Hepatologia – co to jest? Czym zajmuje się ta dziedzina medycyny?

Hepatologia jest dość ścisłą dziedziną medycyny, której głównymi przedmiotami zainteresowań są wątroba, pęcherzyk żółciowy i drogi żółciowe. Nauka ta bada i diagnozuje choroby tych narządów, a także szuka nowych, jak najbardziej skutecznych i nieinwazyjnych metod leczenia.

W Polsce nie ma specjalizacji lekarza hepatologa. Chorobami wątroby i pęcherzyka żółciowego zajmują się gastroenterolodzy i to oni prowadzą poradnie hepatologiczne. Wyjątek stanowi wirusowe zapalenie wątroby, które jest leczone przez specjalistów z dziedziny chorób zakaźnych. Pomimo oficjalnego braku lekarzy hepatologów w Polsce, nie brakuje specjalistów, którzy obszar swoich zainteresowań koncentrują wokół hepatologii. Zrzesza ich Polskie Towarzystwo Hepatologiczne. W Warszawie w szpitalu przy ul. Banacha działa również Klinika Hepatologii i Chorób Wewnętrznych Katedry Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby.

Co to jest hepatologia i kiedy zgłosić się do specjalisty?

Głównym tematem zainteresowań specjalistów z dziedziny hepatologii są choroby wątroby, pęcherzyka i dróg żółciowych. W Polsce lekarze zajmujący się chorobami tych narządów to gastroenterolodzy, ponieważ specjalność hepatologa u nas nie funkcjonuje. Warto umieć rozpoznać objawy, które będą świadczyły o ewentualnych chorobach wątroby. Do specjalisty należy się udać, kiedy dokuczają nam przewlekłe mdłości, wymioty, zaburzenia wypróżniania, zgaga czy puste odbijania. Szczególnym znakiem, że z wątrobą może być coś nie tak, jest zażółcenie skóry, błon śluzowych i białek w oczach. W chorobach wątroby mocz może być ciemniejszy. Lekarz w badaniu palpacyjnym wyczuwa, że wątroba jest powiększona. Specjalista w dziedzinie gastroenterologii przeprowadzi dokładny wywiad. Jego ważnym elementem jest obecność w rodzinie przewlekłych chorób wątroby. Jeśli mamy wyniki wcześniejszych badań, warto zabrać je ze sobą. Lekarz nie postawi diagnozy od razu – najpierw zleci badania, które pomogą w jej ustaleniu. Od wyników będzie zależała również przyjęta metoda leczenia. Podstawą są badania laboratoryjne, takie jak transaminazy ALT i AST. Lekarz zaleci również takie badania jak morfologia, bilirubina, amoniak, cholesterol, ferrytyna, GGTP i LDH. Jeśli objawy na to wskazują, może wydać też skierowanie na badania w kierunku wirusowego zapalenia wątroby. Konieczne może być również wykonanie USG jamy brzusznej, a nawet biopsji wątroby.

Jakimi chorobami zajmuje się hepatologia?

Specjaliści z zakresu hepatologii dobrze znają mechanizmy działania wątroby i dróg żółciowych. Dzięki dokładnej wiedzy są w stanie diagnozować choroby, rozróżniać je i dobierać odpowiednie metody leczenia. Jakie choroby wykrywają i leczą hepatolodzy? Są to m.in.: wirusowe zapalenia wątroby każdego typu, choroba alkoholowa wątroby, polekowe lub toksyczne ostre zapalenie wątroby, choroba Wilsona, marskość wątroby, łagodne i złośliwe zmiany nowotworowe wątroby i niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Hepatolog zdiagnozuje i wprowadzi odpowiednie leczenie autoimmunologicznego zapalenia wątroby, kamicy pęcherzyka i dróg żółciowych, chorób cholestatycznych oraz encefalopatii wątrobowej. Jest to jedynie część schorzeń, które mogą dotknąć wątrobę i drogi żółciowe. Specjaliści w dziedzinie hepatologii również zajmują się kwalifikowaniem na szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby.

Hepatologia – profilaktyka chorób wątroby

Nauka, jaką jest hepatologia, nie tylko opisuje funkcjonowanie, choroby i leczenie wątroby. Zajmuje się również profilaktyką, a więc szerzeniem wiedzy, jak unikać zachorowań i dbać o wątrobę. Jest to niezwykle ważny narząd o wielu istotnych dla organizmu funkcjach:

• odtruwa organizm – neutralizuje toksyny, takie jak amoniak i alkohol,
• zajmuje się metabolizmem leków,
• wspiera system odpornościowy – pochłania wszelkie pozostałości po bakteriach, stanach zapalnych i fragmenty martwych komórek,
• przemienia hem w bilirubinę,
• wytwarza aż 85% wszystkich białek w organizmie,
• magazynuje witaminy i żelazo,
• wytwarza, magazynuje i uwalnia glukozę,
• przekształca białka i cukry w tłuszcze,
• pełni funkcje termoregulacyjne.

Dbanie o wątrobę jest kluczem do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Pierwszy krok to umiarkowane spożywanie alkoholu, który najsilniej obciąża wątrobę. Nadużywanie alkoholu prowadzi do marskości wątroby. Drugim krokiem jest unikanie tłustych, smażonych pokarmów. Trzeci krok to odpowiedzialne zażywanie leków – tylko i wyłącznie z przepisu lekarza, we właściwych dawkach, unikanie brania dużych ilości leków przeciwbólowych lub różnego rodzaju suplementów.