rdzeniowym.
Elektroforeza białek a interpretacja wyników
Jeśli wyniki elektroforezy są prawidłowe, wyglądają tak, jak zostało to opisane w poniższej tabeli. Jeśli natomiast wyniki elektroforezy odbiegają od normy, należy je skonsultować z lekarzem. Możliwe przyczyny takiego stanu wymieniono w dalszej części artykułu.
| Białko | Ilość |
| Albuminy | 55-70% (35-55 g/l) |
| Beta-globuliny | 5,7-7,9% (8-13 g/l) |
| Gamma-globuliny | 5,7-7,9% (9-16 g/l) |
| Alfa1-globuliny | 1,4-2,9% (0,9-2,1 g/l) |
| Alfa2-globuliny | 7-11% (5-7,9 g/l) |
Albuminy i odżywianie
Zbyt niskie stężenie albumin może być związane m.in. z nieodpowiednią dietą, schorzeniami nerek i wątroby, niedożywieniem, przewlekłymi stanami zapalnymi w jelitach oraz nowotworami. Z kolei za wysoki poziom albumin wiąże się głównie z odwodnieniem.
Beta-globuliny mogą świadczyć o niedoborze żelaza
Zbyt niskie stężenie beta-globulin związane jest najczęściej z reakcjami zapalnymi, niedożywieniem oraz przewlekłymi chorobami wątroby, a także nadczynnością tarczycy, zaburzeniami trawienia oraz zaburzeniami krzepliwości krwi. Zbyt wysoka ilość beta-globulin występuje w przypadku niedoboru żelaza oraz nowotworów.
Gamma-globuliny to wskaźnik stanów zapalnych
Niski poziom gamma-globulin może wskazywać na sarkoidozę, reumatoidalne zapalenie stawów, przewlekłe zapalenie wątroby oraz inne stany zapalne, a także na rozstrzenie oskrzeli, makroglobulinemię Waldenstroma czy szpiczaka mnogiego. Zbyt wysokie stężenie gamma-globulin często oznacza nowotwory, różnego rodzaju ostre infekcje oraz rozwój AIDS.
Alfa1-globuliny mogą być wskaźnikiem ciąży
Zbyt niskie stężenie alfa1-globulin wskazuje zwykle na niedobór alfa1-antytrypsyny, która doprowadza najczęściej do chorób płuc, ale też na niewydolność wątroby i ciążę. Zbyt duża ilość alfa1-globulin oznacza z reguły ostre stany zapalne.
Alfa2-globuliny zmieniają się razem ze składnikami krwi
Niskie stężenie alfa2-globulin wskazuje najczęściej na choroby wątroby, masywną hemolizę, a także na przewlekły stan zapalny jelit oraz niedożywienie. Pojawia się również po krwawieniach. Zbyt wysokie stężenie alfa2-globulin oznacza z kolei uszkodzenie tkanek, zespół nerczycowy lub stany zapalne.
Elektroforeza białek – diagnostyka. Jakie choroby wykrywa?
Elektroforezę białek wykorzystuje się przy podejrzeniach chorób, w których dochodzi do zmian liczby białek we krwi. Mowa tu zwłaszcza o schorzeniach wątroby, nowotworach (chorobie Waldenstroma i szpiczaku mnogim), a także zespole nerczycowym i o wszelkiego rodzaju stanach zapalnych.
Cena elektroforezy białek surowicy
Cena elektroforezy białek surowicy kształtuje się na poziomie 20-40 zł. Zależy to jednak m.in. od wielkości miasta, w którym chcesz przeprowadzić diagnostykę oraz konkretnego laboratorium. Aby wykonać badanie, nie musisz mieć skierowania, chyba że chcesz je wykonać za darmo, w ramach NFZ. Wyniki uzyskuje się zwykle po 1-2 tygodniach.
Bibliografia:
- Chakavarti B., Chakavarti D., Electrophoretic Separation of Proteins, Journal of Visualized Experiments 2008, (16), s. 758.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK585057/ [dostęp 12.05.24].
- Zhu Z., Lu J. J., Liu S., Protein Separation by Capillary Gel Electrophoresis: A Review, Analytica Chimica Acta 2012, 709, s. 21-31.
Polecamy
Badanie insuliny – jak można sprawdzić poziom hormonu w organizmie?
Jakie badania tarczycy z krwi wykonać? Jak interpretować wyniki?
Badania genetyczne na raka, w ciąży, na ojcostwo. Co mówi nam DNA?
